"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı Bakanlığa bağlı ... Tersane Komutanlığı işyerinde Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) kapsamında yer ... bir işte çalıştığını, aynı atölyede bulunan diğer işçiler Yönetmelik hükmü gereğince günde 7,5 saat çalıştırıldıkları hâlde davacının (B) grubu idareci olarak görev yapmaya başlamasından sonra idareci primi aldığı gerekçesi ile çalışma saatinin 8,5 saat olarak değiştirilerek kısa çalışma priminin kesildiğini, oysa davacının ... yaptığı ortamda bir değişiklik olmadığını, her ne kadar fabrikada kısım şefi olarak idareci pozisyonunda görev yapmaktaysa da diğer işçiler ile aynı atölyede aynı zararlı ..., toz ve ... gibi kirleticilere maruz kaldığını, nitekim davacı ile aynı durumda bulunan davalı Bakanlığa ait ... Tersane Komutanlığı işyerinde çalışan ve idareci primi ... işçi tarafından aynı taleplerle açılan davada; davacının zararlı kimyasallara maruz kalarak çalıştığı yönündeki uzman bilirkişi raporu doğrultusunda davasının kabulüne karar verildiğini ve kararların Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 07.05.2018 tarihli ve 2018/5196 Esas, 2018/11060 Karar sayılı ilâmı; 07.05.2018 tarihli ve 2018/5200 Esas, 2018/11064 Karar sayılı ilâmı ile onanarak kesinleştiğini ileri sürerek davacının söz konusu Yönetmelik kapsamında günde 7,5 saat çalışması gerektiğinin tespiti ile günlük yarım saat fazla çalışma yapmasından kaynaklı fazla çalışma ücreti ve kısa çalışma primi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının kısım şefi olarak görevlendirildiğini ve bu kapsamda olan (A-B) grubu idarecilerin günde 8,5 saat çalıştıklarını, Yönetmelik kapsamındaki işlerin yapıldığı atölyelerde çalışan fakat bilfiil kapsama dâhil işleri yapmayan kısım şefi, atölye şefi, ... emniyetçisi gibi çalışanların Yönetmelik kapsamına alınarak toplu ... sözleşmesine göre kısa çalışma primi ve fazla çalışma ücreti ödenmesinin uygun olmadığının değerlendirildiğini, davacıya denetçi konumunda olup fiziksel olarak çalışmaması ve üretim aşamasında bulunmaması nedeniyle 7,5 saat çalışma kapsamı dışında tutularak sadece idarecilik primi ödemesi yapıldığını, Yönetmelik kapsamında olup olunmadığına ilişkin itirazların Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından karara bağlandığını, talep edilen alacaklar yersiz ve dayanaksız olduğu gibi talep edilen faiz türü ve faiz başlangıç tarihinin de kanuni dayanaktan yoksun olduğunu, davacının fazla çalışması bulunmadığını, kısa çalışma primi alma hakkına sahip olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 16.12.2021 tarihli ve 2020/620 Esas ve 2021/1006 Karar sayılı kararıyla; ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin ilk kararın kaldırılmasına ilişkin hükmü doğrultusunda davacının çalıştığı işyerinde talimatla keşif yaptırılmak ve davacının çalışma ortamı incelenmek suretiyle alınan bilirkişi heyet raporunda; davacının kısım şefi olduğu, atölye içerisinde fiilen devamlı şekilde çalışmamasına rağmen görev ve sorumlulukları kapsamında atölye içerisinde bulunan ... ve işçilerin denetim ve gözetimi esnasında çalışma ortamındaki risklere emri altında çalışan personel gibi maruz kaldığından Yönetmelik kapsamında günde 7,5 saat çalışma yapmasının gerektiğinin tespit edildiği, bu konuda daha önce ... 20. ... Mahkemesi ve ... 36. ... Mahkemesince verilen emsal nitelikteki kararların Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin denetiminden geçerek onanmış olduğu, dosya kapsamındaki puantaj kayıtları, ücret bordroları nazara alınarak ve davacının talebi ile de bağlı kalınarak haftada 5 ..., günde 8,5 saat çalıştığı günler belirlenerek 30 dakika mola süresi düşüldükten sonra davacının günde yarım saat fazladan yapmış olduğu çalışma alacağının hesaplandığı, toplu ... sözleşmesi düzenlemesi gereğince fazla çalışma süresine isabet eden saatler için davacıya ödenen idareci primlerinin tenzil edildiği, hazırlanan 24.11.2021 tarihli bilirkişi ikinci ek raporundaki hesaplamalara itibar edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 07.04.2022 tarihli ve 2022/1173 Esas, 2022/1158 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 02.....2022 tarihli ve 2022/5926 Esas, 2022/6965 Karar sayılı ilâmıyla; işyerinde yapılan keşif neticesi hazırlanan teknik bilirkişi raporundaki belirlemelere göre; davacının idarecisi olduğu atölyenin işçileriyle devamlı surette aynı ortamda çalışmadığı, ancak yetki ve sorumlulukları kapsamında denetim ve gözetim görevini yerine getirdiği esnada çalışma ortamındaki zararlı kimyasalların olumsuz etki ve risklerine emri altında çalışan personel gibi maruz kaldığı, bu nedenle davacının da atölyenin diğer işçileri gibi anılan Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden talep konusu alacaklara hak kazandığına yönelik tespitte ve alacaklara uygulanacak faiz türü ve başlangıç tarihlerinde bir isabetsizlik bulunmadığının anlaşıldığı, ne var ki toplu ... sözleşmesinin 52 nci maddesinde belirtildiği şekilde Yönetmelik kapsamında istihdam edilen işçilerin fiili çalışma sürelerine saat ücretlerinin %14'ü oranında kısa çalışma primi ödeneceği, ancak aynı maddenin (ğ) bendinin (4) üncü alt bendi hükmüne göre söz konusu primin fazla çalışma yapılan süreler için ödenmeyeceği, buna göre Yönetmelik kapsamında günde azami 7,5 saat çalışma yapılabileceğinden kısa çalışma priminin bu süre ile sınırlı biçimde hesap edilebileceği (Aylık kısa çalışma primi=Saat ücretinin %14'ü x 7,5 saat x çalışılan ... sayısı) dikkate alınmaksızın hesaplama yapıldığı, arabuluculuk son tutanak tarihi ile dava tarihi arasında kalan talep dönemi için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediğinin gözetilmediği ve davanın kısmen kabulüne karar verildiği hâlde yargılama gideri olan arabuluculuk masrafının tamamının davalıdan alınmasına karar verilmesinin yerinde olmadığı gerekçeleri ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Dairemizin bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonunda bilirkişiden alınan 27.08.2022 tarihli üçüncü ek rapordaki hesaplamalar doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının yaptığı işin Yönetmelik kapsamında olmadığını, İlk Derece Mahkemesince davanın hesap bilirkişi raporuna istinaden kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, faizlerin hatalı olduğunu, davacıya idarecilik primi verildiğini, bilirkişi raporunun fahiş hataları bulunduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalı Bakanlığa ait işyerinde (B) grubu idareci olarak çalışan ve işyeri çalışma koşullarına göre Yönetmelik kapsamında olduğu değerlendirilen işçinin, kısa çalışma primi ve fazla çalışma ücret alacaklarının usulüne uygun şekilde hesaplanıp hesaplanmadığı ile yargılama giderlerinin tespiti ve paylaştırılması hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 326 ncı maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ve 371 ... maddeleri.
2. Yönetmelik'in 4 ve 7 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince, dosyada davacı tarafça sarf edilen yargılama giderinin 6.865,40 TL olduğu gerekçesi ile kabul ve ret oranına göre belirlenen tutarın davalıdan alınarak davacıya verilmesine hükmedilmiş ise de; davacının 2.000,00 TL bilirkişi ücreti, 219,00 TL dosya ve posta masrafı olmak üzere sarf ettiği yargılama gideri toplamının 2.219,00 TL olduğu anlaşılmakla, kabul ve ret oranına göre 1.981,78 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesi yönünde hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi isabetsiz olup bozma nedenidir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (9) numaralı bendinin tümüyle çıkartılarak, yerine; "9-Davacı tarafından sarf edilen 2.219,00 TL yargılama giderinin kabul ve ret oranına göre 1.981,78TL'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
....04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.