"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki iptal ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Kaldırma kararı sonrasında İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın esastan reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden gerekçesi düzeltilerek hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davalı vekilinin talebi üzerine 27.12.2022 tarihli ek karar ile hükmün vekâlet ücreti yönünden düzeltilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Halkbankta başladığı çalışma hayatına ........1995 tarihinden itibaren davalı ... Bankasında devam ettiğini, en son müdür olarak çalışmakta iken 30.09.2014 tarihinde işverence matbu emeklilik dilekçesi imzalamak zorunda bırakıldığını, 18.03.2015 tarihinde davacının emeklilikten vazgeçtiğini, ikale sözleşmesi kapsamında çalışmak istediğini ihtaren belirtmesine rağmen davalı Bankanın 25.03.2015 tarihli ve 12349-3701 sayılı yazı ile söz konusu talebin reddine karar verdiğini; söz konusu talebin reddine ilişkin işleminin iptaline dair öncelikle idari yargıda dava açtıklarını, ... 1. İdare Mahkemesinin 2018/270 Esas, 2018/943 Karar sayılı kararı ile uyuşmazlığa bakmakla görevli mahkemenin ... mahkemesi olduğu gerekçesi ile görev yönünden davanın reddine karar verildiğini; ancak Uyuşmazlık Mahkemesinin, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının idari yargının görevli olduğuna dair kararları ile Danıştayın emsal kararları gözetildiğinde öncelikle idari yargının görevli olması nedeniyle Mahkemece görevsizlik kararı verilmesini talep ettiklerini; aksi takdirde ise davalı Bankanın 25.03.2015 tarihli ve 12349-3701 sayılı taleplerinin reddine ilişkin işleminin iptaline ve davacının işe iadesi ile emekli edildiği 03.04.2014 tarihinden itibaren özlük haklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 4857 sayılı ... Kanunu (4857 sayılı Kanun) hükümlerine tâbi olduğunu, davacı tarafından arabulucuya başvurulmadığından ve işe iade davası bir aylık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığından davanın usulden reddi gerektiğini; davacının dava sonucunun usule uygun olmadığını, tüm bu taleplerin aynı dava ile istenebilmesinin de usule uygun olmadığını, davacının ... iradesi ile emeklilik talebinde bulunduğunu, ... sözleşmesini ... taraflı olarak sona erdiren davacının emeklilik talebinden ... taraflı olarak rücu etmesinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafça açılan davanın 4857 sayılı Kanun'un 20 nci maddesi anlamında bir işe iade davası niteliğinde olmadığı, davalı Bankanın işleminin iptali istemi ile göreve iade ve özlük haklarının iadesine ilişkin olduğu, emeklilik talebinin işçinin ... sözleşmesinin feshini sağlayan yenilik doğurucu bir hak niteliğinde olduğu, bir kez kullanılmakla hüküm ve sonuç doğurduğundan geri alınamayacağı, davacının emeklilik talebine istinaden emekliye sevk onayının yapılması karşısında fesih iradesinden ... taraflı olarak vazgeçilmesinin hukuken mümkün olmadığı, bu sebeple davacının göreve iadesinin de mümkün olmadığı, ... sözleşmesinin sona erdiği tarihten öncesi ve kıdem tazminatı alacağı dâhil olmak üzere davacının ödenmeyen herhangi bir alacağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf başvurusunda; görevli yargı yolunun idari yargı olduğunu, emeklilik dilekçesinin baskı altında imzalatıldığını, emeklilik işlemleri tamamlanmadığı sürece davacının her zaman bu kararından vazgeçme hakkı olduğunu, davacının emeklilikten vazgeçtiğine dair noterden gönderdiği dilekçe tarihinde emekliliğin henüz onaylanmadığından emeklilik dilekçesinin değil vazgeçme dilekçesinin hukuki sonuç doğurması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili katılma yoluyla sunduğu istinaf başvurusunda; İlk Derece Mahkemesince kurulan hüküm lehlerine olduğu hâlde gerekçenin aleyhe değerlendirme içerdiğini, zira ... mahkemeleri nezdinde görülecek davalar ve ihtilaflar arasında "işlemin iptali" ve "özlük hakların iadesi" şeklinde bir dava türü yer almadığını, işbu davanın işe iade istemli tespit davası ve alacak davası olduğunu, işe iade talebi ile alacak talebinin aynı davada ileri sürülemeyeceğini, arabuluculuğa başvurulmadığını, dava şartları oluşmadığından davanın usulden reddi gerektiğini, davacının niyetinin ... sözleşmesini devam ettirmek değil, işyerinde yürürlüğe giren 7573 sayılı Genelge doğrultusunda daha fazla menfaat ve ek ödeme ile yapılacak ikale sözleşmesi ile ... sözleşmesini feshetmek olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçe yönünden düzeltilmesine ve davanın öncelikle usulden, aksi kanaatte olunması halinde ise esastan reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının kendi isteği ile 03.04.2015 tarihi itibarıyla emekli olmak istediğine dair talepte bulunduğu, davacının bu dilekçeyi verdikten sonra fiilen işe devam etmediği, 18.03.2015 tarihinde noter aracılığı ile keşide ettiği ihtarnamesinde emeklilik dilekçesinin iptali ile emekliliğinin 7573 sayılı Genelge gereği ikale kapsamına alınarak gerçekleştirilmesini talep ettiği, davalı Bankanın talebi reddettiği, davacının ikale kapsamına alınmaması ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (5510 sayılı Kanun) gereğince emekliye ayrılmasına dair yapılan işlemin usul ve kanuna uygun olduğu, davacının emeklilikten kaynaklanan özlük haklarının kendisine ödendiği, bu sebeple İlk Derece Mahkemesince davanın esastan reddine ilişkin değerlendirmenin yerinde olduğu; ancak davacı tarafından keşide edilen ihtarname içeriğine göre davacının işe geri dönme niyetinde bulunmadığı, daha önceden sunduğu emeklilik dilekçesinin iptali ile emekliliğinin 7573 sayılı Genelge gereği ikale kapsamına alınarak gerçekleştirilmesini istediğinin anlaşıldığı, davacı tarafça davalı Bankanın ret işleminin iptalinin yanı sıra işe iade talebinde bulunulmuş olmasının hukuki nitelendirmeyi değiştirmeyeceği, bu sebeple İlk Derece Mahkemesince davanın işe/göreve iade davası olduğuna dair hukuki nitelendirmenin hatalı olduğu gerekçesiyle gerekçesi düzeltilmek suretiyle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve düzelterek yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın esastan reddine karar verilmiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin talebi üzerine verilen 27.12.2022 tarihli ek karar ile; hüküm kısmının (B) bendinin üçüncü kısmındaki "Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.'ye göre 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine" şeklindeki ifadede yer ... 5.100,00 TL vekâlet ücreti miktarının 9.200,00 TL olarak tashihine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvurusunda; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçelere ilaveten müvekkilinin emeklilik talebi davalı Banka tarafından onaylanmadan emeklilikten vazgeçtiğini, ikale sözleşmesi ile çalışacağını davalı Bankaya bildirdiğini, bu talebin davalı tarafından reddedilmesi üzerine idari yargıda ret işleminin iptaline ilişkin dava açtıklarını, idare mahkemesi tarafından işlemin iptaline karar verilmiş olsaydı müvekkilinin ikale sözleşmesiyle işe döneceğini, bu durumun ... hukukundaki işe iade davasının karşılığını oluşturduğunu, dava konusu işlem tarihi itibarıyla arabuluculuk başvuru şartı bulunmadığından davanın esastan kabulüne karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, görevli yargı yolu, davanın hukuki niteliği, dava şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği ve davacı tarafça emeklilikten vazgeçmeye ilişkin beyanın davalı tarafından reddedilmesinin yerinde olup olmadığı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 ve 115 nci maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 20 nci maddesi ile 120 nci maddesi uyarınca yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.