"İçtihat Metni"
I. BAŞVURU
Başvurucu vekili dilekçesinde; müvekkili işçinin sendikal nedenle ücretsiz izne çıkarılması üzerine açmış olduğu sendikal ayrımcılıktan kaynaklanan tazminat davasının lehine sonuçlanarak kesinleştiğini, bu davadan sonra müvekkili işçinin ... sözleşmesinin işverence sendikal nedenle feshedildiğini, bunun üzerine açılan işe iade davasının da müvekkili lehine sonuçlandığını ancak davalının istinaf başvurusu ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi tarafından yapılan istinaf incelemesinde; aynı olay sebebiyle iki defa sendikal tazminata hükmedilemeyeceği gerekçesi ile sendikal tazminata ilişkin İlk Derece Mahkemesi hükmünün kaldırılmasına karar verildiğini, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi tarafından sendikal nedenle ücretsiz izne çıkarılan işçinin açtığı davada hükmedilen sendikal tazminat ile aynı işçinin daha sonra açtığı sendikal nedenle feshin geçersizliğine ilişkin davada işçi lehine hükmedilen sendikal tazminatın vakıa ve hukuki sebeplerinin farklı olduğu ve sonucu itibari ile iki defa sendikal tazminata hükmedilmesinde isabetsizlik bulunmadığının kabul edildiğini, ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararları arasında çelişki olduğunu, birebir aynı olayla ilgili iki Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesinin farklı hukuki yorumları nedeniyle farklı sonuçların meydana geldiğini belirterek uyuşmazlığın giderilmesini talep etmiştir.
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 14.02.2023 tarihli ve 2023/2 Esas, 2023/2 Karar sayılı kararı ile; uyuşmazlığa konu ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararları hakkında yapılan inceleme ve değerlendirme sonunda kararların kesin nitelikte olduğu, söz konusu Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasında uyuşmazlık bulunduğu, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince verilen kararda olaylar arasında hukuki kesinti bulunulduğundan bahisle ikinci kez tazminata hükmedildiği; ancak işverenin sendikalaşmaya karşı eylemi nedeniyle, kanuni bir yaptırıma maruz kaldığı durumda aynı sebep için ikinci defa tazminat ödemesinin mümkün olmadığı yönünde Yargıtay kararları bulunduğu, bu nedenle ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 35 inci maddesi uyarınca anılan Daire kararları arasında uyuşmazlığın giderilmesi amacıyla dosyanın Yargıtay 9. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR
A. ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 10.11.2022 Tarihli ve 2022/1997 Esas, 2022/2212 Karar Sayılı Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı işçinin ... sözleşmesinin haklı veya geçerli neden olmaksızın sendikal sebeple işverence feshedildiğini beyanla feshin geçersizliğinin tespiti ile sendikal tazminata karar verilmesini istediği, İlk Derece Mahkemesince ... sözleşmesinin işverence sendikal nedenle feshedildiği gerekçe gösterilerek davanın kabulü ile işçinin işe iadesine ve sendikal tazminata karar verildiği, davalı istinaf itirazına göre uyuşmazlığın daha önce kesinleşen davada davacı lehine sendikal tazminata hükmedildiğinden işbu davada tekrar sendikal tazminata hükmedilmesinin mümkün olup olmadığı noktasında toplandığı, aynı davalı işveren tarafından sendikal ayrımcılığa maruz bırakılması nedeniyle ... 6. ... Mahkemesinin 11.11.2021 tarihli ve 2020/720 Esas, 2021/335 Karar sayılı ilâmı ile davacı lehine sendikal tazminata hükmedildiği, işbu davada ise ücretsiz izin sonrası işe başlatılmayarak ... sözleşmesi haksız feshedilen davacı işçi için, aynı olay kapsamında mükerrer bir şekilde ayrıca sendikal tazminata hükmedilmesinin mümkün olmadığı gerekçe gösterilerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi gereğince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün kaldırılarak yeniden esas hakkında verilen hükümde sendikal tazminat talebinin reddine, davanın kabulü ile feshin geçersizliğine kesin olarak karar verilmiştir.
B. ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 04.07.2022 Tarihli ve 2022/1231 Esas, 2022/1602 Karar Sayılı Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı işçinin ... sözleşmesinin haklı veya geçerli neden olmaksızın sendikal sebeple işverence feshedildiğini beyanla feshin geçersizliğinin tespiti ile sendikal tazminata karar verilmesini istediği, İlk Derece Mahkemesince ... sözleşmesinin işverence sendikal nedenle feshedildiği gerekçe gösterilerek davanın kabulü ile işçinin işe iadesine ve sendikal tazminata karar verildiği, davalı istinaf itirazına göre uyuşmazlığın daha önce kesinleşen davada davacı lehine sendikal tazminata hükmedildiğinden işbu davada tekrar sendikal tazminata hükmedilmesinin mümkün olup olmadığı noktasında toplandığı, aynı davalı işveren tarafından sendikal ayrımcılığa uğrayarak ücretsiz izne ayrılması nedeniyle Bilecik 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 13.07.2021 tarih ve 2020/534 Esas, 2021/514 Karar sayılı ilâmı ile davacı lehine sendikal tazminata hükmedildiği, işbu davada ise işverene uygulanan idari yaptırım sonrasında ücretsiz izne son verilerek tekrar işbaşı yaptırılan davacı işçinin bu defa da işyerinde sendikal örgütlenme ve faaliyetin kararlı olarak engellenmesi amacıyla ... sözleşmesinin feshedildiği, iki davanın olayları ve hukuki sebeplerinin farklı olduğu sendikal tazminata hükmedilmesinde isabetsizlik olmadığı gerekçe gösterilerek 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olmak üzere karar verilmiştir.
IV. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, başvuru konusu Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairelerinin kararlarına göre sendikal ayrımcılığa uğrayarak ücretsiz izne çıkarılması nedeniyle lehine sendikal tazminata hükmedilmesi sonrası bu defa ... sözleşmesi sendikal nedenle feshedilen işçi lehine ayrıca sendikal tazminata hükmedilip hükmedilemeyeceği noktasındadır.
B. İlgili Hukuk
1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.
2. 5235 sayılı Kanun'un 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) üncü bendinde yer alan düzenlemeye göre “Re'sen veya bölge adliye mahkemesinin ilgili hukuk veya ceza dairesinin ya da Cumhuriyet başsavcısının, Hukuk Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemesi Kanununa göre istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların, benzer olaylarda bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında ya da bu mahkeme ile başka bir bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunması hâlinde bu uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesini istemek” bölge adliye mahkemesi ceza daireleri başkanlar kurulu ve hukuk daireleri başkanlar kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
3. 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ise “(3) numaralı bende göre yapılacak istemler, ceza davalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hukuk davalarında ise ilgili hukuk dairesine iletilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı uyuşmazlık bulunduğuna kanaat getirmesi durumunda ilgili ceza dairesinden bir karar verilmesini talep eder. Uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak dairece bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.”
C. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemesinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasında uyuşmazlık bulunması durumunda, 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinde belirtilenler tarafından yapılacak gerekçeli başvuru sonrasında, mevcut başvuru Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca değerlendirilerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesi istenilecektir.
2. Bu noktada kanun yolu kavramı ve hukukumuzdaki kanun yollarına ... olarak değinmek faydalı olacaktır.
3. Mahkemece tesis edilen nihai kararın hatalı olduğu iddiasıyla bu kararın bir üst mahkemece denetlenmesi, tekrar incelenmesi ve değiştirilmesi amacıyla başvurulan hukuki kurum, kanun yolu olarak tanımlanabilir.
4. Medeni usul hukukumuzda kanun yolları, olağan kanun yolları ve olağanüstü kanun yolları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
5. Mahkemece tesis edilen nihai kararın kesinleşmesine engel olan ve kanunda belirtilen süre ve usule uygun olarak başvurulan kanun yolları, olağan kanun yolları olarak ifade edilebilir. Olağan kanun yolları 6100 sayılı Kanun'un 341 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup hukukumuzda istinaf ve temyiz olmak üzere iki olağan kanun yolu mevcuttur.
6. Olağanüstü kanun yolları ise kesinleşmiş hükümler yönünden söz konusu olan kanun yollarıdır. Burada misal olarak yargılamanın iadesi yolu zikredilebilir.
7. Belirtmek gerekir ki bölge adliye mahkemesinin kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi istemi bir kanun yolu değildir. Bu itibarla, söz konusu hukuki kurumun, başvuru konusu bölge adliye mahkemesi kararlarının kesin olma niteliğine ve bu kararların hukuki sonuçlarına herhangi bir etkisi söz konusu olmayacaktır.
8. Bu açıklamalara göre, Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu tarafından uyuşmazlığın giderilmesi istemi Yargıtay ilgili hukuk dairesine iletildikten sonra benzer nitelikteki davalar ve bölge adliye mahkemesi kararları için yeniden uyuşmazlığın giderilmesi yoluna başvurulmasında herhangi bir hukuki yarar bulunmamaktadır.
9. İnceleme konusu uyuşmazlıkta, ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu tarafından, uyuşmazlığa konu ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararlarının çelişkili ve farklı olduğu noktasında bölge adliye mahkemesi kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesine dair talep Dairemize iletilmiş ise de ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca aynı konuya ilişkin talep Dairemize daha önce iletilmiş ve Dairemizin 28.03.2023 tarihli ve 2023/4856 Esas, 2023/4476 Karar sayılı kararı ile “... sendikal ayrımcılığa uğrayarak ücretsiz izne çıkarılması nedeniyle lehine sendikal tazminata hükmedilmesi sonrası bu defa ... sözleşmesi sendikal nedenle feshedilen işçi lehine ayrıca sendikal tazminata hükmedileceğine ...” karar verilmiştir. Başvuru konusu uyuşmazlık hakkında Dairemizce daha önce karar verilmiş olduğundan, aynı uyuşmazlık ile ilgili olarak yeniden bir karar verilmesi söz konusu değildir.
10. Tüm bu hususlar karşısında, mevcut başvuru yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
V. KARAR
1. ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu tarafından iletilen mevcut talep yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığına,
2. Dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.