"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2019/264 E., 2022/680 K.
DAVA TARİHİ : 27.11.2013
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; gazetecilik mesleğine 01.07.1988 tarihinde başlayan müvekkilinin 01.03.2000-31.08.2013 tarihleri arasında davalı Şirkete ait işyerinde çalıştığını, ... sözleşmesinin işletme ve işin gerekleri gerekçe gösterilerek feshedildiğini, son aylık ücretinin net 6.500,00 TL olduğunu, fesih ile birlikte bir kısım işçilik alacaklarının ödendiğini, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'a (5953 sayılı Kanun) göre yıllık izin ücretinin iki kat olarak ödenmesi gerektiğini, ayrıca müvekkilinin fazla çalışma yapmasına, hafta tatillerinde ve genel tatillerde çalışmasına karşın ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek yıllık izin, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ve fazla çalışma ücretleri ile %5 fazlalıklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının ... 5. ... Mahkemesinin 2013/535 Esas sayılı dosyasında işe iade davası açtığını ve bu davanın bekletici mesele yapılması gerektiğini, taleplerinin haksız olduğunu ve zamanaşımına uğradığını, müvekkili Şirkette sayfa sekreterliği yapan davacıdan başka birçok çalışan olduğunu, davacının fazla çalışma yapmasını gerektirecek bir personel yetersizliği bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.10.2015 tarihli ve 2013/681 Esas, 2015/610 Karar sayılı kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.....2019 tarihli ve 2016/4641 Esas, 2019/13550 Karar sayılı kararıyla; davacının açtığı işe iade davasının neticesi araştırılmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu, yıllık izin ücretine dair sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığı, dosya içerisinde yer alan bazı imzasız bordrolarda fazla çalışma tahakkukları bulunmakta olup bordrodaki bedellerin ödenip ödenmediğinin araştırılması, ödendiğinin tespiti hâlinde hüküm altına alınan fazla çalışma ücreti alacağından söz konusu bedellerin mahsup edilmesi gerektiğinin düşünülmemesinin hatalı olduğu, bazı bordrolarda ek mesai adı altında ücret tahakkuk ettirildiğinin saptandığı, bu ödemelerin neye ilişkin olduğu noktasında tarafların beyanları alınarak dosya içeriği bir değerlendirmeye tâbi tutulup bu miktarların da mahsup edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi gerektiği gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının işe iade davasının kabulü sonrasında işe iade talebi ile davalı işverene başvuruda bulunduğu, davalı tarafından 1 aylık süre içerisinde davacının işe başlatılmadığı, yıllık izin ücreti talebi yönünden davanın erken açılan dava niteliğinde olduğu, bu nedenle yıllık izin ücreti talebinin reddi gerektiği, fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil çalışmalarının ise ispatlandığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; yıllık izin ücreti talebinin reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, bozma konusu yapılmayan ... bayram ve genel tatil ücreti ile ilgili kurulan yeni hükmün hukuka ve usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olduğunu, fazla çalışma ücretinin eksik hesaplandığını, indirim yapılmasının hatalı olduğunu, 19.11.2019 tarihli Anayasa Mahkemesi kararı geriye yürütülerek yüzde beş fazlalıklara ilişkin taleplerin reddedilmesinin hakkaniyetsiz olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz talebinde bulunmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu alacakların davacıya ödendiğini, müvekkili Şirket nezdinde herhangi bir alacağı bulunmadığını, fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil alacaklarından %50 oranında indirim yapılması gerektiğini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının yıllık izin ücretine hak kazanıp kazanmadığı, fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanması, bu alacakların günlük yüzde beş fazlalıklarının tahsili ve indirim oranı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41, 44, 47, 53, 57 ve 63 üncü maddeleri, 5953 sayılı Kanun hükümleri.
2. Dairemizin 29.....2022 tarihli ve 2022/7746 Esas, 2022/8494 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin yerleşik ilke şu şekilde vurgulanmıştır:
" ...
Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) "usuli kazanılmış hak" kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
..."
3. Anayasa Mahkemesinin 13.....1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’un 04.01.1961 tarihli ve 212 sayılı Kanun’un 1 inci maddesiyle değişik ek 1 inci maddesinin sekizinci fıkrasının 2 nci cümlesinin iptaline dair 19.11.2019 tarihli ve 30953 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 19.09.2019 tarihli ve 2019/48 Esas, 2019/74 Karar sayılı iptal kararı.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, bozma ilâmından önce Mahkemece verilen ilk kararda 7.163,61 TL ... bayram ve genel tatil ücreti hüküm altına alınmış, kararın taraflarca temyiz edilmesi üzerine Dairemizce söz konusu alacak bozma kapsamı dışında bırakılmış, bazı bordrolarda ek mesai adı altında yer alan tahakkukların neye ilişkin olduğunun belirlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bozma ilâmı sonrasında hükme esas alınan bilirkişi raporunda, ücret bordrolarında ek mesai adıyla yapılan tahakkukların fazla çalışma alacağına ilişkin olduğu tespit edilerek bu alacaktan mahsubu yoluna gidilmiştir. Netice itibarıyla ek mesai adıyla ücret bordrolarında yer alan tahakkukların, ... bayram ve genel tatil çalışması karşılığı olmadığı anlaşılmıştır. Buna göre Mahkemece bozma ilâmı sonrasında, ... bayram ve genel tatil ücreti alacağının 3.608,55 TL olarak hüküm altına alınması suretiyle davacı yararına oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
08.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.