"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/103 E., 2022/2113 K.
DAVA TARİHİ : 25.10.2016
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 6. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/622 E., 2018/297 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 28.02.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... İstemi ... ve davacı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin Suudi Arabistan'da bulunan şantiyesinde 01.05.2014-15.05.2015 tarihleri arasında harita mühendisi ve ölçme işleri müdürü olarak çalıştığını, davacının ... sözleşmesinin 15.05.2015 tarihinde haksız olarak feshedildiğini, davacının günde ortalama üç saat fazla çalışma yaptığını belirterek fazla çalışma alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalıya ait işyerinde harita müdürü olarak idari kadroda çalışmış olduğunu, saha faaliyetine destek verdiğini ve fazla çalışma yapmasının söz konusu olmadığını, davacının 08.00-17.00 saatleri arasında çalıştığını, fazla çalışma yapılması durumunda ücretinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı iddiaları ile uyumlu davacı tanık beyanlarına göre davacı işçinin haftanın 3 günü 07.00-19.30 saatleri arasında çalıştığı, haftanın 3 günü ise 07.00-21.00 saatleri arasında çalıştığı, buna göre haftalık fazla çalışma süresinin 25,5 saat olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkeme kararında alacak miktarının eksik hesaplandığını, hükme esas bilirkişi raporu uyarınca müvekkilinin fazla çalışma alacağının 53.040,00 USD (ABD doları) olduğunu, Mahkemenin bu değer üzerinden karar vermesi gerekmekte iken bilirkişi raporunda TL olarak belirtilen değeri ıslah tarihindeki ABD doları kuruna bölerek eksik ve hatalı karar verdiğini, Mahkemenin ıslah dilekçesini eksik ve hatalı olarak değerlendirdiğini, davalarını ıslah etmiş olmalarına rağmen ... lirası ve ABD doları üzerinden hüküm kurulduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; fazla çalışmanın ispatı hususunda ispat yükünün davacı işçiye düştüğünü, talep edilen fazla çalışma ücretlerinin Yargıtay uygulaması doğrultusunda yazılı belge olması durumunda tanık beyanına itibar edilemeyeceğini, davacı tanıklarının tutarlı beyanda bulunmadıklarını, davacı tanıklarının davalı işveren aleyhine dava açmış olmaları nedeniyle aralarında menfaat birliğinin var sayılacağını, bu hâlde ise davacı tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini, bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını, Mahkemenin yaptığı araştırmanın yeterli olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece hatalı değerlendirmeye dayalı olarak kısmen yazılı şekilde yabancı para üzerinden hüküm tesisi doğru görülmemiş ise de; davalı tarafın bu hususa ilişkin istinaf başvurusu bulunmadığından ve anılan husus kamu düzenine ilişkin olmadığından bu hususun inceleme konusu yapılmadığını, davacı vekilinin tüm alacağa dolar cinsinden hükmedilmesi gerektiğine ilişkin istinaf başvurusunun ise reddi gerektiği gerekçesiyle davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri emyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının fazla çalışma alacağının ispatı, ödenip ödenmediği ve hangi para birimine göre hüküm altına alınacağı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı ... Kanunu'nun 41 ve 63 üncü maddeleri.
2. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) 99 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş ve işyerinden çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
3. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dâhilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
4. İlk Derece Mahkemesince davacı tanık beyanlarına göre davacının haftalık 22.5 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek fazla çalışma alacağı hüküm altına alınmıştır. Davacı tanıklarından R.B.T. davacının haftanın üç günü 07.00-19.30 diğer üç günü ise 07.00-21.00 saatleri arasında çalıştığını beyan etmiş, diğer davacı tanığı S.O.K ise çalışma saatlerinin 07.00-18.00 saatleri arasında olduğunu, davacı ile 18.00'e kadar çalıştığını, sonrasında kendisinin 21.00'e kadar çalıştığını, ancak davacının 18.00'den sonra çalışıp çalışmadığını bilmediğini, çünkü kendisinin sahada, davacının ofiste çalıştığını beyan etmiştir. Davalı tanıkları idari personelin 08.00-17.00 saatleri arasında çalıştığını ifade etmişlerdir.
5. Tüm dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, davacının yaptığı işin niteliği, tanık beyanları ve özellikle davacı tanığı S.O.K.'nın beyanı hep birlikte değerlendirildiğinde davacının haftanın altı günü 07.00-18.00 saatleri arasında çalıştığının kabulü ile fazla çalışma süresinin belirlenmesi dosya kapsamına daha uygun olacaktır. İlk Derece Mahkemesince hatalı değerlendirme yapılarak hüküm kurulması, Bölge Adliye Mahkemesince de fazla çalışma alacağına yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
6. 6098 sayılı Kanun’un 99 uncu maddesi uyarınca; borç ülke parası dışında başka bir para birimiyle belirlenmiş ise borcun ödeme gününde ödenmemesi üzerine alacaklı, bu alacağının aynen veya vade ya da fiilî ödeme günündeki rayiç üzerinden ülke parası ile ödenmesini isteyebilir. Dolayısıyla, borcun ödeme gününde ödenmemesi üzerine alacaklıya tanınan seçimlik bir hak söz konusu olup hakkın kullanılması bozucu yenilik doğurucu nitelikte olduğundan talep hakkını kullanan alacaklının artık bu tercihinden dönmesi mümkün değildir.
7. Somut uyuşmazlıkta; dava konusu alacak için davacı taraf dava dilekçesiyle tercih hakkını kullanmış ve dava konusu alacağın ... lirası üzerinden ödenmesini istemiştir. Her ne kadar davacı taraf, 17.08.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile dava konusu alacağın tamamını ABD doları olarak arttırmış ise de ıslahın ABD doları üzerinden yapılması, dava dilekçesindeki tercihten dönülmesi mümkün olmadığından geçerli değildir.
8. Davacının dava dilekçesiyle tercih hakkını kullandığı, dava konusu alacağın ... lirası üzerinden ödenmesini istediği ve bu talebe değer verilmesi gerektiği gözetilmeden hüküm altına alınan alacak için dava dilekçesindeki miktarlar için ... lirası ıslahla artırılan tutarlar için ABD doları üzerinden hükmedilmesi isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı yararın takdir edilin 8.400.00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.