"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2862 E., 2022/2235 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 5. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/159 E., 2022/139 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan ... ile ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... Sağlık İşçileri Sendikası vekili dava dilekçesinde; tespit yapılan hastanelerde davalı Şirkete bağlı olarak çalışan işçilerin bu işyerlerinde sağlık hizmetleri yaptığını ve tamamen yardımcı sağlık hizmetlerinde çalıştırıldığını, söz konusu işçilerin işe alınması, çıkarılması, denetimi, gözetimi, çalışma şartları, çalışma saatleri gibi işverenin yetkisi dâhilinde olan işle ile ilgili hükümlerin asıl işveren sayılan hastaneler tarafından kullanıldığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 5 inci maddesi ve 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’ne (İşkolları Yönetmeliği) göre hastanelerin sağlık işkoluna girmesinden ve işçilerce yapılan işlerin tamamının sağlık hizmeti veya sağlık hizmetini tamamlayan yardımcı sağlık hizmetleri olmasından dolayı söz konusu işçilerin sağlık işkolu kapsamında bulunması gerektiği, Şirket isminde temizlik kelimesinin olması ve ihalenin başka bir isimle yapılmasının gerçeği değiştirmeyeceğini, işçiler tarafından yapılan işlerin ne olursa olsun sağlık hizmeti kapsamında olması gerektiğini, çünkü yapılan işlerin sağlık hizmetinin ayrılmaz bir parçası olduğunu, tamamlayıcı işlerin asıl işe yardımcı ... kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini, ayrıca asıl işin bir bölümünde ... alan alt işverenin üstlendiği işi bölerek başka işverene veremeyeceğini, Hastanenin ihalelerinin muvazaalı yapıldığını, alt işveren işçilerinin asıl işverenin işçisi sayılması ve asıl işverenin işkoluna girmesi gerektiğini ileri sürerek 2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2014/32 Karar No. lu işkolu tespit kararında yer olan Şirket tarafından hizmet ihalesi ile alınan ... Mustafa Kemal Paşa Hastanesi, ... ... Devlet Hastanesi ve bağlı semt poliklinikleri ile ek hizmet binaları, ... ... Kamu Hastanelerine bağlı birimler, ... Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği ve bağlı işyerlerinde yapılan işlerin ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna girdiğine dair kararın iptali ile bu işyerlerinin ve yapılan işlerin sağlık ve sosyal hizmetler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; alt işverenin işyerine ait işkolu tespitinin asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiğini ve işkolu tespitinin doğru olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini dolayısıyla görev yönünden reddi gerektiğini, ihaleyi kazanan yüklenici ile yapılan sözleşmenin veri girişi hizmeti alımına dair olduğunu, yüklenici işçilerinin veri girişi hizmetinde çalışmakta olup hastanenin asıl faaliyet alanı olan sağlık hizmeti ile ilgili hiçbir işte çalıştırılmadığını, yapılan işlerin yardımcı işle ilgili olmadığını, yüklenicinin çalışanlarının mesai kontrollerini ve işyeri kontrollerini yürütmekte olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyadaki bilgi ve belgeler ve işyerinde yapılan keşif neticesinde gerek Mustafakemalpaşa Devlet Hastanesinde gerekse ... Devlet Hastanesinde yürütülen yardımcı sağlık işlerinin, hizmet alım yoluyla alt işverene verilmesinin muvaazalı olduğu ve bu işlerin asıl işin bir parçası olduğu, dolayısıyla yürütülen işin sağlık ve sosyal hizmetler işkolunda olduğunun bilirkişi raporlarında tespit edildiği, bilirkişilerce hazırlanan bu raporların usul ve kanuna uygun, dosya kapsamıyla uyumlu olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan ... ile ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili, müvekkili Kurumda icra edilen asıl ... sağlık işkoluna girse de alt işveren Şirket işçileri tarafından görülen veri hazırlama kayıt işlerinin alt işverenin işkoluna bakılarak değerlendirileceğini, tespite konu olan büro işlerinin iptali istenilen karar tarihinde müvekkili Kurumda alt işveren Şirket işçileri tarafından yapıldığını, bu sebeple bu işlerin müvekkili Kurumun asıl işine göre değil, diğer davalı alt işveren Şirketin asıl işinin girdiği işkoluna göre tespit edileceğini, ayrıca bahsi geçen kararın hükmü kalmadığını, alt işveren Şirket işçilerinin işkolunun tespitine dair verilmiş veya verilecek kararın, mevcut durumdaki kamu işçilerine uygulanamayacağını, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) alt işveren Şirket işçilerinin kadroya geçirilmesini düzenleyen geçici 24 üncü maddesinde 30.....2020 tarihine kadar toplu ... sözleşmelerinin eski işkolu ile devam edeceğinin düzenlendiğini, bu düzenleme gereğince eldeki davanın akıbeti 30.....2020 tarihine dek önem arz etmekte ise de artık eldeki davanın ne geçmişe ne de ileriye dönük bir sonuç yaratmayacağını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde, davacı tarafın Paşa Haberleşme AŞ'nin yaptığı işlerin o işin yapıldığı işyerindeki asıl işe göre belirlenmesi gerektiği yönündeki iddiasının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile emsal Yargıtay ilâmı nazara alındığında, ... Devlet Hastanesi ve Mustafakemalpaşa Devlet Hastanesinde işçilerin hizmet alım sözleşmeleri ve şartnamelere uygun şekilde çalıştırıldığı, yaptıkları işlerin yardımcı ... kapsamında olup alt işverene verilebileceği, hizmet alım sözleşmesinin kapsamı dışında bir çalışma yapılmadığı, davalı ... ile diğer davalı Şirket arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun olarak kurulduğu ve muvazaaya dayanmadığının kabulü gerektiği, alt işverene ait işyerinde yapılan işlere dair işkolu tespitinin, asıl işveren Bakanlık işyerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerekliliği karşısında, veri girişi hizmet alımı işleri 10 No.lu ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna dâhil olduğundan, Bakanlık tarafından yapılan işkolu tespitinin isabetli olduğu, bu itibarla İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının ayrı ayrı kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; çalışılan yerin hastane olduğu, yapılan işin niteliğinin önemli olduğu, yapılan işlerin sağlık hizmeti veya yardımcı sağlık hizmeti olduğu, emsal kararların iddialarını doğruladığı, hizmet alım ihalesi adı altında muvazaalı ihalelerle Şirket personelinin çalıştırıldığı, asıl işeveren işçileri ile karışmış durumda olduğu, Hastanede çalıştıklarının sabit olmasına göre yapılan işkolu tespitinin hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...
Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.
...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. İşkolları Yönetmeliği'nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.