"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/114 E., 2022/418 K.
DAVA TARİHİ : 30.11.2016
KARAR : Davanın kısmen kabulü
SAYISI : 2018/548 E., 2018/953 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 07.02.2022 tarihli ve 2022/608 Esas, 2022/1373 Karar sayılı ilâmı ile ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince Dairemizin 07.02.2022 tarihli bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... AŞ (...) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Kurumda, 19.08.1996 tarihinden 22.....2015 devir tarihine kadar genel hizmet işçisi olarak çalışmaya devam ettiğini, davacının daha önce ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2013/1272 Esas, 2013/1394 Karar sayılı dosyası ile açtığı davanın, davacının baştan itibaren davalının asıl işçisi sayılarak ve hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğu kabul edilerek neticelendiğini, 2013 yılı Ocak ayına kadar ücret farkının ödendiğini, bu tarihten sonra 22.....2015 tarihine kadar yeniden ücret farkı oluştuğunu, davacının tüm haklarının muvazaa olgusu ve eşit davranma borcu dikkate alınarak belirlenecek ücret üzerinden hesaplanması gerektiğini, davacının ayrımcılığa tabi tutulduğunu ileri sürerek bakiye kıdem tazminatı, ayrımcılık tazminatı, ücret farkı, ... güçlüğü tazminatı, bakım tazminatı, vardiya tazminatı, gıda yardımı, sosyal yardım, elektrik yardımı, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın görev, yetki, husumet, derdestlik, kesin hüküm, hukuki yarar yokluğu, hak düşürücü süre ve zamanaşımı yönünden reddi gerektiğini, davacının müteahhit firma isçisi olduğunu, muvazaa iddiasının kabul edilemeyeceğini, 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un (4628 sayılı Kanun) 15 inci maddesi uyarınca termik santrallerinin bakım ve onarım işinin hizmet alım yolu ile yaptırıldığını, daha evvelce açılan seri davalara ilişkin Yargıtay kararlarında geçerli asıl işveren alt işveren ilişkisinde alt işveren işçisinin asıl işverenin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağının belirtildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.11.2018 tarihli ve 2016/378 Esas, 2018/1176 Karar sayılı kararıyla; toplanan kanıtlar ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak davalı ile dava dışı şirketler arasında muvazaalı ilişki bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 18.01.2020 tarihli ve 2019/199 Esas, 2020/65 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 23.02.2021 tarihli ve 2020/1048 Esas, 2021/4675 Karar sayılı ilâmı ile; ... 1. Asliye (...) Hukuk Mahkemesince 2013/1272 Esas sayılı dosyada muvazaalı olduğu tespit edilen ve Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 31.01.2014 tarihli ve 2014/77 Esas, 2014/1234 Karar sayılı ilâmı ile muvazaa tespitinin onanmasıyla kesinleşen ihale dönemi hariç tutulmak suretiyle, bu dönemden sonra yapılan hizmet alım sözleşmeleri bakımından; verilen işin yardımcı ... niteliğinde olduğu ya da 4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (6446 sayılı Kanun) uyarınca işlem tesis edildiği, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olduğu, davacı işçinin de bu ihale ile verilen ... kapsamında çalıştırıldığı belirlendiğinde, davalı ile dava dışı şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu sonucuna varılarak tazminat ve işçilik alacakları bu tespite göre ve toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınmaksızın hesaplanarak hüküm altına alınması gerektiği, 4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun kapsamında işlem tesis edilmediğinin, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olmadığı ya da davacının ihale ile verilen ... dışında çalıştırıldığının tespit edilmesi hâlinde ise davacı işçinin sendika üyesi olduğu dikkate alınarak toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre şimdiki gibi davaya konu tazminat ve işçilik alacaklarıyla ilgili hüküm kurulması gerektiği gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 30.11.2021 tarihli ve 2021/293 Esas, 2021/1181 Karar sayılı kararıyla; Dairemizin bozma ilâmına uyularak yapılan araştırma ve aldırılan bilirkişi raporu sonucunda ...'ın alt işverenlere ihale ile verdiği işlerin asıl işin bir bölümü olduğu; ancak alt işverenlere verilen bu asıl işin işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren ... niteliğinde olmadığı, alt işverenlerin yeterli ekipmana ve ... makinelerine sahip olmadığı, makinelerin ...'a ait olduğu, tüm sözleşme ve teknik şartnamaler birlikte incelendiğinde işletmenin yüklenici firma üzerindeki etkisinin açık olduğu, her ihale döneminde yapılan sözleşmelerin önceki sözleşmelerle farklılık arz etmediği, işin tanımı ve çalışma şeklinin her ihale döneminde aynı olduğu, işçilerin ihale sözleşmesi kapsamında olmayan yerlerde de çalıştırıldıkları, davacının en başından itibaren davalının işçisi olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 07.02.2022 tarihli ve 2022/608 Esas, 2022/1373 Karar sayılı ilâmı ile; 17.09.2014 tarihine kadar olan dönemin muvazaalı kabul edilerek bu dönem için alacak hesaplanmasında kesinleşen dava sebebiyle bir isabetsizlik bulunmadığı, 18.09.2014-22.....2015 tarihleri arasındaki dönem bakımından ise; davalı ile dava dışı Şirket arasındaki ilişkinin geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, tazminat ve işçilik alacaklarının bu tespite göre ve toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınmaksızın hesaplanması gerektiği, kabul şekline göre İlk Derece Mahkemesi gerekçesinde dosya içeriği ile örtüşmeyen ve başka bir dosyadan kalma şablon kalıntısı olduğu anlaşılan ibarelere yer verilmesinin de hatalı olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Dairemizin bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonunda; bozma doğrultusunda bilirkişi raporu alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davanın husumetten reddi gerektiğini, bir kamu kuruluşu olan davalının muvazaalı sözleşmeler yapmayacağını, ... Ana Statüsünün 6 ncı maddesinde açıkça belirtildiği üzere ihtiyaçları doğrultusunda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine ve usule uygun şekilde ihale yolu ile hizmet alımı yaptığını, muvazaa iddiasına dayanak teşkil edecek hiçbir durumun bulunmadığını, davanın muhatabının ... AŞ olması gerektiğini, özelleştirme işleminin kıdem tazminatı ya da başka bir alacak kaleminin ödenmesini gerektirir bir sona erme şekli olmadığını, muvazaa olgusuna dair tespitleri geçersiz kılan emsal yargı kararları bulunduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; uyulmasına karar verilen bozma ilâmı doğrultusunda 17.09.2014 tarihine kadar olan dönemin muvazaalı olduğu, 18.09.2014-22.....2015 tarihleri arasındaki dönemde ise geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu kabulüne göre dava konusu alacakların hüküm altına alınıp alınmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 32 nci maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun
'un 1 ve 4 üncü maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 ve 53 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.