"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1614 E., 2022/1483 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/750 E., 2022/161 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... ... Kurumu Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 02.12.2017 tarihinde davalı ... Odasında büro memuru olarak işe başladığını, çalışmış olduğu sürece yükümlülüklerini eksiksiz olarak yerine getirdiğini, davalı yönetiminin değişmesi üzerine 16.07.2021 tarihinde odanın gelir gider bütçesi gerekçe gösterilerek Yönetim Kurulu tarafından alınan karar uyarınca ... sözleşmesinin feshedildiğini, yapılan feshin haksız ve hukuk aykırı olmasına rağmen davalı işveren tarafından işten çıkış kodunun Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) kod (22) olarak bildirilmesi nedeniyle işsizlik ödeneği talebinin davalı Kurum tarafından reddedildiğini, müvekkilinin mağdur olduğunu ileri sürerek ... sözleşmesinin davalı tarafından SGK'ya bildirilen (22) kod uyarınca feshedilmediğinin tespitine, işveren tarafından ... sözleşmesinin neden feshedildiğinin tespitine ve işsizlik ödeneğinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili 09.03.2022 tarihli beyanında, taleplerinin yalnızca işten çıkış kodunun değiştirilmesine ilişkin tespite dair olduğunu, işsizlik ödeneği taleplerinin bulunmadığını ifade etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... ... Kurumu Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının davayı Kuruma karşı açmasında hukuki yarar bulunmadığını, çıkış kodunun mahkeme kararı ile değiştirildikten sonra işsizlik ödeneği için kuruma başvuru yapılabileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... tarafından cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin ....02.2018 tarihli ve 2017/9598 Esas ve 2018/1867 Karar sayılı kararı emsal gösterilerek işbu dava dilekçesinde miktar belirtilerek ve harcı yatırılarak usulüne uygun şekilde açılmış bir eda davası bulunmadığı; ancak işsizlik ödeneğinden faydalanma talebinin de yer aldığı, eda davası açılmasının mümkün olduğu hâllerde tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı gerekçesi ile davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; ... 1. İdare Mahkemesinde 03.08.2021 tarihinde 2021/1789 Esas sayılı dosya ile idari işlemin iptali davası açıldığını, 09.12.2021 tarihli yürütmeyi durdurma kararı ile müvekkilinin yeniden işe başlamasına karar verildiğini, bu sebeple işsizlik ödeneğine ilişkin davanın konusuz kaldığını, söz konusu talep bakımından karar verilmesine yer olmadığına ilişkin hüküm kurulması ve vekâlet ücretinin davanın açıldığı tarihteki haklılık oranına göre değerlendirilmesi gerektiğini, verilen hükmün doğru olduğu kabul edilse dahi davalılar hakkında aynı sebep dolayısıyla davanın reddine karar verilmiş olmasına rağmen ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işveren tarafından SGK'ya işten çıkış kodunun kod (22) olarak bildirilmesi sebebiyle feshin bu nedene dayanıp dayanmadığı hususunun taraflar arasında görülecek işe iade davası veya işçilik alacaklarına ilişkin davalarda çözümlenebileceği gibi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 106 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince eda davası açılmasının mümkün olduğu hâllerde tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı anlaşıldığından mahkeme kabulünün yerinde olduğu; ancak karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (AAÜT) 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalılar yönünden müşterek sebepten dolayı davanın reddedilmesi nedeni ile reddedilen miktar gözetilerek ... vekâlet ücreti takdir edilmesi gerekirken davalılar lehine ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacının vekâlet ücretine yönelik istinaf isteminin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... ... Kurumu Genel Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... ... Kurumu Genel Müdürlüğü vekili; davacının hem tespit hem eda davası açtığı, her iki davanın da hukuki yarar yokluğundan reddedildiği dikkate alındığında davalılar lehine ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, SGK işten ayrılış bildirgesinde yer ... işten çıkış kodunun düzeltilmesine ilişkin tespit isteminde davacının hukuki yararının bulunup bulunmadığı ve davalılar lehine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 106, 114 ve 115 ... maddeleri.
3. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 25 ... maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
" (1) Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlar için Ek-5, (c) bendine tabi olanlar için ise Ek-5/A’da bulunan sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on ... içinde e-sigorta ile yapılır. (Ek cümleler:RG-18/8/2021-31572) Sigortalı işten ayrılış bildirgesi Ek-5 ve Ek-5/A’nın açıklamalar bölümündeki işten ayrılış ve eksik ... nedenlerine ilişkin kodları belirlemeye ve bu kodlarda değişiklik yapmaya Kurum yetkilidir. Söz konusu düzenlemeler işverenlere Kurumca duyurulur."
4. 2020/1 sayılı Pasif İşgücü Hizmetleri Genelgesi'nin (Genelge) "A) İşsiz Ödeneği" başlığı altında düzenlenen (3.6) maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir:
" Sigortalı işsizlerin mahkeme kararı ile birlikte Kurumumuza başvurmaları halinde aşağıda belirtildiği üzere işlem yapılmalıdır.
a. Sigortalı işsizin işveren aleyhine açmış olduğu, Kurumumuzun taraf olmadığı davanın işçi lehine sonuçlanması halinde,
1. Mahkeme kararında; ihbar ve/veya kıdem tazminatına hükmedilmiş veya 4447/51 ... madde kapsamında fesih işleminin yapıldığı yönünde bir ifadeye yer verilmiş olması halinde yasa kapsamında fesih işlemi yapıldığı kabul edilir ve diğer koşulları sağlayanlar İS hizmetlerinden yararlandırılır.
2. Mahkeme kararı kesinleşmiş olmalıdır. Mahkeme kararının kesinleşip kesinleşmediği; ilgili mahkeme tarafından karara eklenen kesinleşme ibaresi veya yasal süresinde temyiz edilmediğine dair bir yazıdan anlaşılmaktadır."
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile 13 üncü maddesi hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlıkta işbu dava tarihi 01.10.2021 olup davacının ... ... Odası Başkanlığının işten çıkarma kararının iptali için ... 1. İdare Mahkemesinde açmış olduğu 2021/1789 Esas sayılı davasının 03.08.2021 olduğu görülmektedir. İşten ayrılış kodunun hatalı bildirilmesi nedeniyle işsizlik ödeneğinden yararlanamadığı iddiasıyla açılan bir tespit davasında, dava tarihi itibarıyla feshin değerlendirileceği ya da değerlendirildiği bir başka dava bulunmakta ise bu davanın kesinleşmiş olup olmaması önem arz etmeksizin artık tespit davası açılmasında güncel bir hukuki yararın varlığından söz edilemez. Buna göre, davacı tarafça önceki tarihli davada ... tarafından yapılan fesih işleminin değerlendirildiği ve işlemin iptaline karar verildiği hususu gözetildiğinde, sonraki tarihli işbu davanın açılmasında hukuki yarar bulunmadığı hususu bu gerekçe ile yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve davalı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacıya yükletilmesine,
Davalı ... ... Kurumu Genel Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.