"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki belgesinin hükümsüz kaldığının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan ... Metal Sendikasının, müvekkili işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmak üzere 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 42 nci maddesine göre gerekli çoğunluğu sağlamış olması sebebiyle yetki tespiti talep ettiğini ve yetki belgesinin yapılan yargılama sonunda kesinleşmiş olduğunu, 6356 sayılı Kanun'un "Uyuşmazlığın tespiti" başlıklı 49 uncu maddesi gereğince uyuşmazlığın 6 ... ̧günü içinde görevli makama bildirilme zorunluluğu bulunduğunu, aksi takdirde işçi sendikasının yetkisinin düşeceğini, dolayısıyla ilk toplantıya katılım olmadığında bu durumun 6 ... günü içinde yetkili makama bildirilmesi gerektiğini, ayrıca bu durumun taraflara tebliğ edilmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığını, taraflar arasında yapılacak ilk toplantının görevli makam tarafından yer ve ... tayini yapılarak 08.04.2022 tarihi İl Müdürlüğü hizmet binası olarak belirlendiğini, belirlenen tarihte yapılan toplantıya müvekkili işverenin katılmadığını, buna göre taraflardan birinin uyuşmazlığı 6 ... günü içinde görevli makama bildirmesi gerekirken 6 ... günü geçtikten sonra bildirilmiş olması sebebiyle Sendikanın yetkisinin düşmüş olup sürecin sonlandırılması gerektiğini, yasal süresi içinde görevli makama bildirim işlemini yerine getirmeyen sendikanın yetkisinin düştüğünün belirlenmesi gerektiğini, aksi hâlde yetkisiz sendikanın sürece devam etmesinin hukuka ve hakkaniyete uyarlı olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı ... Sendikasının müvekkili işyerlerinde toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığının, yetki belgesinin hükümsüz kaldığının ve toplu ... sözleşmesi yapma yetkisinin düştüğünün tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın toplu ... sözleşmesi sürecini uzatmaya yönelik olup haksız ve yersiz olduğunu, 08.05.2018 tarihli ve 12391 sayılı 2018/2 No.lu Bakanlık Genelgesi ekinde yer ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlükleri Uygulama Rehberi'nin 2.6 maddesinde il müdürlüğünce bildirilen ... ve saatte her iki taraf temsilcisi toplantıya katılmış ve düzenlenen tutanağın birer örneği taraflara verilmiş olsa dahi taraflara ayrıca tebliğ edileceği ifadesinin yer almakta olduğunu, Bakanlık uygulamasının da Genelge'de belirtilen şekilde tebligat yapılması yönünde olduğunu, dolayısıyla 6 ... günlük sürenin, uyuşmazlık tutanağının taraflara tebliğinden itibaren başlatılmasının söz konusu olduğunu, dava konusu olayda uyuşmazlık tutanağının 15.04.2022 tarihinde ... Metal Sendikasına tebliğ edildiğinin görüldüğünü, Sendika tarafından uyuşmazlık bildirim yazısının 19.04.2022 tarihinde İl Müdürlüğüne bildirildiğinin Bakanlık kayıtlarından anlaşıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı yanın bu davayı açmaktaki asıl amacının, müvekkili Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapma sürecini geciktirmek olduğunu, 6356 sayılı Kanun'un 49 uncu maddesinde öngörülen 6 ... günlük sürenin uyuşmazlık tutanağının taraflara tebliğinden itibaren başladığını, zira davalı Bakanlığın 08.05.2018 tarihli ve 12391 sayılı 2018/2 No.lu Genelgesi'nin ekindeki Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlükleri Uygulama Rehberi'nin 2.6 maddesinde il müdürlüğünce bildirilen ... ve saatte her iki taraf temsilcisi toplantıya katılmış ve düzenlenen tutanağın birer örneği taraflara verilmiş olsa dahi tutanağın taraflara ayrıca tebliğ edileceğinin öngörüldüğünü, davaya konu toplu ... görüşmelerine davacı işverenin gelmemesi nedeniyle düzenlenen uyuşmazlık tutanağının da 15.04.2022 tarihinde müvekkili Sendikaya tebliğ edildiğini ve Sendika tarafından da uyuşmazlık bildirim yazısının süresinde, yani 19.04.2022 tarihinde davalı Kurum İl Müdürlüğüne bildirildiğini, bu nedenle bildirimin 6 ... günlük yasal süre içerisinde yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6356 sayılı Kanun'un 49 uncu maddesinden açıkça anlaşılacağı üzere toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan birinin uyuşmazlığı 6 ... günü içinde görevli makama bildirmekle yükümlü olduğu, Kanun'da davalılar vekilleri tarafından ileri sürüldüğü üzere tutanağın taraflara tebliği gibi bir usulün öngörülmediği, hükümden, toplu görüşme sırasında uyuşmazlık ortaya çıkması hâlinde, toplantıya katılanların zaten uyuşmazlıktan haberdar olacağı öngörülerek 6 ... günlük süre içerisinde uyuşmazlığı görevli makama bildirim yükümlülüğü getirildiği, ayrıca tutanağın taraflara tebliği gibi bir usule yer verilmediği, bu düzenleme ile toplu görüşmelerin süratle sonuçlandırılmasının hedeflendiği, davalılar vekilleri tarafından Genelge'de ve Bakanlık uygulamasında uyuşmazlık tutanağının tebliği usulünün olduğu ve Kanun'daki 6 ... günlük sürenin tebliğden itibaren başlayacağı ileri sürülmüşse de Kanun'un açık hükmü karşısında bu savunmaların yerinde olmadığı, somut olayda davalı Sendika tarafından davacı işveren nezdinde toplu görüşme yapmak üzere 31.03.2022 tarihli yazıyla toplu görüşme için toplantı ..., saat ve yerinin belirlenmesi için ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünden talepte bulunulduğu, 08.04.2022 tarihli toplantı tutanağından, toplantıya davalı Bakanlık temsilcisi ve davalı Sendika temsilcisi tarafından katılım sağlanmasına rağmen davacı ... temsilen katılım sağlanmadığı, bunun üzerine Sendika tarafından 18.04.2022 tarihli yazıyla uyuşmazlık bildiriminin yapıldığı, 08.04.2022 tarihli toplantı tutanağında davalı Sendikayı temsilen Sendika şube başkanının katıldığı ... olduğundan, davalı Sendikanın, uyuşmazlığın ortaya çıktığından bu toplantı tarihinde haberdar olduğu, 08.04.2022 tarihli toplantı tarihi itibarıyla uyuşmazlıktan haberdar olunmasına karşın, uyuşmazlığın görevli makama bildiriminin 6 ... günlük süre geçtikten sonra davalı Sendika tarafından yapıldığı gerekçesiyle davanın kabulü ile davalı Sendikanın davalı işveren nezdindeki işyerlerinde toplu ... sözleşmesi yapma yetkisinin düştüğünün tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... istinaf dilekçesinde; Kanun maddesinde öngörülen 6 ... günlük bildirim süresinin uyuşmazlık tutanağının taraflara tebliğinden sonra başlayacağını, 08.05.2018 tarihli ve 12391 sayılı 2018/2 numaralı Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlükleri Uygulama Rehberi'nin 2.6 maddesinde açıkça görüleceği üzere il müdürlüğünce bildirilen ... ve saatte her iki taraf temsilcisinin toplantıya katılmış ve düzenlenen tutanağın birer örneği taraflara verilmiş olsa dahi tutanağın taraflara ayrıca tebliğ edileceği hususunun açıkça öngörüldüğünü, 6356 sayılı Kanun'un 49 uncu maddesinde 6 ... günlük sürenin ne zaman başlayacağı konusunda bir açıklık bulunmadığını, davaya konu toplu ... görüşmelerine davacı işverenin gelmemesi nedeniyle düzenlenen uyuşmazlık tutanağının 15.04.2022 tarihinde Sendikaya tebliğ edildiğini ve Sendika tarafından da uyuşmazlık bildirim yazısının süresinde 19.04.2022 tarihinde davalı Kurum İl Müdürlüğüne bildirildiğini, bu nedenle bildirimin Kanun'da aranan 6 ... günlük yasal süre içerisinde yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili, cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğine göre davaya konu işyerinde ... Metal Sendikasının toplu ... sözleşmesi yapmak üzere yeterli çoğunluğu sağladığı, işveren tarafça açılan yetki tespitine itiraz davasının reddine karar verildiği, verilen kararın Yargıtay tarafından onandığı, Sendikanın yetkisinin kesinleştiği, toplu ... sözleşmesi sürecinin başladığı, ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü tarafından toplantı yer, ... ve saatinin belirlendiği, 08.04.2022 tarihinde belirlenen yer, ... ve saatte yapılan toplantıya davalı Sendika Başkanı'nın katıldığı ancak işvereni temsilen toplantıya katılan olmadığı, bunun üzerine görevli makam tarafından tutanak düzenlendiği ve davalı Sendika Başkanı tarafından imzalandığı, Sendikanın görevli makama uyuşmazlığı 19.04.2022 tarihinde bildirdiği, davalı Sendikanın tutanak tarihinden itibaren kanunda öngörülen 6 ... günlük süre içerisinde görevli makama bildirim yapması gerekirken 19.04.2022 tarihi itibarıyla yapılan bildirimin yasal süre içerisinde olmadığının açık olduğu, her ne kadar davalılarca Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlükleri Uygulama Rehberi gereğince tutanağın taraflara tebliğ edileceği ve 6 ... günlük sürenin tebliğden itibaren başlayacağı iddia edilmişse de 6356 sayılı Kanun'un 49 uncu maddesinde sürenin tebliğden itibaren başlayacağına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı gibi kanunla düzenlenen hususların uygulama rehberleriyle değiştirilmesinin de mümkün olmadığı, kaldı ki Uygulama Rehberi'nin belirtilen 2.6 maddesinde sürenin tebliğden itibaren başlayacağına ilişkin bir ifade yer almamakta olup tutanağın taraflara tebliğ edileceği hususunun Bakanlığın iç işleyişi ile ilgili bir konu olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekilleri; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttikleri sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuşlardır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yetki belgesinin hükümsüz kaldığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki belgesi” kenar başlıklı 44 üncü maddesi ise şöyledir:
"Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı ... günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir."
4. 6356 sayılı Kanun'un "Toplu görüşmenin başlaması ve süresi" kenar başlıklı 47 nci maddesi de şöyledir:
"(1) Çağrının karşı tarafa tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde taraflar toplu görüşmenin yer, ... ve saatini aralarında anlaşarak belirler ve bunu görevli makama yazı ile bildirir. Anlaşmaya varılamazsa, taraflardan birinin başvurusu üzerine, yapılacak ilk toplantının yeri, günü ve saati görevli makamca derhâl belirlenir ve taraflara bildirilir.
2) İşçi sendikası, ... tarihinden itibaren otuz ... içinde yapılacak olan ilk toplantıya gelmez veya aynı süre içinde toplu görüşmeye başlamazsa yetkisi düşer.
3) Toplu görüşmenin süresi, ilk toplantı tarihinden itibaren altmış gündür.
"
5. 6356 sayılı Kanun'un "Uyuşmazlığın tespiti" kenar başlıklı 49 uncu maddesi ise şöyledir:
"Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı ... günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer."
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.