"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/355 E., 2023/48 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 7. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/243 E., 2021/524 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 13.11.1982-13.07.2013 tarihleri arasında davalı Kurumda işçi olarak çalıştığını, emekli olarak işten ayrıldığını, toplu ... sözleşmesine göre; her hizmet yıl için 60 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödeneceğini, barem, sorumluluk zammı ve ücret zammı uygulanmadığını, birinci ve ikinci yıl ücret zammı yapılmadığını, ikramiye ödenmediğini, yemek ücreti ödenmediğini, giyecek yardımı yapılmadığını, evlenme yardımı yapılmadığını, eğitim yardımı yapılmadığını, doğum yardımı ödenmediğini, ölüm yardımı yapılmadığını, ... yardımı yapılmadığını, sosyal yardım ödemesi yapılması gerektiğini, sağlık ve güvenlik yardımı ödenmediğini, davacının haftada 6 ... günde ortalama 12 saat çalıştığını fazla çalışma ücreti ödenmediğini, davacının yıllık izin kullanmadığını, ... ve genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere ücreti ödenmediğini, asgari geçim indirimi ödenmediğini, ilave tediye alacağı ödenmediğini iddia ederek kıdem tazminatı ile yıllık izin ve toplu ... sözleşmesinden kaynaklı ödenmeyen alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, tüm alacaklarının davacıya ödendiğini, ödemelerin toplu ... sözleşmesine uygun olduğunu, kıdem tazminatı tutarının ödemenin yapıldığı zamanda yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili Genelgesi ile belirlediği tavan miktara göre hesaplandığını, toplu ... sözleşmesinin 69 uncu maddesine göre yılda bir kez belge sunulduğu takdirde eğitim yardımı yapıldığını, belge sunulmayan dönemlerde eğitim yardımı yapılmadığını, davacının en yüksek mevduat faizi isteyemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davaya konu edilen, ücret, ücret zammı, ikramiye, yemek ücreti, giyecek yardımı, evlenme yardımı, eğitim yardımı, doğum yardımı, ölüm yardımı, ... yardımı, birleştirilmiş sosyal yardımı, sağlık ve güvenlik yardımı, fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti, ... ve genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi ve ilave tediye alacakları geniş anlamda ücret alacağı kabul edildiğinden zamanaşımı süresinin 5 yıl olup arabulucuda geçen sürenin eklenmesi ile 30.07.2017 tarihinde bahse konu alacakların zamanaşımına uğradığı, davacıya kıdem tazminatı tavanına esas ücret üzerinden kıdem tazminatı ödendiği, kıdem tazminatı tavanına esas ücretin kamu düzenine ilişkin olup aşılamayacağı, toplu ... sözleşmesinin 72 nci maddesinde öngörülen her hizmet yılı için 60 günlük ücret tutarına ilişkin düzenlemenin kıdem tazminatı tavanı ile sınırlı olarak geçerli olduğu, buna göre davacının bakiye kıdem tazminatı alacağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalı tarafça toplu ... sözleşmesi hükümlerine rağmen 30 ... üzerinden kıdem tazminatının ödendiğini, bakiye kıdem tazminatı alacağının bulunduğunu, kıdem tazminatı tavan uygulamasının mutlak değil nispi emredici bir hüküm olduğunu, nitekim tavan aşılarak yapılan ödemelerin yaptırıma tâbi olmayacağını, bakiye alacağa hükmedilmesi gerektiğini, yıllık izin ücreti alacağının fesih tarihi itibarıyla 10 yıllık zamanaşımına tâbi olduğunu, davanın rediine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, vakıa mahkemesi hakiminin objektif, mantıksal ve hayatın olağan akışına uygun dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukukî nitelendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf başvuru dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kıdem tazminatının hesabı ve talep edilen alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 32 nci maddesi.
3. 4857 sayılı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla halen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesinin ilgili fıkraları şu şekildedir:
" ...
(Değişik: 17/10/1980 - 2320/1 md.) Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akidleri veya toplu ... sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.
(Değişik: 10/12/1982 - 2762/1 md.) Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.
..."
4. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 147 nci maddesi.
5. Dairemizin 20.10.2022 tarihli ve 2022/8640 Esas, 2022/13036 Karar sayılı ilâmının, yıllık ücretli izin alacağı bakımından zamanaşımı süresine ilişkin kısmı şu şekildedir:
"...
4. Taraflar arasındaki bir diğer uyuşmazlık zamanaşımı konusundadır. Mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun (818 sayılı Kanun) 126 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, başkalarının maiyetinde çalışan veya müstahdemi olan kimselerin hizmetçilerin, yevmiyecilerin ve işçilerin ücretleri hakkındaki davaların beş yıllık zamanaşımına tabi olduğu belirtilmişti. 6098 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden sonra 818 sayılı Kanun’un 126 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına yer verilmediği gerekçesiyle yıllık izin ücretinin, 6098 sayılı Kanun’un 146 ncı maddesinde düzenlenen on yıllık genel zamanaşımına tabi olacağı ileri sürülmüş ise de 6098 sayılı Kanun’un 147 nci maddesinin gerekçesinde; hizmet sözleşmesi hükümlerine göre çalışanların “dönemsel edimler” niteliğindeki ücret alacaklarının, aynı maddenin birinci bendi kapsamına girmesi nedeniyle 818 sayılı Kanun’un 126 ncı maddesinin üçüncü fıkraındaki hükmün ayrıca düzenlenmesine gerek görülmediği belirtilmiştir. 6098 sayılı Kanunu’nun 147 nci maddesinin birinci fıkrasına göre “Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi diğer dönemsel edimler” beş yıllık zamanaşımına tabidir. Yıllık ücretli izin dönemsel edim niteliğinde olup buna ait ücret hakkında da anılan hüküm uygulanmalıdır. Yapılan açıklamalar doğrultusunda Dairemizin yerleşik uygulaması, yıllık ücretli izin alacaklarının fesihten itibaren 5 yıllık süre içerisinde talep edilebileceği yönündedir ( Örneğin, Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/887 Esas, 2022/1856 Karar sayılı; 16.....2021 tarihli ve 2021/6120 Esas, 2021/10348 Karar sayılı ilâmları). 6098 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih ile 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarih arasındaki dönemde de yıllık izin ücretinin tabi olduğu zamanaşımı süresi beş yıldır.
..."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.