"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/381 E., 2022/150 K.
DAVA TARİHİ : 05.10.2017
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen yetki tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; işyeri değil işletme düzeyinde yetki tespitinin yapılması gerektiğini, aynı işletmede birden fazla Sendikanın yetkili olması mümkün olmadığından daha önce Taşıma ... Sendikası adına verilen yetkiye ilişkin davanın bu davada bekletici mesele yapılması gerektiğini, başvuru tarihi itibarıyla çalışan sayısının da doğru tespit edilmediğini, üyelerin iradeleri sakatlandığından bu kayıtların dikkate alınamayacağını ileri sürerek ... Çalışma Genel Müdürlüğüne davalı ...-... Sendikasının Aliağa'da bulunan işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmak üzere yetki tespiti talebi ile başvurusu üzerine verilen yetki ve çoğunluk tespitine ilişkin 21.09.2017 tarihli ve 80304 sayılı yazının iptali ile ...-... Sendikasının toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; ilgili mevzuat hükümlerine göre Bakanlığa yapılan yetki tespit başvuruları değerlendirilirken işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyeri ve işçi bildirimleri ile Bakanlığa e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik ve istifa bildirimlerinin esas alındığını, buna göre davalı Sendikanın 14.09.2021 tarihi itibarıyla Bakanlığımıza yapmış oldukları yetki tespit başvurusu üzerine, ekte sunulmuş olan resmî kayıtlar üzerinde yapılan incelemede işverene ait işyerinde çalışan toplam işçi sayısının 264, ... ... Sendikasının başvuru tarihi itibarıyla üye kayıt sayısının ise 140 olduğunun belirlendiğini, resmî kayıtlara göre işyerinde toplu ... sözleşmesi için aranan yasal üye çoğunluğunu sağlayan ... ... Sendikasına 21.09.2021 tarihli ve 80304 sayılı kararla olumlu yetki tespiti kararı verildiğini ve taraflara tebliğ edildiğini, davacı vekilince işletme kapsamında değerlendirilmesi istenen Şirketlerden Alcon Aliağa Konteyner Depoculuk Loj. San. ve Tic AŞ'nin farklı bir tüzel kişilik olup farklı bir işkolunda kayıtlı olduğunu, bu işyerinde yetki tespit kararı almış olan Sendikaya açılan davanın ise hâlen ... 2. ... Mahkemesinde devam ettiğini, davacı vekilinin bir kısım sendika üyeliklerinin baskı yoluyla alındığına dair iddiasını ispatlayamadığı gibi bu yönde alınmış bir mahkeme kararının da bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın müvekkili Sendikanın davacı işyerindeki faaliyetlerini engellemek amacıyla yetki tespitine itiraz ettiğini ve yargılama sürecini uzatabilmek amacı ile davayı Asliye Hukuk Mahkemelerinde açtığını, yargılama sürecinin iki yıla yakın bir süredir devam ettiğini, bu iki yıllık süreçte işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin sendikal hak ve özgürlüklerinin çeşitli baskılarla engellendiğini, çok sayıda sendika üyesi işçinin çeşitli bahaneler öne sürülerek işten çıkarıldığını, davacı tarafın dava dilekçesinde; Şirketin işletme niteliğinde olduğunu ve bu işletme için gereken sayısal çoğunluğa ulaşamadığını, Nemport Hizmet AŞ isimli Şirkette ... Taşıma ... Sendikasının yetki tespiti başvurusunda bulunduğunu, yetki tespiti için yapılan başvuru tarihinde toplam işçi sayısının 264’ten fazla olduğunu ve Sendikanın hukuka aykırı şekilde üye kaydı yaptığını beyan ettiklerini; ancak davacı tarafın bu iddialarının hiçbirinin hukuki bir dayanağı olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.12.2019 tarihli ve 2019/233 Esas, 2019/717 Karar sayılı kararıyla; yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla davacı Şirkette çalışan 210 işçiden 140'ının yani %67'sinin davalı Sendika üyesi olduğu, yapılan soruşturmalar dikkate alındığında sendika üyeliklerine ilişkin usulsüzlük yapıldığına dair bir delil bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin ....07.2021 tarihli ve 2020/1228 Esas, 2021/879 Karar sayılı kararıyla; davacının iddia ettiği işyerlerinin, işkollarının farklı olması ve /veya farklı bir tüzel kişiliğe sahip olması nedeni ile işletme olarak kabul edilemeyeceği, işyeri toplu ... sözleşmesinin söz konusu olduğu, işyerinde çalışan 140 işçinin ... ... Sendikası üyesi olduğu, sendikal baskı ve usulsüzlük iddiasının ispatlanamadığı, yetki tespiti kararının yerinde olduğu, davanın reddine ilişkin kararda hatalı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 11.11.2021 tarihli ve 2021/10665 Esas, 2021/15657 Karar sayılı ilâmıyla; taraf teşkili sağlanmaksızın hüküm kurulmasının doğru olmadığı, davayı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına da yöneltmesi için davacıya kesin süre verilmesi ve taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yeniden yapılan yargılamada davacıya davayı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına da yöneltmesi için kesin süre verildiği ve taraf teşkilinin sağlandığı, yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla davacı Şirkette çalışan 210 işçiden 140'ının yani %67'sinin davalı Sendika üyesi olduğu, yapılan soruşturmalarda dikkate alındığında sendika üyeliklerine ilişkin usulsüzlük yapıldığına dair bir delil bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; bozma sonrası yargılamada esasa ilişkin itirazlarının hiçbirinin incelenmediğini, ALKON AŞ’nin tüm ... ve pasifleriyle NEMPORT AŞ’ye devri ile beraber aynı işverene ait iki işyerinin işletme niteliği kazandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını, 2019 yılı Ocak ayı istatistiğine atıf yapıldığını, oysa ki yetki başvuru tarihinin 14.09.2017 olduğunu, bu tarihteki istatistiğin dikkate alınmasının gerektiğini, sendika üyeliklerine ilişkin irade sakatlığı hâllerine dair itirazlarının gözetilmediğini, dosyaya ibraz ettikleri uzman görüşünün dikkate alınmasının gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un "Yetki" kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir :
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. Yine aynı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesi karar başlıklarında, davalı ... Bakanlığının adının "... Sendikalar Daire Başkanlığı" olarak yazılması, mahallinde düzeltilebilir bir hata olduğundan bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.