"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar; yargılamanın iadesini talep eden ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Yargılamanın iadesini talep eden ... ve ... vekili tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de inceleme konusu davanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinde temyizde duruşmaya tâbi davalar arasında belirtilmediğinden duruşma isteminin reddi ile incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Yargılamanın iadesini talep eden ... ve ... vekili dava dilekçesinde; Mahkemenin 2021/203 Esas, 2021/373 Karar sayılı dosyasında gerçekliği bulunmayan, usul ve kanuna aykırı gerekçeler ile davalı Sendikanın 2 No.lu Şubesinin 10.03.2021 tarihli Olağan Genel Kurulunun iptalinin talep edildiğini, yargılama sonucunda "Davacıların davasının Kabulüne, Davalı ..., ... Ve Güzel Sanatlar İşçileri (...) ...' nın Ankara 2. Nolu Şube Yönetim Kurulunun 11. Olağan Genel Kurulu' nun 10/03/2021 tarihinde yapılmasına dair 22/02/2022 tarih ve 479 sayılı kararının YOK HÜKMÜNDE OLDUĞUNUN TESPİTİNE, Davalı ..., ... Ve Güzel Sanatlar İşçileri (...) ...' nın Ankara 2. Nolu Şube' sinin 10/03/2021 tarihli 11. Olağan Genel Kurulu' nun tüm hukuki sonuçları ile birlikte İPTALİNE" şeklinde karar verildiğini, söz konusu Mahkeme kararının davanın taraflarının olağan kanun yollarından hiçbirine başvurmaması sebebiyle kesinleştiğini, müvekkillerinin bu davadan davalı Sendika vekilinin, müvekkillerinin davalı Sendikaya karşı açmış olduğu Ankara 58. İş Mahkemesinin 2021/673 Esas sayılı dosyası ile Ankara 15. İş Mahkemesinin 2021/611 Esas sayılı dosyasına 08.06.2022 tarihinde sunulmuş olan beyan dilekçesi ile haberdar olduklarını, Mahkemece verilmiş olan hükmün, davanın şube yönetim kurulu üyesi müvekkillere zorunlu olarak ihbarı gerekirken ihbar edilmeyerek Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemesi, davanın taraflarının gerçeği gizleyerek, belge ve bilgi sunmayarak karara tesir eden hileli bir davranışta bulunmuş olması, davalı Sendika şubesinin taraf ehliyetinin bulunmaması, davanın taraflarının taleplerinin aşılarak yok hükmünde olduğuna dair karar verilmesi ve diğer sebeplerle yargılamanın yenilenmesi gerektiğini, şube başkanı ve idari sekreter olarak davanın sonucu doğrudan müvekkillerini etkilediğinden müdahale talebinde bulunan müvekkillerine davanın ihbarı gerektiğini, müvekkillerinden ...'in davalı Sendika Ankara 2 No.lu Şubenin 10.03.2021 tarihinde 11. Olağan Genel Kurulda şube idari sekreteri, diğer müvekkili ...'ın ise şube başkanı olarak seçildiğini, dolayısıyla davada verilen kararın sonuçlarından birinci derecede etkilenecek olan müvekkilleri de dâhil olmak üzere davalı Sendika 2 No.lu Şube yönetimine seçilen üyelerin tamamına davanın ihbarı gerektiğini, Mahkemece şube başkanlığına ve sekreterliğine seçilen müvekkillerinin haberi olmaksızın tüm görevlerinin elinden alınmasına neden olacak şekilde şube genel kurulunun yok hükmünde sayılmasına ilişkin verilen kararın, taraf teşkiline ilişkin iş ve işlemler yerine getirilmeden verilmiş olan bir karar olduğunu, davalı Sendika tarafından muvazaalı işlemler ile asli müdâhil müvekkillerinin açmış olduğu ve devam etmekte olan davalara ilişkin bilgi ve belgelerin muvazaalı olarak sunulmadığını, Mahkemenin hem davacı hem de davalılar tarafından bilinçli olarak yanıltılmasına ve hatalı karar vermesine sebebiyet verildiğini, yargılamanın yenilenmesi gerektiğini, davacıların haksız ve kötüniyetli ifadeleri üzerine müvekkillerinin davalı Sendika üyeliğinden ihracına karar verildiğini, davalı Sendika tarafından müvekkillerinden ... hakkında üyelikten ihraç kararı alındığını, müvekkillerinden ... hakkında alınmış olan ihraç cezası ve üyelikten ihraç cezası kesinleşinceye kadar görevden geçici olarak uzaklaştırılmasına ilişkin karara karşı dava açıldığını, davacılar ile müvekkilleri arasında husumet bulunduğunu, dolayısıyla gerek lehine karar verilen davacılar, gerekse davalı Sendikanın karara tesir eden hileli davranışlarda bulunarak Mahkemeyi yanıltmış olmaları nedeniyle yargılamanın yenilenmesi gerektiğini, davalılardan... İş ... 2 No.lu Şubesinin tüzel kişiliği bulunmadığını, bu sebeple de davalı Sendika 2 No.lu Şubesi yönünden davanın kabulüne karar verilmesinin açık kanuna aykırılık teşkil ettiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle yargılamanın iadesi talebinin kabulüne, müvekkillerinin asli müdâhil olarak davaya kabulüne, davacıların açmış olduğu davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı... İş ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın dosyada davalı olarak yer aldığını, Ankara 2 No.lu Şubenin 11. Olağan Genel Kurulunun 24.12.2020 tarihinde yapılmasına dair alınan karar için genel merkezin onayının alınmadığını, anılan kararın toplantı çağrısı bakımından da tüzüğe aykırılık teşkil ettiğini, söz konusu kararın alındığı toplantıya şube eğitim sekreterinin davet edilmediğini, toplantının usulsüz yapıldığını ve kararın sakatlandığını, davanın açılmasında genel merkezin bir kusuru bulunmadığını, dava sürecindeki beyanlarında bu durumu ileri süren müvekkili Sendikanın, beyan ettiği hususları destekleyen,Mahkeme kararını istinafa götürmesinin beklenemeyeceğini, muvazaalı şekilde bilgi belge sunulmaması, Mahkemenin yanıltılması gibi bir durumun söz konusu olmadığını, şube genel kurulunun iptali davasında davanın genel merkezle şubeye yöneltilmesi gerekmekte olup işbu davada da bu hususun yerine getirildiğini, Mahkemenin kanuna uygun teşekkül etmediği, şube lehine hüküm kurulamayacağı iddialarının yasal dayanağı bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Diğer davalılar, davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 03.11.2022 tarihli kararı ile; somut olayda asli müdâhiller tarafından sunulan yargılamanın iadesi talepli dilekçede, davanın asli müdâhillere ihbarı gerektiği ileri sürülmüşse de yasal açıdan böyle bir zorunluluğun olmadığı, Sendika Genel Merkezi ile işleminin iptali istenilen... İş ... 2 No.lu Ankara Şube Başkanlığının dosyada taraf olarak gösterildiği, her iki davalıya da usulüne uygun tebligatların yapıldığı, taraf teşkilinin sağlandığı, Ankara 2 No.lu Şube Başkanlığınca ve Sendika Genel Merkezince iptali istenen genel kurula ilişkin belge ve kayıtların dosyaya sunulduğu, dava dilekçesinde talep edilen hususlara ilişkin karar verildiği ve talebin aşılmadığı, dolayısıyla asli müdâhiller tarafından ileri sürülen yargılamanın iadesi sebepleri yönünden 6100 sayılı Kanun'un 375 inci maddesinde sayılan sebeplerin gerçekleşmediği gerekçesiyle talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 03.11.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde yargılamanın iadesini talep eden ... ve ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin 02.02.2023 tarihli kararı ile başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin 02.02.2023 tarihli kararının süresi içinde yargılamanın iadesini talep eden ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece, sendika şube genel kurulunun iptali davalarında, sendika genel merkezi ile iptali talep edilen genel kurulda şube yönetim kurulu üyesi seçilen gerçek kişilerin tamamının zorunlu dava arkadaşı olduğu, davanın sendika genel merkezi ile şube yönetim kurulu üyelerine yöneltilmesi gerektiği, sendikanın temsilcisi sıfatının bu kişilere ait olduğunun kabul edilmesi gerektiği, nitekim sendika şubelerinin tüzel kişiliğinin bulunmadığı ve bu anlamda ilgili sendika şubesinin davaya dâhil edilmesi uygulamasının usul hukuku bağlamında da sorunlar yarattığı dikkate alındığında, şube yöneticilerine davanın yöneltilmesinin hukuki dinlenilme hakkının gereğinin yerine getirilmesini sağlayacağı, yargılamanın iadesi sebeplerinin, sınırlı olarak 6100 sayılı Kanun'un 375 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği, hükmün (c) bendinde yer alan düzenlemeye göre “Vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması” durumunun da yargılamanın iadesi sebebi olduğu, yargılamanın iadesinin talep edildiği Ankara 46. İş Mahkemesinin 08.03.2022 tarihli ve 2021/923 Esas, 2022/144 Karar sayılı asıl dava ve birleşen Ankara 10. İş Mahkemesinin 2021/203 Esas, 2021/373 Karar sayılı dava dosyasında, davanın, iptali talep edilen şube genel kurulunda seçilen ve şube yönetim kurulunu oluşturan üyeler davaya dâhil edilmeksizin sonuçlandırıldığı, bu suretle 6100 sayılı Kanun'un 375 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi anlamında temsilci olmayan kimsenin huzuruyla davanın görülerek karara bağlandığı, bu itibarla İlk Derece Mahkemesince yargılamanın iadesi talebinin kabulü ile yeniden yargılama yapılması ve oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Bozmaya uyan İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı vekilinin şubeye yönelik taleplerinin pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerektiği, Ankara 2 No.lu Şube Yönetim Kurulunca alınan 22.02.2021 tarih ve 479 sayılı kararda şube eğitim sekreterinin olmadığı, şube eğitim sekreterinin Tüzük'ün 34 üncü maddesinin ikinci fıkrasına uygun şekilde toplantıya davet edildiğine dair dosyaya bir belge sunulmadığı, şube idari sekreteri tarafından toplantının gündemi ile gün ve saatinin yönetim kurulu üyesine duyurulmadığı, alınan 22.02.2021 tarih ve 479 sayılı kararın Tüzük'ün 28 inci maddesine aykırı olarak Sendika Genel Yönetim Kurulu onayına sunulmadığı, Sendika Genel Yönetim Kurulu tarafından Ankara 2 No.lu Şube Başkanlığına gönderilen 04.03.2021 tarih ve 1428 sayılı yazıyla 22.02.2021 tarih ve 479 sayılı Şube Yönetim Kurulu kararının onaylanmadığının bildirildiğinin görüldüğü, buna rağmen Ankara 2 No.lu Şubesinin 11. Olağan Genel Kurulunun yapıldığının görüldüğü gerekçesiyle "Asıl ve Birleşen Ankara 10. İş Mahkemesi'nin 2021/203 Esas sayılı dosyasında diğer davalı... İş ..., asli müdahiller ve dahili davalılar yönünden; Davacıların davasının KABULÜ ile; 1-Davalı ..., Büro ve Güzel Sanatlar İşçileri ... Ankara 2 Nolu Şube Yönetim Kurulu'nun 11. Olağan Genel Kurulun 10.03.2021 tarihinde yapılmasına dair 22.02.2021 tarihli ve 479 Sayılı Kararının YOK HÜKMÜNDE OLDUĞUNUN TESPİTİNE, 2-Davalı ..., Büro ve Güzel Sanatlar İşçileri ... Ankara 2 Nolu Şubesi'nin 10.03.2021 tarihli 11.Olağan Genel Kurulu'nun tüm hukuki sonuçları ile birlikte İPTALİNE" karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Yargılamanın iadesini talep eden ... ve ... vekili, dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, yargılamanın iadesi davasının şartlarının oluşup oluşmadığı ile genel kurulun ve yönetim kurulu kararının iptali istemine ilişkindir.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) "Genel kurulun toplantı zamanı" kenar başlıklı 12 nci maddesi şöyledir:
"(1) Kuruluşların ilk genel kurulu tüzel kişiliğin kazanılmasından, şubelerin ilk genel kurulu ise kuruluş tarihinden itibaren altı ay içinde yapılır.
(2) Olağan genel kurul en geç dört yılda bir toplanır.
(3) İki genel kurul toplantısı arasındaki döneme ait faaliyet ve hesap raporu, yeminli mali müşavir raporu, denetleme kurulu raporu ve gelecek döneme ait bütçe teklifi toplantı tarihinden on beş gün önce genel kurula katılacaklara gönderilir.
(4) Olağanüstü genel kurul, yönetim kurulu veya denetleme kurulunun gerekli gördüğü hâllerde ya da genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı isteği üzerine altmış gün içinde yazılı istekteki konuları öncelikle görüşmek üzere toplanır. Talep tarihi itibarıyla olağan genel kurul toplantı tarihine altı aydan az bir süre kalması hâlinde olağanüstü genel kurula gidilemez; ancak, isteğe konu olan hususlar olağan genel kurul gündemine alınır.
(5) Genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır.
(6) Yukarıdaki hükümlere aykırı hareket eden kuruluş veya şube yönetim kuruluna; kuruluşun üyelerinden birinin veya durumu tespit eden Bakanlığın başvurusu üzerine, mahkeme kararıyla işten el çektirilir. Mahkeme, ayrıca genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder."
6356 sayılı Kanun'un “Seçimlere itiraz” kenar başlıklı 15 inci maddesi ise şöyledir:
"(1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri; kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde dava açabilir. Dava basit yargılama usulüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme; genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere, 4721 sayılı Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder ve görev sürelerini belirler."
Genel kurul sendikaların iradesini yansıtan nihai karar organıdır. Genel kurullar bakımından asıl olan ise olağan genel kuruldur. Olağan genel kurul, kanunda ve daha kısa bir süre belirlenmesi koşuluyla tüzükte öngörülen sürelerde düzenli olarak yapılmak zorunda olunan ve yapılması için herhangi bir sebebin ortaya çıkması gerekli olmayan genel kuruldur. Olağanüstü genel kurul ise ancak genel kurulun olağanüstü toplanmasını gerektirir nitelikte objektif ve ciddi sebeplerin bulunması hâlinde söz konusu olan istisnai nitelikteki genel kuruldur.
Dosya içeriğinden davalı Sendika Ankara 2 No.lu Şubesi 10. Olağan Genel Kurulunun 17.12.2016 tarihinde icra edildiği, Şube Yönetim Kurulunca Şube 11. Olağan Genel Kurulunun 05.12.2020 tarihinde toplanmasına, yeter çoğunluk sağlanamaması durumunda 12.12.2020 tarihinde toplanmasına karar verildiği ve bu kararın Sendika Yönetim Kurulunca onaylandığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte kovid-19 pandemisi sebebiyle alınan tedbirler kapsamında Şube 11. Olağan Genel Kurulunun icra edilemediği, yasaklar kalktıktan sonra Şube Yönetim Kurulunca yeni olağan genel kurul tarihi olarak 10.03.2021 tarihinin belirlendiği, kararın 5 yönetim kurulu üyesinden 4'ünün imzası ile alındığı ancak Sendika Yönetim Kurulu tarafından belirlenen yeni tarihe onay verilmediği görülmektedir. Şube 11. Olağan Genel Kurulunun 10.03.2021 tarihinde gerçekleştirildiği, delege tam sayısının 111 olduğu ve 107 delegenin oy kullandığı, Şube Olağan Genel Kurulunun iptalini talep eden davacıların da genel kurula katıldıkları görülmektedir.
Belirtmek gerekir ki olağan genel kurul Kanun ve Sendika Tüzüğü'nde düzenlenen sürelerde yapılması zorunlu olan genel kuruldur. Ancak yapılması gereken tarihte zorunlu sebeplerle genel kurulun icra edilememesi durumunda, engelin ortadan kalkması ile birlikte derhâl yeni bir olağan genel kurul tarihinin belirlenmesi ve bu olağan genel kurulun da en kısa sürede icra edilmesi gereklidir. Aksi hâlde 6356 sayılı Kanun'un 12 nci maddesinin altıncı fıkrası gereğince yönetim kuruluna işten el çektirilerek kayyım tayini yoluna gidilmelidir.
Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında; Ankara 2 No.lu Şube Yönetim Kurulunun 22.02.2021 tarihli ve 479 sayılı kararı ile Şube Olağan Genel Kurulunun icrası için karar alınmasında bir isabetsizlik bulunmadığı gibi yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere bu kararın alınması zorunluluk arz etmektedir. Toplantı ve karar yeter sayısında da bir eksiklik bulunmadığından, yargılamanın iadesi talebinin kabulüne, Ankara 46. İş Mahkemesinin 08.03.2022 tarihli ve 2021/923 Esas, 2022/144 Karar sayılı asıl dava ve birleşen Ankara 10. İş Mahkemesinin 2021/203 Esas, 2021/373 Karar sayılı dava dosyası bakımından davaların reddine karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
19.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.