"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... emrinde işçi olarak çalışmaktayken terör örgütleriyle ilgili iltisaklı olabileceği düşüncesiyle ihraç edildiğini, müvekkilinin ihraç kararına karşı yasa yolu gereği Olağanüstü Hal (OHAL) İnceleme Komisyonuna başvurduğunu, bu başvuru neticesinde OHAL İnceleme Komisyonunca başvurunun kabulüne karar verildiğini ve müvekkilin ... emrinde yeniden çalışmaya başladığını, ancak müvekkilinin ihraç süresince boşta kalan dönemlere ilişkin hak ve alacaklarının ödenmediğini, bu konuya ilişkin olarak Devlet Personel Başkanlığının mevcut görüşleri doğrultusunda müvekkilinin ihraç ve OHAL İnceleme Komisyonunun başvurunun kabulüne ilişkin kararı arasında boşta geçen sürelerle ilgili ücret, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Kurumda davacının unvanının geçici işçi olarak görüldüğünü ve Belediye bünyesinde geçici işçi olarak çalıştığını, geçici işçi statüsünde bulunan bir kişinin çalışmadığı süre zarfında kendisine çalışmadığı aylar için herhangi bir ödeme yapılmadığını, davacının Kurum bünyesinde kadrolu işçi ya da Belediye şirketi bünyesinde çalışan bir işçi statüsünde olmadığını, açılan davaya husumet yönünden itiraz ettiklerini, davacı tarafından açılan alacak davasının süresinde açılmadığını, geçici işçi statüsünde çalışan davacıya kanun gereği herhangi bir ödeme yapılmasının söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı nezdinde çalışırken 09.02.2017 tarihli yazı ve olurlarla ... sözleşmesinin askıya alınmasına karar verildiği, davacının OHAL İnceleme Komisyonuna yapmış olduğu başvurunun kabulüne karar verilerek davacının 28.01.2019 tarihinde işe başlatıldığı, davacının hizmet süresi kapsamında 09.02.2017 tarihinden 28.01.2019 tarihine kadar ... sözleşmesinin askıya alındığı, ... sözleşmesinin askıya alınmasının ... sözleşmesinin feshi anlamına gelmeyeceğinden işçinin ... sözleşmesinin askıda kaldığı süre zarfındaki ücret ve diğer haklarının kendisine ödenmesi gerektiği, 10.05.2021 tarihli hesap bilirkişisi raporunda ücret, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının hesaplandığı ve raporun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının, müvekkili Kurumda hangi statüde işe başladığı ve kanun hükmünde kararname (KHK) ile işten çıkarıldığında hangi statüde olduğunun net şekilde kararda belirtilmediğini, gerekli araştırmaların yapılmadığını, Kurumda kadrolu işçi olmasından ötürü öncelikle davanın görevli mahkemede açılmadığını, idari yargıda açılması gerektiğini, geçici işçi statüsünde bulunan işçiye ise çalışmadığı süre zarfında Kurum olarak herhangi bir ödeme yapılamayacağını, davacının ihraç edilmesinde müvekkili Kurumun dolaylı ve doğrudan ilgisinin bulunmadığını, davacının KHK'da yer ... listede bulunduğundan ihraç edildiğini, söz konusu tasarruf işleminin Belediyeye bildirilmediğini, bu konuda Kurumdan bilgi ve belge istenmediğini, bu nedenle ihraç sürecinde katkısı olmayan müvekkilinin sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu, ... sözleşmesinin askıya alınmasının fesih anlamına gelmeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmesinin anlaşılmaz olduğunu, müvekkili Kurumun işçinin görmediği edimden dolayı ücret ödeme yükümlülüğüne girmesinin mümkün olmadığını, davacı işçinin çıkışının verildiğini ve primlerinin yatırılmadığını, işçinin boşta kaldığı süre zarfında herhangi bir işte çalışabileceğini, bu husus dahi göz önüne alınmadan karar verildiğini, toplu ... sözleşmesinde çalışmadığı dönemde ücrete hak kazanacağına dair hükmün bulunmadığını, kabul kararının hatalı olduğunu, geçici işçi kadrosunda çalışan davacıya çalışmadığı takdirde ücret ödenmesinin mümkün olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının millî güvenliğe karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen terör örgütleri, yapılara ve oluşumlara aidiyete iltisakı, irtibatı olduğu gerekçesiyle 09.02.2017 tarihli olur ile ... sözleşmesinin askıya alınmasına dair karar verildiği, davacının 10.02.2017 tarihinde ... sözleşmesinin işten ayrılış bildirgesi ile kod 36 ile sona erdirildiği, her ne kadar İlk Derece Mahkemesince ... sözleşmesinin askıda olduğu belirtilmiş ise de davacının ... sözleşmesinin ihraç ile sona erdiği, davacı işçinin ... sözleşmesinin sona ermesine ve yeniden işe iadesine dayanak olan işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu, çalışmadığı dönem olan 10.02.2017 - 27.01.2019 tarihi aralığında mahrum kalınan ücret, ilave tediye, ikramiye alacağı bakımından, bahsi geçen dönemde davacı ile davalı arasında işçi işveren ilişkisi bulunmadığı, dava konusu talep bakımından uyuşmazlığın idari yargının görev alanına girdiği gözetilerek, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 115 ... maddesinin ikinci fıkrası gereğince davanın yargı yolu caiz olmaması sebebiyle usulden reddi gerekirken esası hakkında karar verilmesinin hatalı olduğu, kabule göre arabuluculuk son tutanağında ücret alacakları bakımından müzakere yapıldığından başvuru tutanağı içeriğine göre ilave tediye ve ikramiye alacağı yönünden arabuluculuk dava şartının gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılmamasının da hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın, yargı yolunun caiz olmaması sebebiyle dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; işçi ve işveren arasında kanundan veya sözleşmeden ... alacaklar konusunda ... mahkemelerinin görevli olduğunu ileri sürerek davanın idari yargının görevli olduğundan bahisle usulden reddinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının; 7075 Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un ( 7075 sayılı Kanun) 10 uncu maddesinde 7145 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla (7145 sayılı Kanun) yapılan değişiklik nedeniyle görevden uzaklaştırılmasından OHAL İnceleme Komisyonu tarafından göreve iade edildiği tarih arasında kalan dönem için talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı ve adli yargının görevli olup olmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 27 nci maddesi, 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 115 ... maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi, 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 ve 5 ... maddeleri, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu hükümleri.
2. 7145 sayılı Kanun'la değişik 7075 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının ilgili bölümü şöyledir:
"...
Kamu kurum ve kuruluşları atama ve göreve başlatma işlemlerinin sonucunu, işlemlerin tamamlanmasını takip eden on beş ... içinde Devlet Personel Başkanlığına bildirirler. İlgililerin kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin KHK hükümleri, bu fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılır. Bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenir."
3. Dairemizin 14.12.2022 tarihli ve 2022/14772 Esas, 2022/16731 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriğine göre davacının sürekli işçi olarak çalıştığı ve 09.02.2017 tarihinde millî güvenliğe karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen terör örgütleri, yapılara ve oluşumlara aidiyete iltisakı, irtibatı olduğu gerekçesiyle ... sözleşmesinin askıya alınmasına dair karar verildiği sunulan belgelerden tespit edilmiştir.
2. Davacının ... sözleşmesinin görevden uzaklaştırılarak askıya alındığı dönemde 7075 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinden ... alacak talebi konulu uyuşmazlık, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlık mahiyetindedir. Bu durumda adli yargı davaya bakmakla görevli olup işin esası incelenerek karar verilmesi gerektiği hâlde idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddi hatalıdır.
3. Diğer taraftan, dava tarihi itibarıyla zorunlu arabuluculuk kapsamında davacının ücret alacakları için arabulucuya başvurulmuş olup ikramiye ve ilave tediye alacakları ücret kapsamında değerlendirilemeyeceğinden; ayrıca toplu ... sözleşmesinden ... sosyal yardım alacakları da talep edilmediğinden, zorunlu arabuluculuk dava şartının bu alacaklar yönünden gerçekleşmediği açıktır. Aylık ücret alacağı dışındaki taleplerin arabuluculuk dava şartı gerçekleşmediğinden usulden reddi gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.