"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde davacının, 1992- 31.03.2014 tarihleri arasında ... İl ... İdaresinde çalıştığını, 6360 sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) gereğince davalı Kuruma geçiş yaptığını, devir tarihinde Yol ... Sendikasına üye olduğunu, bu Sendika ile İl ... İdaresi arasında 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasındaki döneme ilişkin toplu ... sözleşmesi imzalandığını, müvekkilinin 6360 sayılı Kanun ile ... Büyükşehir Belediyesinde çalışmaya başladıktan sonra 28.02.2015 tarihinde ise ... Sendikası ile davalı arasında 15.02.2014-14.02.2016 tarihleri arasındaki döneme ilişkin toplu ... sözleşmesi bulunduğunu, müvekkilinin toplu ... sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklarının olduğunu, müvekkilinin ... Büyükşehir Belediyesinde çalışmaya başlamasına rağmen o dönem üyesi olduğu ... Sendikası ile ... İl ... İdaresi arasında imzalanan 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasındaki döneme ilişkin toplu ... sözleşmesi gereğince kazanmış olduğu hakların müvekkiline tam olarak ödenmediğini, sözleşmenin 71 ... maddesi gereğince işçilerin işyerlerine ulaşımının servis ve araçlarla sağlanacağı kararlaştırılmış ise de bu hususların işverenler tarafından sağlanmadığını, müvekkilin kendi imkânlarıyla işe gidip geldiğini, ayrıca müvekkilinin bu dönemde yol ücreti de almadığını, yine bu sözleşmenin 107 nci maddesi gereğince davalının müvekkiline yılda bir kez (103,00 TL+ ücret zammı tutarında olmak üzere) giyim yardımı, kişisel korunma niteliğinde giyim eşyası bedeli (194,00 TL+ücret zammı oranında) ödenmesi kararlaştırılmış ise de bu tutarların müvekkiline ödenmediğini, yine bu sözleşmenin 98 ... maddesi gereğince müvekkiline yapılması gereken kademe ilerlemesinin gerçekleşmediğini, bu durumun ise müvekkiline ödenen yevmiye miktarının olması gerekenden daha az olmasına yol açtığını, davalı ile ... Sendikası arasında bağıtlanan 15.02.2014-14.02.2016 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesin 66 ncı maddesi gereğince müvekkiline çocuk ve aile yardımı ödemesi yapılması gerekirken 15.07.2016 tarihine kadar ödeme yapılmadığını, bu sözleşmenin 79 ve 81 ... maddeleri gereğince işçilere gıda ve yakacak yardımı yapılması gerekirken 2015 yılında herhangi bir ödeme yapılmadığını, sözleşme gereğince müvekkiline ödenmesi gereken yol ücretinin 15.07.2016 tarihine kadar ödenmediğini, sözleşmenin 77 nci maddesi gereğince müvekkilinin günlük ücretine yapılması gereken %10’luk zammın 15.07.2016 tarihine kadar yapılmadığını ileri sürerek ödenmeyen alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının ücret ve mali haklarının İl ... İdaresi ile ... Sendikası arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre düzenlendiğini, ilgili düzenlemeler gereği ikinci yıl ikinci altı ay ücret zammının toplu ... sözleşmesi yürürlük süresi dışında kaldığından dolayı uygulanma imkânı bulunmadığını, giyim yardımı bedeli olan 103,00 TL'nin toplu ... sözleşmesi gereği 2014 yılı Nisan ayında ödendiğini, kişisel koruyucu giyim eşyası bedeli olan 203,59 TL’nin ise ilgilinin 2014 yılı Temmuz ayı ücret döneminde sosyal yardım tutarına eklenerek ödendiğini, toplu ... sözleşmesinde 2013-2015 yılı için aile ve çocuk yardımına ilişkin hüküm bulunmadığını, 15.03.2015 tarihinden itibaren yemek yardımının ... Sendikası ile bağıtlanan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre değil ... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre hesaplandığını, yol yardımının nakdi değil ayni olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... Sendikasına 20.08.1992 tarihinde üye olduğu, 05.02.2015 tarihinde çekilme nedeni ile sona erdiği, daha sonra ....01.2015 tarihinde ... Sendikasına üye olduğu, davacının bu üyelik dönemlerini kapsar şekilde talepte bulunduğu, ... Sendikasına üye olduğu döneme (01.04.2014-28.02.2015 dönemi) ilişkin olarak toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacak talepleri ile ... Sendikasına üye olduğu döneme (28.02.2015-01.07.2015 dönemi) ilişkin olarak toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının bilirkişi asıl ve ek raporlarında hesaplandığı, raporların denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacının yol yardımı alacağının kısmen reddine karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 ... maddesinin (10) uncu bendine göre davacıya yenileri yürürlüğe girinceye kadar devren geldiği Kurumda uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinin uygulanacağını, toplu ... sözleşmesinin ikinci yıl ikinci altı ay zammının toplu ... sözleşmesi yürürlük süresi dışında kaldığından dolayı uygulanma imkânı bulunmadığını, 2014 yılı Nisan ayında devren geldiği Kurumda giyim bedelinin ödendiğini, kişisel koruyucu eşya bedelinin 2014 yılı Ağustos ayında ödendiğini, yol yardımı yönünden ise servis sağlanmaması hâlinde ücret ödeneceğinin düzenlenmediğini, 2015 yılı aile, çocuk, gıda ve yakacak yardımının uygulanan ... Sendikasıyla imzalanan toplu ... sözleşmesinde yer almadığını, devir nedeniyle işkolu değişikliği sebebiyle Yol ... Sendika üyeliği düşmüşse de düzenleme ile il ... idarelerinden belediyelere devredilen işçiler yönünden inşaat işkolundan sayılacağı düzenlenerek işkolu değişikliklerinin önüne geçildiğini, aynı işkolunda birden fazla sendikaya üye olunamayacağından üyeliğinin geçersiz sayıldığını, davanın reddi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 6360 sayılı Kanun gereği İl ... İdaresi nezdinde çalışmakta iken davalı Kuruma 31.03.2014 tarihinde naklinin gerçekleştirilmiş olduğu, 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 ... maddesinin (10) uncu bendinin “Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... şözleşmesi hükümlerine göre belirlenir.” hükmünü içerdiği, davalının husumet itirazı ve zamanaşımı def'inin yerinde olmadığı, davacının sendika üyesi olduğu ve toplu ... sözleşmesinden yararlandığı, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ve davacı lehine tespit edilen alacakların ödendiğine ilişkin davalı işverence delil sunulmadığı, davacının bir dönem sendika üyeliği bulunmadığından davacının yol yardımı fark ücret alacağının kısmen kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının sendika üyeliğine bağlı olarak davalı Belediyenin tarafı olduğu toplu ... sözleşmelerinden hangi tarih itibarıyla yararlanabileceği ve buna bağlı olarak eksik ödenen ücret ve toplu ... sözleşmelerinden kaynaklı sosyal yardım alacaklarının bulunup bulunmadığı konularındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun "Toplu ... sözleşmesinden yararlanma" kenar başlıklı 39 uncu maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32 nci maddesi.
2. 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 ... maddesinin (10) uncu bendi şöyledir:
"Devredilecek Devlet memurları hakkında 5393 sayılı Kanunun 50 nci maddesi hükümleri uygulanır. Devir tarihi itibarıyla müdür ve daha üstü yönetici unvanlı kadrolarda bulunanlar hakkında 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin altıncı fıkrası hükümleri de uygulanır. Bu şekilde devredilen memurlar ile 5216 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle devredilecek sözleşmeli personelin fark tazminatı hesabında, 4688 sayılı Kanunun 32 nci maddesine göre yapılan ödeme dikkate alınmaz. Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, toplu ... sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2012 yılı Eylül ayında geçerli olan ... ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir."
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflar arasında öncelikle çözümlenmesi gereken uyuşmazlık, 6360 sayılı Kanun gereğince davalı Kuruma devredilen davacı işçinin ücret, özlük ile mali haklarının belirlenmesinde hangi toplu ... sözleşmesinin uygulanması gerektiği ve bu bağlamda devir tarihi itibarıyla devralan Kurumun tarafı olduğu toplu ... sözleşmelerinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı noktalarında toplanmaktadır. İlâmın İlgili Hukuk bölümünde yer verilen 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 ... maddesinin (10) uncu bendi uyarınca; devir esnasında yararlandığı bir toplu ... sözleşmesi bulunan devredilen işçinin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının, devrolduğu işyerinde yararlanma hakkına sahip olduğu ... bir toplu ... sözleşmesi imzalanıncaya kadar devir öncesinde yürürlüğü devam eden toplu ... sözleşmesi hükümlerine tâbi olacağı anlaşılmaktadır.
3. Davacının nakledildiği işyerinde ... bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar nakilden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmayı sürdürmesi Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmaz. Esasen Kanun'da "nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir" denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde ... bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. 6360 sayılı Kanun'da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, mali ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
4. Somut uyuşmazlıkta dava dışı ... İl ... İdaresinde çalışmakta olan davacının 31.03.2014 tarihinde 6360 sayılı Kanun kapsamında davalı Belediyede çalışmasına devam ettiği, bu tarihte davalıya ait işyerinde ... Sendikasının tarafı olduğu 17.02.2014 imza tarihli ve 15.02.2014-14.02.2016 yürürlük süreli 17. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlükte bulunduğu anlaşılmaktadır. Davacının 05.02.2015 tarihinde ... Sendikasına üye olduğu ve bu tarihten itibaren 15.02.2014-14.02.2016 yürürlük süreli bu toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmiş ise de varılan bu sonuç 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 ... maddesi hükmüne aykırıdır. Davacının yararlanması gerektiği kabul edilen toplu ... sözleşmesinin imza tarihi 17.02.2014 olup bu tarihte davacı henüz davalı Belediyeye nakledilmemiştir. Kanun hükmünde açıkça "Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre... belirlenir." denildiğine göre davacının davalı işyerinde nakil tarihinden önce düzenlenen toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanması mümkün değildir.
5. Dosya içeriğine göre davacının 31.03.2014 olan nakil tarihinde yararlanma hakkına sahip bulunduğu toplu ... sözleşmesi, 6360 sayılı Kanun kapsamında davacıyı nakleden ... İl ... İdaresinin tarafı olduğu 17.09.2013 imza tarihli ve 01.03.2013-28.02.2015 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesidir. Davacının ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının yenileri düzenleninceye kadar ... İl ... İdaresinin tarafı olduğu ve davacının nakil tarihinde yararlanma hakkına sahip olduğu bu toplu ... sözleşmesi hükümlerine tâbi olduğu belirtilen yasal düzenleme nedeniyle tereddütsüzdür. Üstelik Kanun hükmü karşısında bu toplu ... sözleşmesinin yürürlük tarihinin bitmesi, davacının taraf sendika üyeliğinin düşmesi yahut sona ermesi gibi hususların da yararlanmanın devamına herhangi bir etkisi yoktur. Davacının nakil olduğu işyerinde ... bir toplu ... sözleşmesi imzalanıncaya kadar, nakil öncesi tâbi olduğu eski toplu ... sözleşmesinin ücret ile diğer mali ve sosyal haklara ilişkin hükümleri ile bağı kopmaz. Açıklanan sebeple davacının nakil olduğu davalıda nakil tarihinde mevcut bulunan 07.02.2014 imza tarihli ve 15.02.2014-14.02.2016 yürürlük süreli 17. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nden yararlanamayacağı açıktır. Davacının, davalıya nakledildiği tarihten sonra düzenlenen 18. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin imza tarihi olan 24.....2016 tarihine kadar nakil geldiği ... İl ... İdaresinin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanması gerektiği kabul edilmelidir.
6. Diğer taraftan dosya içeriğindeki davalı tarafça sunulan ücret bordrolarının bir kısmında (2014 yılı Ağustos ayı ücret bordrosu gibi) bulunan tahakkukların davacıya ödendiğinin yöntemince tespiti hâlinde, ilişkin oldukları alacak tutarlarından mahsubu gerektiği hususunun düşünülmemesi de hatalı olmuştur. Karar bu yönü ile de hatalı olduğundan bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.