"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2141 E., 2022/2587 K.
DAVA TARİHİ : 21.02.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 34. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/189 E., 2022/319 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Firmanın merkezi ...'da ve şubesi ...'da olan işyerlerinde suni ve sentetik elyafların bükülmesi ve iplik hâline getirilmesi kodu ile her nevi iplik ve iplikten mamul ürünlerden üretimi, boyaması, dokuması, örmesi gibi iştigal konularında faaliyet gösterdiğini, yetki tespiti yazısında başvuru tarihi olan 04.02.2020 itibari ile davacı İşletmede çalışan işçi sayısının 87 ve Sendikaya üye işçi sayısının 36 olarak gösterildiğini, ancak tespit yazısında yer alan çalışan işçi sayısının eksik gösterildiğini, müvekkili Şirkette işe giren ve işten çıkan işçilerin de olduğu düşünüldüğünde, başvuru tarihi itibari ile Sendikaya üye olan işçi sayısı tespitinin hatalı olduğunu, yetki tespiti yapılırken İşletmede çalışmayan sendika üyesi işçilerin üye sayısı hesabında dikkate alınmaması gerektiğini, Sendika tarafından kötüniyetli olarak üyelik fişlerinin Şirkete verilmediği de dikkate alındığında, davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yetkisi almak için kanunun aradığı yasal çoğunluğa sahip olmadığını ortaya koyduğunu iddia ederek yetki tespiti kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; yetki tespitinin usul ve hukuka uygun olduğunu, dava konusu işleme yapılan itirazın geçersiz olduğu gibi iptalini de gerektirecek bir husus bulunmadığını, Bakanlığın hesaplamasında herhangi bir hata bulunmadığını, davacı işverenin Çalışma Genel Müdürlüğü bünyesinde kayıtlı tekstil işkolunda .../... ve .../Yeşilyurt'ta işyerleri bulunduğunu, bu nedenle Sendika yetki başvurusunda her iki işyerinde 04.02.2020 tarihi itibarıyla çalışan toplam işçi sayısının dikkate alınması ve davacı tarafından, müvekkili Sendikanın yetki tespiti için Bakanlığa başvuru tarihinden sonra sendika üye fişlerinin birer nüshasının işverene vermek zorunda olduğu itirazında bulunulmuşsa da Bakanlık kayıtlarında e-Devlet sistemi üzerinden üye kayıt işlemleri yapıldığı için, Sendikanın davacıya üye fişlerini vermek zorunda olmadığını, davalı Sendikanın 04.02.2020 tarihi itibarıyla davacıya ait işyerinde işletme bazında toplu ... sözleşmesi imzalamaya yetkili sendika olduğunu, kanunun aradığı oranda üyesi çalışan işçi bulunduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın 04.02.2020 tarihli başvurusu ile davacı işyerinde 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 42 nci maddesi kapsamında işletme bazında toplu ... sözleşmesi imzalamaya yetkili sendika olduğuna dair yetki belgesi aldığını, dönem bordrosundaki verilerden anlaşılacağı üzere Bakanlığın hesaplamasında herhangi bir hata bulunmadığını, ayrıca müvekkili Sendikanın davacıya üye kayıt fişlerini tebliğinin zorunlu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ... ve Yeşilyurt adreslerindeki işyerleri fiziken ayrı olsa da bütünlük arz etmeleri nedeniyle işletme niteliğinde oldukları, davacı Şirkete ait işyerinde yetki tespiti başvurusu tarihindeki çalışan işçi sayısının toplamda 86 olduğu ve 36'sının ... Tekstil Örme Giyim ve Deri Sanayi İşçileri Sendikasına üye olduğu, buna göre davalının 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince işletmede %41,86 oranı ile gerekli çoğunluğu sağladığı ve en az %40 oranında üye olma koşulunu yerine getirdiği; ancak davacı vekilinin ... ... Kurumu (İŞKUR) aracılığı ile çalışan işçilerin sayıya dâhil edilmediği itirazı sonrasında ilgili kurumlara tekrardan müzekkere yazıldığı ve gelen cevap üzerine ek rapor aldırıldığı, buna göre gerekli yasal çoğunluk olan %40 oranının sağlandığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; işçi sayısının tespitinin hatalı olduğunu, yetki tespiti yazısında işçi sayısının 87 olarak bildirildiğini, bilirkişi raporunda ise işçi sayısının 86 olarak tespit edildiğini, bilirkişi raporunun ekinde işçi sayısı ve isimlerinin gösterilmediğini, bu nedenle raporun denetime elverişli olmadığını, bilirkişi ek raporuna karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, 29.04.2022 tarihli duruşmada tarflarınca yapılan itirazların değerlendirilmediğini ve yetki tespitine esas işçi sayısı hususunda tam inceleme yapılmadan hüküm verilmesinin hukuka ve kanuna aykırı olduğunu, müvekkili Firmada 2020 yılı Şubat ayında İŞKUR aracılığıyla çalışan işçilerin listesini ve bu işçilere İŞKUR tarafından yapılan ödemelere dair dekontları 29.04.2022 tarihli duruşma sırasında Mahkemeye ibraz ettiklerini, İŞKUR'a yeniden müzekkere yazılmasını talep etmelerine rağmen Mahkemece gerekli araştırma yapılmadan karar verildiğini, Sendikaya üye işçilerin 6356 sayılı Kanun kapsamında geçerli bir üyeliklerinin bulunup bulunmadığı yönünde Mahkeme tarafından bir değerlendirme yapılmadığını, Sendika tarafından üyelik fişlerinin davacı işverene verilmediğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yetki tespiti talep tarihi itibarıyla davacı bünyesinde çalışan sayısının 86 olduğu, buna göre davalı Sendikanın yeterli çoğunluğa sahip olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.