"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3913 E., 2023/1024 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/400 E., 2022/138 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili işçinin davalı Millî Savunma Bakanlığının 44. Bakım Fabrika Müdürlüğü işyerinde çalıştığını, davacının ... ... Sendikası üyesi olup işyerinde yürürlükte olan toplu ... sözleşmesinden yararlandığını, toplu ... sözleşmelerinde servis hizmetinin düzenlendiğini, işçilere servis hizmetinin verilemediği durumlara ilişkin olarak yol ücreti ödeneceğinin belirtildiğini, davacının servise binebilmesi için ilk olarak toplu taşıma aracına binmesi gerektiğini, yine dönüşte de servis hizmetinden faydalandığını; ancak servisten indikten sonra toplu taşıma kullanarak evine gitmek zorunda kaldığını, işverenin davacının servisinin kalktığı yere varması için kullandığı toplu taşıma ücretini ödemediğini ileri sürerek yol ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak servisten yararlanmak isteyen personelin ikametgâh adreslerine en yakın servis noktalarına gelip buradan toplanıp servise bindirildiğini, işverenin tüm işçileri ... ... ikametgâhına kadar servisle taşıma yükümlülüğünün bulunmadığını, işçi sayısının mevcudiyetine göre ... ilçelerde oturanların neredeyse her yerinde servis güzergâhı bulunduğunu, toplu ... sözleşmesinin uygulanabilmesi için servisin o bölgeye hiç çıkarılmamış olması gerektiğini bu nedenlerle talebin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... ... Sendikası ile işveren arasında bağıtlanan 01.03.2017-28.02.2019 yürürlük tarihli 26. Dönem Toplu ... Sözleşmesi ve 01.03.2019-28.02.2021 yürürlük tarihli 27. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin 74 üncü maddesi hükmü ve ... 14. ... Mahkemesinde 2018/447 Esas sayılı dosyasına konu olan davada, davacının 15.09.2013-28.09.2018 dönemi için, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ödenmemiş yol ücreti alacaklarının hüküm altına alındığı ve kararın kesinleştiği gerekçesiyle davacının fiilî çalıştığı günler için yol ücreti alacaklarının hesaplanması, yıllık izinde geçen süreler ile ... bayram ve genel tatil günlerinin hesaplamadan dışlanması, bir günlük yol ücreti için ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının toplu ulaşım fiyat tarifesinde yer alan ücretinin (3,56 TL) gidiş dönüş olmak üzere 2 katı (3,56 x 2)=7,12 TL olarak bilirkişi raporundaki hesaplamaya itibar edilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; taleplerin zamanaşımına uğradığını, talebin kısmi olarak dava edilemeyeceğini, personelin işe gidiş-dönüşünü sağlamak amacıyla servis araçları planlandığını, servisten yararlanmak isteyen personelin ikamet adreslerine en yakın servis noktalarına gelip burdan toplanıp işyerine bırakıldığını, toplu ... sözleşmesi gereğince servis araçlarının hangi mesafe ve güzergâhlarda çalışacağının makul ölçüler çerçevesinde işveren vekilince belirleneceğini, dolayısıyla işverenin işçiyi ikametgâhına kadar taşıma yükümlülüğünün bulunmadığını, servis hizmetinin verilemediği durumlarda işçilerin ikametgâhlarının işyerine uzaklığına göre ilgili belediye ile koordine edilmesi sonucunda tespit edilecek miktarda işe gidiş ve dönüş için belediye toplu taşıma biletleri veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartının verilebileceğini, bilet veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartı verilememesi durumunda ise belediyenin rayici üzerinden bedelinin net olarak ödenebileceğini, ancak işyerince servis planlamasına dâhil edilen işçilerin servis hizmeti verildiği müddetçe bu haktan yararlanamayacağını, 44. Bakım Fabrika Müdürlüğünde 18 araç ile 18 güzergâhta ... Garnizonu sınırları içerisinde servis hizmeti verildiğini, Ege Ordusu ve Garnizon Komutanlığınca yurt içinde meydana gelen menfur terör olaylarından sonra, askeri servisin emniyeti yeniden değerlendirmeye alındığını, bu kapsamda davacının servis planlamasının değiştirildiğini, servisten indiği yer ile evinin arasında bulunan mesafe için yol ücreti ödeme mükellefiyeti bulunmadığını, hükmedilen miktar ve faiz türü ve de faiz başlangıç tarihlerinin de usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 24, 25 ve 26. Dönem Toplu ... Sözleşmeleri'nin "Servis Hizmeti" başlıklı 74 üncü maddesinin (a/4) bendinde servis araçlarının hangi mesafe ve güzergahlarda çalışacağı makul ölçüler çerçevesinde işveren vekilince belirleneceği, (b) bendinde servis hizmetinin verilemediği durumlarda, işçilerin ikametgâhlarının işyerine uzaklığına göre ilgili belediye ile koordine edilmesi sonucunda tespit edilecek miktarda işe gidiş ve dönüş için belediye toplu taşıma biletleri veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartı (ilgili belediyenin uyguladığı ücretsiz ya da düşük ücretli transferler dikkate alınarak) verileceği, bilet veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartı verilememesi durumunda belediyenin rayici üzerinden bedelinin net olarak ödeneceği; ancak işveren veya vekili servis hizmetinin verilememesi ile ilgili aksaklığın en kısa zamanda giderilmesi maksadıyla her türlü gayreti göstereceği, bu haktan, işyerince servis planlamasına dâhil edilen işçilerin servis hizmeti verildiği müddetçe yararlanamayacağı düzenlemesinin mevcut olduğu, Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşen emsal kararlarda; davalı işveren tarafından ... ... ilçelerine yönelik çok sayıda servis güzergahı oluşturulduğunun, servisten yaralanmak isteyen personelin ikamet adreslerine en yakın servis noktalarına gelerek servisi kullandıklarının, davalının 18.05.2021 tarihli yazısında ise davacının ikametgahına yakın yere servis hizmeti verildiğinin belirtildiği, davacının bu servis hizmeti uygulamasından yararlandığı, davacının talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin kararlarının onandığı (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 17.02.2022 tarihli ve 2022/690 Esas, 2022/2021 Karar; 22.11.2022 tarihli ve 2022/8842 Esas, 2022/14965 Karar sayılı kararları.); kararda belirtilen ... 14. ... Mahkemesinin 2018/447 Esas sayılı dosyasına konu olan davada, davacının 15.09.2013-28.09.2018 dönemi için toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan yol ücretinin kesin olarak hüküm altına alındığı, karara karşı istinaf/temyiz yoluna gidilmediği anlaşıldığından emsal teşkil etmeyeceği gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin servisle bırakıldıktan sonra toplu taşıma kullanmak zorunda kaldığını, yol ücreti alamamasının hem toplu ... sözleşmesi hükümlerine hem de hakkaniyet ilkesine açıkça aykırı olduğunu, bir başka işçinin açmış olduğu davanın kabul edildiğini, bu durumun eşitlik ilkesi ve hukuki güvenlik ilkesi ile bağdaşmadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerinden kaynaklı yol ücretine hak kazanıp kazanamadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.