"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2024/140 E., 2024/289 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen istatistiklere itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraflar vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... (Üniversite) ile sendikalar arasında 26.05.2021 tarihinde sendika üye sayılarının tespiti için toplantı yapıldığını, yapılan toplantıya ilişkin tutanakta davacı Sendika ile davalı Sendikaların üye sayılarının 120'şer olarak tespit edildiğini, davacı Sendikaya ait üyelik formlarının 29.04.2021 tarihinde davalı Üniversiteye teslim edildiğini, teslim edilen üyelik formlarında adı geçen İ.B. isimli çalışandan üyelik aidatı kesintisi yapıldığı hâlde M.Ö. ile Ş.C.G. isimli üyelerden sendika aidatı kesintisi yapılmadığının 15.05.2021 tarihli listelerde ortaya çıktığını, davalı Üniversiteye 04.05.2021 tarihinde teslim edilen G.Ç. ve E.Ş. isimli çalışanlardan da üyelik aidatı kesilmediğinin 15.05.2021 tarihli ücret kesinti listelerinden anlaşıldığını, davacı Sendika üyesi ...K. isimli çalışanın Aralık 2020 döneminde ücretsiz izne ayrıldığını, 05.05.2021 tarihinde işe başladığını, 26.05.2021 tarihinde yapılan sendika üye sayılarının tespit toplantısında bahse konu çalışandan aidat kesintisinin yapılmadığının ortaya çıktığını, bu hâliyle toplam 5 üyenin üyeliğinin dikkate alınmadığını, davacı sendika üyesi N.U. isimli çalışanın 21.04.2021 tarihinde, H.U.K. isimli çalışanın ise 20.04.2021 tarihinde davacı Sendika üyeliğinden çekildiğini, mevzuat gereği söz konusu çekilmelerin 30 gün sonunda geçerli olduğunu bu arada üyeliklerinin devam ettiğini, sonuç olarak davacı sendikanın üye sayısının 127 olarak tespit edilmesi gerekirken 120 olarak tespit edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 02.07.2021 tarihli ve 31529 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (4688 sayılı Kanun) gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin Temmuz 2022 İstatistikleri Hakkında Tebliğ’e istinaden, sendika üye sayılarına itirazlarının kabulü ile 26.05.2021 tarihinde düzenlenen toplantı tutanağının iptaline, Üniversite bünyesinde en çok üyeye sahip olanın müvekkili ... olduğundan yetkili sendika olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 4688 sayılı Kanun gereği İskenderun Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan ve sendikaların üye sayılarını gösterir listeye göre işlem yaptıklarını, dava kabul edilse dahi kendilerine sorumluluk yüklenemeyeceğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Bir-Sen vekili cevap dilekçesinde; yetki tespit işleminin 26.05.2021 tarihinde yapıldığını ancak davanın 08.07.2021 tarihinde açıldığını, yani hak düşürücü süre olan 5 iş günü içerisinde açılmadığını, yapılan tespitin 15 Mayıs tarihli liste üzerinden yapıldığını, bu tarih itibarıyla kendisinden aidat kesintisi yapılmayan çalışanların dikkate alınmamasının yerinde olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı Üniversite vekili cevap dilekçesinde; yapılan işlemlerin hukuka uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.02.2023 tarihli ve 2021/831 Esas, 2023/66 Karar sayılı kararı ile; bilirkişi raporlarında davaya konu edilen 7 kamu görevlisinin 15.05.2021 tarihinde davacı sendikasının üyesi sayılması gerektiğinin tespit edildiği, gerçekten de 4688 sayılı Kanun'un üyeliğin kazanılması, üyeliğin kaybedilmesi, üyelik ödentisi ve üyelik sayılarının tespitine ilişkin hükümleri ve davaya konu edilen 7 kamu görevlisinin sendika kayıtları birlikte değerlendirildiğinde; bilirkişi raporlarında ayrıntılı açıklandığı üzere, 15.05.2021 tarihinde üye sayılmaları gerektiği, toplantıda davacı Sendikanın üye sayısı 120 olarak tespit edilmiş olup 7 kişinin daha üye sayılması gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin 30.11.2023 tarihli ve 2023/1368 Esas, 2023/2551 Karar sayılı kararı ile; başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 29.02.2024 tarihli ve 2024/1758 Esas, 2024/3848 Karar sayılı ilâmı ile; sair temyiz itirazları reddedilerek Mahkemece 26.05.2021 tarihli toplantı tutanağının iptaline karar verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma ilâmı doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile davacı Sendikanın, 15.05.2021 tarihi itibarıyla davalı Üniversite nezdindeki toplam üye sayısının 127 olduğunun tespitine, 26.05.2021 tarihli toplantı tutanağının iptali talebinin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; kısmen ret kararının hatalı olduğu, tutanağın da iptali gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar vekilleri; cevap dilekçelerinde belirttikleri sebeplerle, davanın tamamen reddi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuşlardır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30 uncu maddesi şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraflar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... ve davalı Üniversite harçtan muaf olduklarından harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.