"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 17.02.2009-02.12.2014 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığını, işyerinde temizlik ve iş güvenliği kurallarına uyulmaması nedeniyle işvereni Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayet ettiklerini, bunun üzerine ikili vardiyadan üçlü vardiyaya geçirildiğini, Bağımsız Tekstil İşçileri Sendikasına ait ilam ve broşürleri işyerinde diğer işçilerin rahatça okuyabileceği yerlere asması üzerine işverenin işi bırakması için yoğun baskı uygulandığını, hakaret ve tehdit etmesi neticesinde müvekkilinin başına bir iş gelmemesi için bir an önce olay yerinden uzaklaşmak amacıyla 02.12.2014 tarihinde gayri iradi olarak istifa dilekçesi yazıp imzaladığını ve işyerinden ayrıldığını ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti ve sendikal tazminat alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davaya konu taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının 17.02.2009 tarihinde dava dışı başka bir Şirkette işbaşı yaptığını, 01.05.2014 tarihinde ise tüm hakları ile birlikte müvekkili Şirkete nakledildiğini, çalışmasının 02.12.2014 tarihinde istifa ile sonlandığını, bu nedenle tazminata hak kazanamadığını, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 05.05.2016 tarihli ve 2015/57 Esas, 2016/333 Karar sayılı kararı ile; toplanan tüm deliller ile istifanın irade fesadı nedeniyle geçersiz olduğuna dair davacı iddialarına itibar edilmesinin mümkün görülmediği, istifa nedeniyle kıdem ve ihbar tazminatı şartlarının oluşmadığı, sendikal tazminat iddialarının yasal dayanağı bulunmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 12.10.2020 tarihli ve 2017/16354 Esas, 2020/11499 Karar sayılı kararıyla; davacının istifa dilekçesini irade serbestisi ile verip vermediği, ... bir istifa iradesi bulunup bulunmadığı, aslında davalı tarafından işten çıkarılıp çıkarılmadığı, eğer aslında davalı tarafından çıkarılmış ise bunun sendikal nedene dayanıp dayanmadığı gibi hususların denetime elverişli şekilde gerekçeli kararda açıklanması, buna göre davacının kıdem ve ihbar tazminatı ile sendikal tazminat taleplerinin kabul edilip edilmeyeceğinin ayrı ayrı yeniden ele alınarak sonuca gidilmesi gerektiği, haftada 5 ... 20.00-08.00 vardiyasında çalışılan haftalar için haftalık 15 saat fazla çalışma ücreti hesaplanması gerekirken bu haftalar için haftalık 8 saat fazla çalışma kabul edilmesinin ve haftada 5 ... 08.00-20.00 saatleri arasında çalışılan haftalar bakımından haftalık fazla çalışmanın 7,5 saat yerine haftalık 8 saat kabul edilmesinin hatalı olduğu, hesaplanacak fazla çalışma alacağına dosya kapsamına uygun ve hakkın özüne dokunmayacak bir indirim uygulanması gerektiği gerekçeleri ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm delillere göre davacının iş sözleşmesinin iradesi fesada uğratılmak sureti ile sona erdirildiği, davacının kıdem ve ihbar tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesi gerektiği, davacının fazla çalışma ücretinin bozma sonrasında isticvap edilen davacının beyanları ve dosya kapsamında celp edilen belgeler neticesinde alınan bilirkişi raporu ile tespit edildiği, feshin sendikal nedene dayandığının ispat edilemediği gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; bozma sonrasında kurumlara yazılan müzekkerelere yanıt verilmediğini, davacının sosyal medyada yapmış olduğu paylaşımlara ilişkin taraf vekillerince herhangi bir belge sunulmadığını, davacının el yazılı dilekçe ile istifa ettiğini, kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanmadığını, davanın fazla çalışma ücretinin reddi yerine kabulüne karar verilmesinin isabetli olmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı ile fazla çalışma ücretinin ispatı ve hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 41, 63 ve 69 uncu maddeleri ile 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. ... olduğu bir hüküm Yargıtay tarafından bozulan ve Yargıtayın bu bozma kararına gerek iradi ve gerekse kanuni şekilde uymuş olan mahkeme, bozma kararı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Bozma ilâmına uyulduğunda, bozma kararı lehine olan taraf için usuli kazanılmış hak oluşturduğundan, Mahkemece bozma gereklerinin yerine getirilerek karar verilmesi zorunludur.
3. Somut uyuşmazlıkta, bozma ilâmında; davacının 08.00-20.00 ve 20.00-08.00 saatleri arasında çalıştığı, haftada 5 ... 20.00-08.00 vardiyasında çalışılan haftalar için haftalık 15 saat fazla çalışma hesaplanması gerekirken bu haftalar için haftalık 8 saat fazla çalışma kabul edilmesinin hatalı olduğu, haftada 5 ... 08.00-20.00 saatleri arasında çalışılan haftalar bakımından ise haftalık fazla çalışmanın 7,5 saat olarak kabul edilmesi gerekirken haftalık 8 saat fazla çalışma kabulünün hatalı olduğu açıklanmıştır. Mahkemece açıklanan bu esaslara göre fazla çalışma ücretinin hesaplatılıp hüküm altına alınması gerekirken, bazı haftalarda haftalık 18 saat fazla çalışma hesabı yapan hatalı bilirkişi raporuna göre karar verilmesi isabetsizdir. Bozma ilâmının gereğinin yerine getirilmesi için hükmün yeniden bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
31.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.