"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/138 E., 2020/129 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı ... Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğünün maden ve işletme ruhsat sahası içinde muvazaalı olarak kurulan asıl işveren alt işveren ilişkisine dayalı olarak faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler ile alt işverenlerde işçi olarak çalışırken ... sözleşmesinin feshedildiğini, davalılar arasında rödovans ilişkinin bulunmadığını ve asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu, müvekkilinin hak ettiği alacaklarının kendisine ödenmediğini ileri sürerek fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin, ücret, fark ücret, hafta tatili ücreti, ilave tediye ve akdi ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, Star İnşaat Tic. AŞ (Star İnşaat) ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (4734 sayılı Kanun) uyarınca yapılan yapım işi ihalesi sonucu sözleşme imzalandığını, bu sözleşmeye göre Star İnşaat bünyesinde çalışan işçilerin alacaklarından sorumlu olmayacaklarını, müvekkili Kurumun işveren sıfatının bulunmadığını, sözleşme konusu ... ve işyerinin anahtar teslimi olarak yüklenici firmaya teslim edildiğini, davacının müteahhit Şirkette işe başladığını, müvekkili Kurum ile sözleşme yapılan Şirket arasında asıl alt işveren ilişkisi ve muvazaanın bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin içtihatları, müfettiş inceleme raporu dikkate alındığında, davalı ile davacının çalıştığı Star İnşaat arasındaki ilişkinin muvazaalı olması nedeniyle Star İnşaatta çalışmış olan davacının bu çalışmalarından davalının sorumlu olduğu ve baştan beri davalı işçisi olduğu kabul edilerek ve emsal Kurum işçisi ücretine göre yapılan hespalamanın hükme esas alındığı, davacının ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğinin anlaşıldığı, itibar edilen bilirkişi raporuna göre kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, ücret ve ücret farkı, yıllık izin ücreti ve ilave tediye alacağının bulunduğu ancak fazla çalışma ve ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunmadığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin hizmet sürelerinin eksik hesaplandığını, hesaplamalara esas alınan ücretin gerçek ücret olmadığını, davalı Kurumla Star İnşaat arasında kurulan ilişkinin muvazaalı olması sebebiyle müvekkilinin 14.01.2009 tarihinden beri ... işçisi sayılacağından hesaplamaların bu tarihten sonra da işyeri devri esaslarına göre ... işçisi olduğunun kabulü ile yapılması gerektiğini, aksi yönde yapılan hesaplamaları kabul etmediğini, raporda müvekkilin Star İnşaatın sonraki diğer şirketlerde geçen çalışmalarının 24.....2010 tarihinden sonra olduğundan Kurumun bu çalışmalardan kaynaklı alacaklardan sorumlu olmadığı yönündeki tespit ve değerlendirmelerin yerinde olmadığını, davalı ... ile Star İnşaat arasında hizmet alımı mevcut olduğunu, diğer işveren şirketlerle arasında ise usul ve kanuna uygun bir rödovans ilişkisi bulunmadığını, bu ilişkinin rödovans olarak kabulünün usul ve kanuna aykırı olduğunu, davalının dava açılmadan önce temerrüde düşürüldüğünü ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; ... ile Star İnşaat arasındaki hizmet alım sözleşmesinin süreli hizmet sözleşmesi olduğunu, sözleşmenin, sözleşme konusu işin son bulması, sözleşmenin süresinin bitmesi ile sona ereceğini, dolayısıyla Star İnşaat tarafından işe alınan işçilerin sözleşmelerinin süreli olduğunu ve Star İnşaatın üstlendiği işin bitmesi ile sözleşmelerinin sona ereceğini bildiklerini, nitekim Star İnşaatın üstlendiği işin bittiğini ve Star İnşaatın işe aldığı işçilerin sözleşmelerinin de sona erdiğini, davacının ... sözleşmesi belirli süreli işin sona ermesiyle son bulduğundan ihbar tazminatına hak kazanamayacağını, Star İnşaat ile ... arasında 4734 sayılı Kanun uyarınca yapılan yapım ihalesi sonucu sözleşme imzalandığını, sözleşme gereğince yer teslimi yapılarak firmanın ocaktaki çalışmalarına başladığını, işçileri de firma kendisi almakta olup çalıştırdığı işçilerin ücret dâhil tüm ödeme ve haklarından da Star İnşaatın sorumlu olduğunu, davacı işçinin Kurum işçisi olmayıp Star İnşaatın işe başlattığı işçi olduğunu, davanın kısmi alacak davası olarak açıldığını, dava konusu alacakların ıslah edilmesi gerekirken talep arttırım dilekçesi ile taleplerin arttırılmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu, davalı ... Müdürlüğünün davaya konu alacağa ilişkin işveren sıfatı bulunmadığını ve bu nedenle alacaklardan sorumlu olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile geçerli bir rödovans ilişkisinde ... ile rödovans alan firmalar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığı ve bu dönemler için TTK Genel Müdürlüğünün sorumluluğu bulunmadığı, bu nedenle davacının Star İnşaatta çalıştığı hizmet süresinin dikkate alınmasında bir isabetsizlik olmadığı, davalı ... ile dava dışı firma arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisine uyduğu ve bu nedenle davalı ... Müdürlüğünün de davacının ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarından asıl işveren olarak müteselsilen sorumlu olduğu, hükme esas alınan hesap raporunda emsal TTK Genel Müdürlüğ işçisinin ücretinin esas alındığı, davalı ... ile dava dışı Star İnşaat arasındaki ilişkinin muvazaalı olmadığı ve geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu kabul edildiğinden; hesaplamaların muvazaaya dayanılarak Kurum işçilerinin ücretine göre yapılmasına olanak bulunmadığı, ancak Yapım İşleri Şartnamesi'nin 35 inci maddesinde yer alan düzenleme gereği Kurumda yürürlükte olan toplu ... sözleşmesinde belirlenen taban ücrete göre hesaplama yapılması gerektiği ve Şartname'nin 35 inci maddesine göre hesaplama içeren bilirkişi hesabı esas alınarak hükme esas alındığı, ilave tediye ücretinin ise reddedildiği belirtilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı ... işçisi sayılıp sayılmayacağı ve buna göre davalı ... Müdürlüğünün dava konusu alacaklarda sorumluluğunun bulunup bulunmadığı, hesaba esas hizmet süresinin tespiti ile alacakların hesabı ve faiz noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 107 nci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesi, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Hakların bölünmezliği, devir ve intikali" başlıklı 5 inci maddesi, ek 1 ve ek 7 nci maddeleri, ....11.2010 tarihli Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Tanımlar ve Kısaltmalar" başlıklı 4 üncü maddesinin "Rödövans Sözleşmesi" başlıklı (rr) bendi ile "Rödövans işlemleri" başlıklı 100 üncü maddesi, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun "Ürün Kirası" bölümünün "Tanımı" başlıklı 357 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.