"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/994 E., 2023/205 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 14. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/243 E., 2021/467 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.05.1997 tarihinde ... Gazetesinde foto muhabir olarak çalışmakta iken ... sözleşmesinin 13.05.2016 tarihinde feshedildiğini, mali zorunluluklar nedeniyle işverence alınan karar gereği personel azaltılmasının gerekçe gösterildiğini, işçilik alacaklarının ödenmediğini, davalıya ait işyerinin 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (670 sayılı KHK) uyarınca kapatılarak tüm malvarlığının davalı Hazineye devredildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil, fazla çalışma, yurt içi ve yurt dışı harcırah alacakları ile peşin ödenmeyen ücret alacağının %5 fazlasının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; açılan davayı kabul etmediklerini, davada husumetleri bulunmadığını, uyuşmazlığın adli yargıda dava konusu yapılamayacağını ve davanın yasal süresi içerisinde açılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının ... Gazetecilik AŞ'de çalışmasına karşılık davalı ... Hazinesine husumet yönelttiği, ... Gazetecilik AŞ'nin 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (668 sayılı KHK) ile kapatılan kurum olduğu, 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (675 sayılı KHK) 16 ncı maddesi gereğince dava şartı bulunmadığı gerekçesiyle dava şartı yokluğu sebebiyle davanın reddine ve 675 sayılı KHK' nın 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrası gereğince 670 sayılı KHK'nın 5 inci maddesinde belirtilen usule uygun olarak kararın tebliğinden itibaren 30 günlük hak düşürücü süre içinde ilgili idari makama başvurabileceğine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili; müvekkilinin ... sözleşmesinden kaynaklı işçilik haklarının tazmini talepli davasının 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'dan (5953 sayılı Kanun) kaynaklı bir dava olduğunu, karar gerekçesinin ise Kanun Hükmünde Kararname (KHK) uygulamalarına dayandırıldığını ancak KHK'ların Olağanüstü Hâl (OHAL) ilanından sonra çıkarılmış olduğunu, oysa müvekkilinin ... sözleşmesinin ise OHAL'den önce feshedildiğini ileri sürerek davanın kabulüne karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; İlk Derece Mahkemesinin hüküm kısmının 2 nci bendinde yer alan ''675 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16/4. Maddesi gereğince 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5. maddesinde belirtilen usule uygun olarak kararın tebliğinden itibaren 30 günlük hak düşürücü süre içinde ilgili idari makama başvurabileceğine,'' şeklindeki ibarenin yasa ve usule aykırı olduğunu, söz konusu 675 sayılı KHK'nın 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında 17.08.2016 tarihinden sonra açılan davalarda 30 günlük idari makama başvuru hakkı bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin gerekçeli kararında açıklandığı gibi davacının çalıştığı işyerinin kapatıldığı ve kapatılan işyerindeki çalışmalarına ilişkin tazminat ve alacaklarına dair dava açtığı anlaşıldığından taleplerini 675 sayılı KHK'da belirtilen usule göre öncelikle İdareye yöneltmesi gerektiği, bu nedenle İlk Derece Mahkemesince davanın dava şartı yokluğundan usulden reddinde karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın kabulüne karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararın ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; dava ve istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararın ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının çalıştığı Şirketin KHK kapsamında kapatılmasının işçilik alacaklarının tahsiline yönelik davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddini gerektirip gerektirmediği ile kararın tebliğinden itibaren otuz günlük hak düşürücü süre içerisinde idari makama başvurma hakkı bulunulduğuna ilişkin kurulan hükme ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 675 sayılı KHK'nın "Dava ve takip usulü" kenar başlıklı 16 ncı maddesi şöyledir:
" (1) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler aleyhine 17/8/2016 tarihinden önce açılan davalar ile bu kapsamda Hazine ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne husumet yöneltilen davalarda mahkemelerce, 15/8/2016 tarihli ve 670 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesi uyarınca dava şartı yokluğu nedeniyle red kararı verilir. Bu kararlar duruşma günü beklenmeksizin dosya üzerinden kesin olarak verilir ve davacılara resen tebliğ edilir. Tarafların yaptığı yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
(2) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler aleyhine 17/8/2016 tarihinden önce başlatılan icra ve iflas takipleri ile bu kapsamda Hazine ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne husumet yöneltilen takipler hakkında icra müdürlüklerince, 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesi uyarınca düşme kararı verilir. Bu kararlar dosya üzerinden kesin olarak verilir ve takip alacaklısına resen tebliğ edilir. Tarafların yaptığı takip giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
(3) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler veya kapatılma ya da resen terkin üzerine Maliye Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhine 17/8/2016 tarihi dahil bu tarihten sonra açılan davalar ile icra ve iflas takipleri hakkında 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesi gereğince dava veya takip şartının bulunmaması nedeniyle davanın reddine veya takibin düşmesine karar verilir.
(4) Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca verilen kararlarda davacı veya alacaklının 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinde belirtilen usule uygun olarak ilgili idari makama, tebliğ tarihinden itibaren otuz günlük hak düşürücü süre içinde başvurabileceği belirtilir. İdari başvuru üzerine idari merci tarafından verilecek karar aleyhine idari yargıda dava açılabilir. İdari yargının verdiği karar kesin olup, uyuşmazlık adli yargıda hiçbir şekilde dava konusu yapılamaz."
3. 670 sayılı KHK'nın 5 inci maddesinin dördüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta ... sözleşmesinin 13.05.2016 tarihinde mali zorluklar sebebiyle personel azaltılması gerekçesiyle feshedildiği, davacının çalışmış olduğu ... Gazetesinin bünyesinde yer aldığı ... Gazetecilik AŞ'nin, 27.07.2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 668 sayılı KHK ile kapatıldığı görülmektedir. 675 sayılı KHK'nın 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, 20.07.2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen OHAL kapsamında yürürlüğe konulan KHK'lar gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler veya kapatılma ya da resen terkin üzerine Maliye Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhine 17.08.2016 tarihi dâhil bu tarihten sonra açılan davalar ile icra ve iflas takipleri hakkında 670 sayılı KHK'nın 5 inci maddesi gereğince dava veya takip şartının bulunmaması nedeniyle davanın reddine veya takibin düşmesine karar verileceği düzenlenmiştir.
3. İşbu dava, 17.08.2016 tarihinden sonra açılmış olduğundan dava şartı bulunmaması nedeniyle reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak dava, bahsi geçen KHK'nın 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında olup kararın tebliğinden itibaren otuz günlük hak düşürücü süre içerisinde idari makama başvuru usulü, maddenin birinci ve ikinci fıkraları için öngörülmüştür. Bu nedenle İlk Derece Mahkemesince davacının kararın tebliğinden itibaren 30 günlük hak düşürücü süre içerisinde idari makama başvurabileceğine karar verilmesi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı tarafın tüm, davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının "2-675 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16/4. Maddesi gereğince 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5. maddesinde belirtilen usule uygun olarak kararın tebliğinden itibaren 30 günlük hak düşürücü süre içinde ilgili idari makama başvurabileceğine," şeklindeki (2) numaralı bent hükümden çıkartılmak suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.