"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından hüküm altına alınan ve davalı tarafça temyize konu edilen miktar 21.404,00 TL olup bu miktarın, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı işyerinde 01.07.2006 tarihinde güvenlik görevlisi olarak işe başladığını devamında temizlik işçisi ve asansör bakım işçisi olarak çalışmaya devam ettiğini, çalıştığı süre boyunca birçok şirkette çalışıyor olarak gösterildiğini, davalı Belediyenin işçisi olduğunu, davalının ucuz işçi temin etmek maksadı ile davacının yapmış olduğu işi ihale ile muvazaalı olarak devrettiğini, müvekkilinin çalışmasının 02.12.2018 tarihinde emeklilik nedeniyle sona erdiğini, fesihten dolayı müvekkiline kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarına mahsuben bir kısım ödeme yapıldığını, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediğini, fazla çalışma yaptığını ileri sürerek davacının davalı ... işçisi olduğunun tespiti ile fark kıdem tazminatı, fark ücret, fark yıllık ücretli izin, ikramiye, ilave tediye, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti, gece çalışması, risk ve sorumluluk zammı, giyim yardımı, aile yardımı, çocuk yardımı, ... yardımı, yemek yardımı, yol yardımı, yakacak yardımı, ek gıda yardımı, temizlik yardımı ve eğitim yardımı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulunduklarını, davacı işçinin alt işveren işçisi olarak çalıştığını, davacının muvazaa iddiasının yerinde olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı bünyesinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, bu kapsamda davalı ... ile dava dışı ihbar olunan ve davacının sigorta kaydının olduğu Şirketler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğunun, davacının hizmet süresi içindeki çalışması neticesinde hak kazandığı alacaklardan davalı Belediyenin, dava dışı işveren Şirketlerin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ve kanundan ... yükümlülüklerinden birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunun kabulü gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin temizlik işçisi olarak işe alındığını ancak güvenlik görevlisi, arıza ve bakım ustası olarak çalıştırılmasının muvazaanın ispatı olduğunu, davalı asıl işveren ile dava dışı Şirketler arasındaki ilişkinin muvazaya dayandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun usul ve kanuna aykırı olduğunu, hatalı olarak vekâlet ücretine hükmedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının alt işveren Şirket işçisi olması nedeniyle hüküm altına alınan alacaklardan müvekkili İdarenin sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının çalışma süresinin 14.09.2001-04.12.2018 tarihleri arasında davalı nezdinde değişen alt işveren Şirketler işçisi olarak çalıştığını, 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) uyarınca kadroya geçirildiğini, davacının kadroya geçmeden önceki çalışmalardan sulh sözleşmesi uyarınca davalı Belediyenin sorumluluğu bulunmayacaksa da davalı tarafından bu hususun istinaf sebebi yapılmadığının anlaşılmasına göre tüm dönem yönünden davalı Belediyenin sorumlu olduğunun kabul edildiği, davacının hizmet alım sözleşmeleri kapsamında dava dışı Şirketlere bağlı olarak davalı ... nezdinde çalıştığı anlaşıldığından ve soyut tanık beyanları dışında başkaca delil olmadığı da göz önüne alınarak, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayanmadığına dair kabulün isabetli olduğu, reddedilen miktar yönüyle davalı tarafa nispi vekâlet ücretine hükmedilmesinin yerinde olduğu, bu hâlde incelenen kararın usul ve esas yönlerinden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmesi gerekmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı, dava konusu alacakların hesaplanmasında esas alınan 01.04.2016-30.09.2018 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin süresinin sona ermesinden sonraki dönem yönünden alacakların nasıl hesaplanacağı ve vekâlet ücreti hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesinin yedi ve sekizinci fıkraları.
3. 696 sayılı KHK' nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye (375 sayılı KHK) eklenen geçici 24 üncü maddesinde belirtilen il ... idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il ... idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanların, maddede öngörülen şartları taşımaları, yazılı olarak başvurmaları ve yapılacak sınavda başarılı olmaları kaydıyla 375 sayılı KHK’nın ek 20 nci maddesinde belirtilen şirketlerde işçi statüsüne geçirilecekleri düzenlenmiştir.
4. 375 sayılı KHK'nın geçici 24 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının ilgili bölümü şöyledir:
"... Şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerden; geçişten önce toplu ... sözleşmesi bulunmadığından işçi statüsüne geçirildiği tarihte yürürlükte olan ... ... sözleşmesi hükümlerinin geçerli olduğu işçiler ile geçiş işleminden önce yapılan ve geçişten sonra yararlanmaya devam ettiği toplu ... sözleşmesi bulunmakla birlikte bu madde kapsamındaki şirketlerde alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesinin bitiminden önce toplu ... sözleşmesi sona ... işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları, bu madde kapsamındaki şirketlerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesine göre belirlenir. Bu madde kapsamındaki şirketlerde; 6356 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde belirtilen mevcut işyerleri bakımından anılan Kanuna uygun olarak yetki başvurusunda bulunulabilir, ancak geçişi yapılan işçiler için ... tescil edilen işyerlerinde, geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesinin sona erme tarihinden sonra yetki başvurusunda bulunulabilir. ..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıda yer ... paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı, davalı ... bünyesinde alt işveren işçisi olarak çalışmıştır. Davacının çalıştığı alt işveren Tekten İnşaat Tur. Yem Nak. Tem. İlaç Med. .... Ltd. Şti. ile davacının üyesi olduğu sendika arasında 01.04.2016-30.09.2018 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesi bağıtlanmıştır. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu toplu ... sözleşmesine göre alacak hesabı yapılmıştır.
3. Dosya içerisinde bulunan sigortalı hizmet döküm cetveline göre davacının, 31.03.2018 tarihinde 39 kodu (696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında kamu işçiliği) ile işten çıkışının yapıldığı 01.04.2018 tarihi itibarıyla dava dışı ... Mesleki Eğitim ve Kültür AŞ'de çalışmaya başladığı anlaşılmaktadır. Davacının alt işveren bünyesinde çalıştığı sırada 375 sayılı KHK'nın geçici 24 üncü maddesi çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiği dosya kapsamı ile sabittir.
4. 375 sayılı KHK'nın geçici 24 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesinin bitiminden önce toplu ... sözleşmesi sona ... işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklarının, bu madde kapsamındaki şirketlerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği düzenlenmiş olup söz konusu düzenleme uyarınca davacının 30.09.2018-04.12.2018 tarihleri arasında geçen çalışma döneminin 375 sayılı KHK kapsamında alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesine göre belirlenmesi, sonucuna göre talep edilen alacakların değerlendirilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı Tarafın Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
B. Davacı Tarafın Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.