"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... davalılardan ... Tekstil Örme ve Giyim San. işçileri Sendikasının (... Sendikası) vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... Bakanlığının 17.08.2021 tarihli ve 29679 sayılı yazısından, davacı Şirket yetkilisi ... Varoğlu'nun 20.08.2021 tarihinde haricen haberdar olduğunu, bu sebeple davacı Şirkette yetkili olmayan bir kişiye tebliğ edildiği anlaşılan tebligatın usulsüzlüğüne ve tebliğ tarihinin öğrenme tarihi olan 20.08.2021 tarihi olarak kabulüne karar verilmesini talep ettiklerini, davacı Şirkette çalışan bir kısım işçilerin, diğer işçilerin e-Devlet şifrelerini alarak onlardan habersiz ve/veya “sendika erzak yardımı yapacak onun için kaydedip sileceğim vs.” gibi yanıltıcı beyanlarla e-Devlet şifrelerini kullanarak onları iradeleri dışında sendikaya üye yaptıklarının anlaşıldığını, bu durumu öğrenen bir kısım işçilerin de üyeliklerini iptal ettiğinin bildirildiğini, ayrıca davacı Şirkette üretim kapasitesinin düşmesi ve pandemi nedeniyle işçi sayısında azalmaya gidildiğini, işten ayrılanların Sendikaya üye olan 20 işçiden olmalarının kuvvetle muhtemel olduğunu, bu bakımdan da davalı Sendikanın yetkili olması için gerekli çoğunluğu sağlamadığını iddia ederek tebligatın usulsüzlüğüne, tebliğ tarihinin öğrenme tarihi olan 20.08.2021 tarihi olarak kabulüne ve akabinde de yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... (Bakanlık) vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın usulden reddine karar verilmesini talep ettiklerini, ... Sendikasının davacı işyeri için yapmış olduğu yetki tespit başvurusunun 13.08.2021 tarihinde kayıtlarına ulaştığını, işverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yaptığı tesciller vasıtasıyla yetki tespit düzeyi, işyerinin hangi işkolunda bulunduğu ve işyerinde çalışan işçi sayısı, işçilerin e-Devlet üzerinden yapmış olduğu sendika üyelik ve üyelikten çekilme işlemleri ile de işyerinde çalışan sendikalı işçi sayısına ulaşıldığını, sistemlerine yansıyan bilgilere göre davacı işverene ait yetki tespiti için başvuran Sendika ile aynı işkolunda bulunan bir işyeri bulunduğunu, bu bağlamda işyeri düzeyinde yetki tespit işlemi yapıldığını, işyerinde başvuru tarihi itibarıyla 37 işçi çalıştığını, 20 işçinin yetki tespiti için başvuran sendikaya üye olduğunu ve oranın %54,05 olduğunu, bu doğrultuda Sendikaya olumlu yetki tespiti verildiğini ve akabinde işverenin yasal süreç içerisinde yetki tespitine görevli makama kaydettirerek itiraz ettiğini, dava dilekçesinde ... sözleşmesi feshedildiği belirtilen işçilerin sözleşmelerinin dava tarihinden sonra feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın öncelikle dava şartından dolayı reddedilmesi gerektiğini, yetki tespitinde başvuru tarihindeki üye sayısının dikkate alınması gerektiğini, yetki tespit tarihinde işyerinde çalışan 37 işçinin 20'sinin sendika üyesi olduğunu, davacı işverenliğin 19 işçinin ... sözleşmesine son verildiğini ve bu işçilerin sendika üyesi olmalarının kuvvetle muhtemel olduğunu da beyan ettiğini, müvekkili Sendikanın yetki başvurusu için bildirdiği 20 üyenin Sendikanın yetki başvuru tarihinde işyerinde fiilen çalışan ve ... sözleşmesi feshedilmemiş olan işçiler olduğunu, yetki başvuru tarihi sonrasında bir kısım üyelerin ... sözleşmelerinin feshinin Sendikanın aldığı yetkiye engel teşkil etmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafa tebliğ işleminin 19.08.2021 tarihinde yapıldığı ve davanın 27.08.2021 tarihinde ikame edildiği, davacının kendisine yapılan tebligatın usulsüz olduğunu iddia ettiği ve tebliğin davacı çalışanı F.U’ya yapıldığı şerh düşülmüş ise de, tebliğ ... personelin davacı çalışanı olmakla birlikte tebliğ almaya yetkili olduğuna dair dosya kapsamında delil olmadığı, bu nedenle davacı tarafın öğrendiğini beyan ettiği tarih olan 20.08.2021 tarihinin tebliğ tarihi olarak kabul edilmesi gerektiği, buna göre davanın süresinde açıldığı, kaldı ki tebligat usulüne uygun dahi kabul edilse madde metninde ... günü ibaresi bulunduğundan davanın yasal süresinde açıldığı, öte yandan davalı ... Sendikasının üye sayısının 47.925 olduğu (%3,81) ve %1'lik şartın yerine getirildiği, SGK kayıtları incelendiğinde başvuru tarihinde (13.08.2021) yetki tespitine konu olan davacı Şirkete ait işyerinde toplam çalışan sayısının 37 olduğu, her ne kadar bu ay için 41 işçi bildirimi yapılmış ise de çalışanlardan E.G’nin 01.07.2021 tarihinde, H.M’nin 08.07.2021 tarihinde, N.A'nın 28.07.2021 tarihinde, H.T’nin 31.07.2021 tarihinde işten ayrıldıkları ve dolayısıyla başvuru tarihinde çalışmadıkları, üye kayıt dökümü incelendiğinde de davalı Sendikanın üye sayısının 20 olduğu, dolayısıyla yarıdan fazla üye sayısı koşulunun oluştuğu, her ne kadar davacı taraf A.E., M.A., M.S., B.D., S.K., C.M.A. isimli işçilerin iradeleri dışında diğer işçiler tarafından Sendikaya üye edildiklerini ileri sürmüş ise de, e-Devlet şifresinin kişisel bir şifre olduğu ve iddia edilen işçiler tarafından kendilerine ait şifrelerin ele geçirildiğine dair bir şikâyette bulunulduğuna dair herhangi bir dava ya da soruşturma dosyası bildirilmediği, davacının iddiasının soyut kaldığı, davalı Sendika tarafından yetki tespiti aşamalarının usul ve kanuna uygun olarak yapıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili; bildirdikleri tanıkların dinlenmediğini, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, usul ve kanuna aykırı yetki tespitinin iptaline ve ... Sendikasının çoğunluk koşulunu sağlayamaması sebebiyle yetkili olmadığının tespitine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Sendikası vekili; davanın süresinde açıldığının kabul edilmesinin hatalı olduğunu, gerekçenin bu yönüyle düzeltilmesi gerektiğini belirterek katılma yoluyla istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendika tarafından yapılan 13.08.2021 başvuru tarihinde işyerinde 37 işçinin çalıştığı, çalışanlardan 20 tanesinin sendika üyesi olduğu, işyerinde davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapma yeterliliğine sahip olduğundan yetki tespitinin yerinde olduğu, dosya kapsamı ve yetki tespit kayıtlarından davacı Şirkete ait işyerinde 13 işçinin yetki tespit başvuru tarihinden sonra (22-31.08.2022 tarihleri arasında) ... sözleşmelerinin feshedildiği, başvuru tarihindeki çalışan ve üye sayısının yetki tespit işleminde dikkate alınması gerektiğinden bu işlemin sonuca etkisi olmadığı, diğer 6 işçinin ise sendika üyesi bulunmadığından Bakanlıkça zaten yetki tespitinde hesaplanan sendikalı işçi sayısına dâhil edilmedikleri, her ne kadar davacı taraf A.E., M.A., M.S., B.D., S.K., C.M.A. isimli işçilerin iradeleri dışında diğer işçiler tarafından Sendikaya üye edildiklerini ileri sürmüş ise de, e-Devlet şifresinin kişisel bir şifre olduğu ve iddia edilen işçiler tarafından kendilerine ait şifrelerin ele geçirildiğine dair bir şikâyette bulunulduğuna dair herhangi bir dava ya da soruşturma dosyası bildirilmediği, Bakanlıkça yasal düzenlemelere uygun istatistiki veriler ve e-Devlet kapısından yapılan sendika üyelikleri dikkate alınarak yetki tespiti prosedürünün yürütüldüğü, davacı tarafın iddialarının yasal dayanaktan yoksun bulunduğu, davalı Sendika vekili yetki tesbitinin iptali davasının 6 günlük hak düşürücü sürede açılmadığını savunmuş ise de; davacı tarafa Bakanlıkça yetki tespiti kararının 19.08.2021 tarihinde tebliğ edildiği, davanın 27.08.2021 tarihinde açıldığı, tebliği ... personelin davacı çalışanı olmakla birlikte tebliğ almaya yetkili olduğuna dair dosya kapsamında delil bulunmadığı, bu nedenle davacı tarafın öğrendiğini beyan ettiği 20.08.2021 tarihinin tebliğ tarihi olarak kabul edilmesinde usul ve kanuna aykırı bir yön görülmediği, diğer taraftan 19.08.2021 tarihinde tebligatın yapıldığı kabul edilse dahi davanın açıldığı 27.08.2021 tarihi itibarıyla 6 ... günü süre dolmadığından davalı ... Sendikasi vekilinin itirazının yerinde olmadığı gerekçesiyle davacı ... davalı ... Sendikası vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkili Şirkette çalışan işçilerden S.K., A.E. ve C.M.A'nın kendi el yazıları ile verdikleri dilekçelerde e-Devlet şifrelerinin iradeleri dışında alındığını ve yine bu işçilerin iradeleri dışında sendikaya üye yapıldıklarının anlaşıldığını, İlk Derece Mahkemesinin herhangi bir gerekçe göstermeksizin tanık dinletme taleplerini reddettiğini, yetki tespitinin üyelik işlemlerindeki irade sakatlığı sebebiyle ... itibaren geçersiz olup İlk Derece Mahkemesince irade sakatlığı konusunda gerekli araştırmanın yapılmadığını, işçi sayısında azalmaya gidildiğini, çıkarılan 20 işçinin sendika üyesi olabileceğinden gerekli çoğunluğun sağlanamadığının kuvvetle muhtemel olduğunu, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 ... ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını ... işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olup 6100 sayılı Kanun'un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.