"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davası sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Sağlık Bakanlığına bağlı ... Devlet Hastanesinde diğer davalı Şirketler nezdinde 05.03.2002-15.10.2014 tarihleri arasında aralıksız olarak çalıştığını, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğundan dava konusu işçilik alacaklarından birlikte sorumlu olduklarını, davacının temizlik görevlisi olduğu hâlde endoskopi ve kronoskopi işlerinde ve ayrıca, izne ayrılan hemşirelerin yerine de acil serviste çalıştırıldığını, hafta tatili yapmadan haftanın 7 günü her ... 07.00-22.00 saatleri arasında çalıştığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalışmaya devam ettiğini, yıllık izinlerini kullanamadığını, ücretinin ödenmemesi nedeniyle ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücret ve asgari geçim indirimi alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Sağlık Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının müvekkili Kurumun işçisi olmadığını, davacı ile aralarında imzalanmış herhangi bir ... sözleşmesi bulunmadığını, diğer davalılar ile aralarında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunmadığını belirterek husumet itirazında bulunmuş ve davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Altunlar .... İnş. Pet. Nak. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. (Altunlar Şirketi) vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, taraf olma sıfatları olmadığından davanın husumetten reddi gerektiğini, kaldı ki davacının hak etmiş olduğu tüm alacakların kendisine ödendiğini, temizlik işlerinin günde altı saat sürdüğünü, davalı Kurumun hafta sonu hizmet vermediğini, hafta içi ve fazla çalışma saatlerinde hizmet verdiğini, cumartesi günü yatan hasta servislerinin nöbet usulü çalıştığını, nöbete kalan tüm çalışanların her tatil günlerinin tamamında çalışmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Temizlik Güvenlik İnş. Elk. Gıda. San. Tic. Ltd. Şti. (... Şirketi) vekili cevap dilekçesinde; alacağın belirli olması nedeniyle davanın belirsiz alacak davası şeklinde açılamayacağını, alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının temizlik işçisi olarak işe alındıktan sonra çalışma şartları daha iyi olan bir bölümde kendi isteği ve rızası dâhilinde çalıştırıldığını, Hastanenin ... binaya taşınmasından sonra davacının mazeret bildirmeden işe gelmediğini ve ... sözleşmesi haklı nedenle feshedildiği için davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmayacağını, diğer alacak taleplerinin de haksız ve dayanaksız olduğunu savunarak davanın reddini talep istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 30.05.2015 tarihli ve 2014/1150 Esas, 2015/1039 Karar sayılı kararıyla; dinlenen tanık beyanlarından davacının haftalık 42 saat çalıştığı ve bu sürenin haftalık çalışma süresini aşmadığı dikkate alınarak bu konudaki talebin reddi gerektiği, tanık beyanlarından davacının dinî ve millî ... günlerinde nöbet usulü çalışmaya devam ettiği ve bu çalışma usulüne göre davacının her bir bayramda bir ... çalışma yaptığı, davacının haftada bir ... tatil yaptığı kabul edilerek hafta tatiline ilişkin talebinin reddi gerektiği, yine davacının asgari geçim indirimi uygulamasından yararlandırıldığının davalı tarafından kanıtlanamadığı gerekçeleriyle davacının ... ... ve genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi alacağı, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarına ilişkin taleplerinin kabulüne ve alacak türleri ile temerrüt tarihlerine göre faiz uygulanmasına, davacının fazla çalışma ücreti ve hafta tatili ücreti alacağına ilişkin taleplerinin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 16...2020 tarihli ve 2017/28324 Esas, 2020/6869 Karar sayılı ilâmı ile; davacının tüm davalı Sağlık Bakanlığının sebepleri bildirilmeyen temyiz itirazları ile, hükmü temyiz eden davalı Şirketlerin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, davalı Altunlar Şirketi vekili tarafından süresi içerisinde zamanaşımı savunmasında bulunulduğu, bunun üzerine düzenlenen bilirkişi ek raporunda anılan davalı yönünden sorumlu olacağı alacakların ayrıca hesaplandığı, davacı vekilinin de 30.11.2015 tarihli ıslah dilekçesinde bu davalı yönünden zamanaşımı savunması değerlendirilerek yapılan hesaplama doğrultusunda ıslah talebinde bulunulduğu, buna rağmen davalı Altunlar Şirketi tarafından süresi içinde ileri sürülen zamanaşımı savunması değerlendirilmeden, dava ve ıslah dilekçesindeki taleplerini de aşar mahiyette karar verilmesinin hatalı olduğu, asgari geçim indirimi alacağının davacının şahsi durumu araştırılmadan varsayıma dayalı olarak ve dosyada içeriğinde yer ... ödeme belgeleri değerlendirilmeden hesaplanmasının doğru olmadığı ve çalışma süresi boyunca izin kullanıp kulanmadığı husunda davacı asılın beyanının alınması gerektiği gerekçeleriyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 05.11.2021 tarihli ve 2021/204 Esas, 2021/73 Karar sayılı kararıyla; davalı ... Şirketinin kanuni süresi içerisinde ileri sürmediği zamanaaşımı savunmasına itibar edilmediği, ancak Altunlar Şirketi vekilinin süresi içerisinde zamanaşımı def'inde bulunduğu, bunun üzerine dosyanın bilirkişiye tevdi edildiği, bilirkişi ek raporunda anılan davalı yönünden sorumlu olacağı alacakların ayrıca hesaplandığı, davacının nüfus kayıt örneğinin dosya arasına alındığı ve buna göre asgari geçim indirimi alacağının hesaplanarak hüküm altına alındığı, bozma ilâmı uyarınca beyanı alınan davacının çalıştığı süre boyunca, izin kullanmadığını beyan ettiği anlaşılmakla, davacının bilirkişi raporunda belirtilen yıllık izin ücretine hak kazandığı kanaatine varıldığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 27.04.2022 tarihli ve 2022/4850 Esas, 2022/5407 Karar sayılı ilâmı ile; tarafların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, bozma sonrası yapılan yargılamada, dosyaya getirtilen banka kayıtlarının 2012 yılı Ekim ayı ile 2014 yılı ... arası döneme ilişkin olduğu, hüküm altına alınan alacağın hesaplandığı dönem için ise banka kayıtları celbedilmeden karar verildiği, ayrıca bozma ilâmına uyulması ile davalılar lehine oluşan usuli kazanılmış hakkın ihlal edilerek asgari geçim indirimi alacağının daha fazla olacak şekilde hüküm altına alınmasının da usul ve kanuna aykırı olduğu, Mahkemece birden fazla bilirkişi raporu aldırıldığı, buna rağmen hükme esas alına bilirkişi raporun hangisi olduğu ve hangi gerekçe ile itibar edildiği açıklanmadan bozma öncesi düzenlenen bilirkişi raporuna göre karar verilmesinin hatalı olduğu, bozma öncesi kararda 755,69 TL olarak hüküm altına alınan ... ... ve genel tatil alacağının, bozma ilâmının davalılar lehine olması karşısında, oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilerek daha fazla olacak şekilde hüküm altına alınmasının da ayrıca isabetsiz olduğu, ayrıca davalı Altunlar Şirketinin sorumluluğu belirlenirken ayrı ayrı tutarlar üzerinden hüküm kurulmasının infazda tereddüt yaratır mahiyette olduğu gerekçeleriyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiş ve bozma öncesi gerekçeler tekrar edilmiş, davacının asgari geçim indirimi alacağı talebi için, taraf vekillerine davacıya ödemelerin yapıldığı banka şubesini bildirmek için süre verildiği, yazılan müzekkerelere cevapları sonucuna göre sadece ... Bankasında davacının hesabı olduğu, başka bir banka nezdinde hesap olmadığının anlaşıldığı, banka hesap ekstrelerinin getirtildiği, ek rapor hazırlanması için bilirkişiye tevdi edildiği, hesap ekstrelerinin mukayese edilerek ve usuli kazanılmış haklar gözetilerek karar verildiği açıklanıp asgari geçim indirimi alacağına hükmedildiği belirtilerek davanın davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvurusunda; davacının temizlik görevlisi olarak işe alınmış olmasına rağmen endoskopi ve kronoskopi bölümünde çalıştırıldığını, şuaya maruz kaldığı için de çalışma süresinin günlük 7, haftalık 35 saat olarak kabulü gerektiğini, haftalık 45 saat üzerinde hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, yıllık izin ücreti alacağı, ... ... ve genel tatil ücreti alacağı ile asgari geçim indirimi alacaklarının eksik hesaplandığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı Sağlık Bakanlığı vekili temyiz başvurusunda; Mahkemece bozma ilâmı gereğinin yerine getirilmediğini, fazlaya ilişkin talepler yönünden ret kararı verilmediğini, bozma ilâmında yer almayan ... ... ve genel tatil ücreti alacağı yönünden yeniden rapor aldırılmasının hatalı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda zamanaşımın uğrayan dönemin doğru olarak tespit edilmediğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı hesaplamaya dayalı olduğu ve mükerrer hesaplama yapıldığını, asgari geçim indirimi alacağının da dosya kapsamına uygun olmayacak şekilde hüküm altına alındığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı Altunlar Şirketi vekili temyiz başvurusunda; davacının müvekkiline dava açmasında hukuki yararı bulunmadığını ve davanın dava şartı yokluğundan reddinin gerektiğini, konuya ilişkin kanuni düzenleme gereği davacının işçilik alacaklarından alt işveren olarak sorunlu olmadıklarını, zamanaşımı savunmalarının gözetilmediğini Mahkeme kararının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, ... sözleşmesini haklı bir sebep olmadan fesheden davacının kıdem tazminatı alacağına hak kazanmadığını, yıllık izinlerini kullandığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalışmadığını, davacıya asgari geçim indirimi alacağı ve hak ettiği tüm işçilik alacaklarının eksiksiz olarak ödendiğini savunarak kararın bozulmasını istemiştir.
4. Davalı ... Şirketi vekili temyiz başvurusunda; davacının müvekkiline dava açmasında hukuki yararı bulunmadığını ve davanın dava şartı yokluğundan reddinin gerektiğini, konuya ilişkin kanuni düzenleme gereği davacının işçilik alacaklarından alt işveren olarak sorunlu olmadıklarını, zamanaşımı savunmalarının gözetilmediğini Mahkeme kararının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, ... sözleşmesini haklı bir sebep olmadan fesheden davacının kıdem tazminatı alacağına hak kazanmadığını, yıllık izinlerini kullandığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalışmadığını, davacıya asgari geçim indirimi alacağı ve hak ettiği tüm işçilik alacaklarının eksiksiz olarak ödendiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; fesih, davacının ... ... ve genel tatil ücreti ile asgari geçim indirimi ücreti alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı, bu alacakların hesaplama yöntemi ile zamanaşımına uğrayıp uğramadığı, bozma ilâmı ile oluşan usuli kazanılmış hakların kapsamı konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. Mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesi.
3. 4857 sayılı Kanun'un 32, 47, 53 ve 59 uncu maddeleri ve ilgili diğer hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı Sağlık Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı ile davalılar Altunlar Şirketi ve davalı ... Şirketine yükletilmesine
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
17.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.