"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2020/120 E., 2022/354 K.
DAVA TARİHİ : 25.07.2018
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen yetki tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 17.07.2018 tarihli yazısı ile ... Ağaç ... Sendikasının müvekkiline ait işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmak için gerekli çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini, kararın hukuka aykırı olduğunu, Sendika tarafından gerekli çoğunluğun sağlanamadığını, çoğunluğun tespiti açısından başvuru tarihinin esas alınması gerektiğini, başvuruda belirtilen 253 işçi sayısının başvurudan iki ay evvelki işçi sayısı olduğunu, Haziran ayındaki işçi sayısının 269 olduğunu ve başvuru tarihindeki işçi sayısının ise 300’e eriştiğini, bu nedenlerle çoğunluğun sağlanamadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 17.07.2018 tarihli ve 52823 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı işverene ait işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 6 ncı sırasında yer alan ağaç ve kağıt işkolunda kayıtlı olduğunu, Sendikanın da kurulu bulunduğu işkolu olan ağaç ve kağıt işkolunda kayıtlı olan işyeri için gereken şartları taşıdığından toplu sözleşme süreci için yetki tespit başvurusunda bulunduğunu, yapılan inceleme üzerine işverene ait işyerinde çalışan işçi sayısının 253, ... Ağaç ... Sendikasının başvuru tarihi itibarıyla üye kayıt sayısının 131 olmasına istinaden yetki tespit kararının verilerek tebliğ edildiğini, davacıya ait farklı bir işkolunda olan diğer işyeri işçilerinin yetki tespitinde dikkate alınmalarının olanaksız olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Ağaç ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 43 üncü maddesi gereği üye sayısının tespitine ilişkin itirazlarda mahkemenin duruşma yapılmaksızın altı ... günü içinde karar vermesi gerektiğini, davanın iki ay içinde sonuçlandırılmasının düzenlendiğini, davacı işletmede mobilya işi yapıldığını, Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olması için kurulu bulunduğu bu işkolunda çalışan işçilerin gerekli yüzdesine sahip olduğunu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespitine göre yetki tespiti için başvuru tarihi olan 13.07.2018 tarihinde davalı işletmede çalışan işçi sayısının 253 olduğunu, davacı işletmede çalışan işçilerin 131’nin ... Ağaç Sendikası üyesi olduğunu, gereken çoğunluğun sağlandığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.05.2019 tarihli ve 2018/334 Esas, 2019/214 Karar sayılı kararı ile; davacıya ait işyerinde davalı Sendikanın başvuru yaptığı 13.07.2018 tarihinde çalışan işçilerin sayısının 296 olduğu, yeterli çoğunluk sayısının 149 işçi olduğu, 131 sendika üyesi işçinin bulunduğu ve yarıdan fazla çoğunluk için yeterli işçi sayısına ulaşılmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile yetki tespitinin iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesinin 12.09.2019 tarihli ve 2019/1546 Esas, 2019/702 Karar sayılı kararı ile dosyadaki bilgi ve belgelere göre yetki tespit başvuru tarihinde davalı Sendikanın üye sayısının davacı işyerinde çalışan işçi sayısının yarıdan fazla çoğunluğuna ulaşmadığı, davalı taraf istinaf itirazında işçi sayısına dâhil edilen işçilerin inşaat işkolunda çalışmaları nedeniyle nazara alınamayacaklarını ileri sürmüş ise de yeni işe alınan işçilerin işe giriş bildirgelerinde mobilya montajcısı gibi işler olarak gösterilmiş olması karşısında çalışan sayısına dâhil edilmelerinde hatalı yön bulunmadığı gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 04.02.2020 tarihli ve 2019/8403 Esas, 2020/1544 Karar sayılı kararı ile yetki başvuru tarihinden önce Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) işe giriş bildirgeleri ve işten ayrılış bildirgeleri verilmeyen işçilerin bildirgelerinin yetki tespitinde dikkate alınamayacağı, başvuru tarihi ile aynı gün verilen bildirgeler yönünden ise zaman itibarıyla değerlendirme yapılması ve yetki tespit başvuru anından önce işe girişi ve işten ayrılışı SGK'ya bildirilmeyen işçiler bakımından bildirgelerin dikkate alınmaması gerektiği, dosya içeriğine göre Sendika tarafından 13.07.2018 tarihinde saat 10.23 itibarıyla yetki tespit başvurusu yapıldığı, açıklanan bu maddi ve hukuki olgulara göre Mahkemece belirtilen hususlar doğrultusunda araştırma yapılması, Temmuz 2018 döneminde işyerinde işe girişi yapılan ve işten çıkışı gerçekleştirilen tüm işçiler yönünden işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin SGK'ya verildiği tarih ve saate dair tüm kayıtların getirtilmesi gerektiği, yetki tespit başvuru anından önce işe girişi ve işten ayrılışı SGK'ya bildirilmeyen işçilerin yetki tespitinde dikkate alınamayacakları hususunun gözetilmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı doğrultusunda yapılan araştırma neticesinde yetki tespiti başvurusu tarih ve saatinde işyerinde 248 işçinin çalıştığı, bu işçilerden 131 kişinin sendika üyesi olduğu ve davalı Sendikanın gereken çoğunluğu sağladığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; SGK sisteminde işe girişlerin internet üzerinden yapıldığını, internet üzerinden yapılan işe giriş bildirgelerinin sol üst köşesinde Kuruma bildirildiği tarih, saat ve referans kodunun yer aldığını, işverenler tarafından internet üzerinden verilen hizmet listesinin SGK tarafından onaylanmasının ise ancak bir sonraki ay olduğunu, bir işçinin SGK'nın onay tarihinde işe başlamadığını, işveren tarafından internet üzerinden SGK'ya işe giriş bildirgesinde belirttiği tarihte işe başladığını, dosyada mevcut olan işe giriş bildirgelerinde açıkça görüleceği üzere toplam 31 kişinin 13.07.2018 tarihinden önce işe alındığını ve işe giriş bildirgelerinin de 13.07.2018 tarihinden önce SGK'ya internet üzerinden verildiğini, 13.07.2018 tarihinde yapılan işe girişlerin hiç dikkate alınmaması hâlinde dahi Sendikanın yetki başvurusu yaptığı tarih ve saat itibarıyla çalışan işçi sayısının 279 olduğunu, Sendikanın üye sayısının toplamda 140 kişi olması gerekli iken 131 kişide kaldığını, Mahkemece Sendikaya üye olarak gözüken işçilerin 1588236 sicil numaralı işyeri çalışanı olup olmadığının tespit edilmediğini, itirazda belirttikleri ve işe giriş bildirgeleri sunulan işçilerin işkolunun farklı olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 saylı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
16.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.