"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında görülen alacak davası sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının üçüncü kez bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 05.08.1991 tarihinde davalı Kurumda aşçı olarak işe başladığını, emeklilik nedeni ile iş sözleşmesini feshettiğini, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti eşit davranma ilkesine aykırılık nedeni ile oluşan kira bedeli alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının çalışma süresine ilişkin iddiasının doğru olmadığını, kıdem tazminatının ödendiğini, davacının diğer taleplerinin ise haksız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 13.11.2014 tarihli ve 2012/704 Esas, 2014/617 Karar sayılı kararıyla; davacının iş sözleşmesini emeklilik nedeniyle feshettiği, kıdem tazminatına hak kazandığı, denetime elverişli bilirkişi raporundaki hesaplamalara göre yıllık ücretli izin, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağının bulunduğu, davalı işveren ile aralarında kira yardımı yapılacağına dair bir anlaşma olmadığından bir başka çalışanın lojman imkânından yararlanıyor olması işverenin eşit davranma ilkesine aykırı davranış niteliğinde olmadığından davacının kira alacağına yönelik talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 22.03.2018 tarihli ve 2015/11014 Esas, 2018/6049 Karar sayılı kararıyla; tarafların diğer temyiz itirazları incelenmeksizin davanın tarafının tüzel kişiliği bulunmayan okul müdürlüğü, huzurevi müdürlüğü gibi idari birimler değil, Millî Eğitim Bakanlığı (Bakanlık) olduğu, bu nedenle dava dilekçesinin davalı sıfatı ile davalı Bakanlığıa tebliğ edilmesi, usulüne uygun taraf teşkilinin sağlanması ve delilleri toplandıktan sonra sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 05.03.2019 tarihli ve 2018/150 Esas, 2019/101 Karar sayılı kararıyla; dava dilekçesi bilirkişi raporu, ıslah dilekçesi, Mahkemenin bozulan kararı ve Yargıtay bozma kararının davalı Bakanlığa tebliğ edildiği, davalı tarafından hiçbir cevap verilmediği, herhangi bir delil sunulmadığı, tüm dosya kapsamı bütün olarak değerlendirilerek önceki kararda hükmedilen kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı ve fazla çalışma alacağının yine %35 indirim yapılarak kabul edildiği, önceki kararda her ne kadar ulusal bayram ve genel tatil alacağı yönünden indirim yapılmamış ise de bu alacak kaleminin de tanık beyanlarına göre hesaplanmış olması dikkate alınarak bu alacağa da aynı oranda indirim yapıldığı, kira alacağına dair talebin önceki gerekçeler yerinde bulunarak yine reddedildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 12.09.2019 tarihli ve 2019/5474 Esas, 2019/15786 Karar sayılı kararıyla; bozma kararında işaret edilen gerçek hasma tebliğ yapılmadan bozmaya uyulması konusunda karar verilmesi ve duruşma günü bildirilmeden esastan karar verilmesinin davalı Bakanlığın hukuki dinlenme hakkının ihlali mahiyetinde olduğu, Mahkemece davalı Bakanlık vekiline, dosyadaki vekilinin/vekillerinin artık vekil olmadığının anlaşılması hâlinde ise davalı asıl Bakanlığa duruşma gününün tebliği ile taraf teşkili sağlanıp bozmaya uyulup uyulmayacağı hakkında karar verilerek varsa deliller usulüne uygun şekilde toplandıktan sonra sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01.11.2022 tarihli ve 2019/825 Esas, 2022/979 Karar sayılı kararıyla; davalı Bakanlık vekiline cevap dilekçesini sunmak ve delillerini ibraz etmek üzere kesin süre verildiği, tüm deliller toplandıktan sonra dosya hesap bilirkişisine tevdii edilerek yeniden rapor alındığı, davacının davalı işyerinde 05.08.1991-03.09.2012 tarihleri arasında 21 yıl, 29 gün hizmeti olduğunun anlaşıldığı, yemek ücreti ve ikramiyenin giydirilmiş brüt ücret hesabında dikkate alındığı, davacının iş sözleşmesinin kıdem tazminatı gerektirmeyecek şekilde sona erdiğini ispat külfeti altında bulunan davalı işverenin bu yükümlülüğünü yerine getiremediği, işveren tarafından yapılan 32.156,00 TL ödemenin mahsubuyla hesaplanan kıdem tazminatı alacağının kabulü gerektiği, dosya kapsamından ve dinlenen tanık anlatımlarından davacının fazla çalışma ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı bulunduğu, takdiren %30 indirim uygulandığı, davacının kullandırılmayan 266 günlük yıllık ücretli izin alacağı bulunduğu, davacı ile davalı işveren arasında kira yardımı yapılacağına dair bir anlaşma olmadığı anlaşılmakla kira alacağına dair talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 12.04.2023 tarihli kararıyla; davacının tüm davalının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, hizmet süresinin ve hesaplamaya esas giydirilmiş ücretin hatalı tespit edilmesi sebebiyle üçüncü kez bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda yeniden hesap yapılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; kıdem tazminatı alacağında giydirilmiş ücret hesabının eksik yapıldığını, fazla çalışma ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti hesabı yönünden önceki kararlarda davacı lehine kazanılmış hak oluştuğunu ve bu alacaklardan yapılan indirim oranının yüksek olduğunu, kira parası alacağının reddinin eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğunu, dava dilekçesinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 5 inci maddesi denilmiş ise de hukuki vasıflandırmayı hâkimin yapması gerektiğini, kira parası alacağının reddinin hatalı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacıya kıdem tazminatı ödemesi yapıldığını ve alacağının bulunmadığını, davacının yıllık ücretli izin alacağının bulunmadığını, fazla çalışmanın hatalı hesaplandığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının hizmet süresinin ve giydirilmiş ücretinin tespiti, kıdem tazminatı hesabı, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesabı, yılık ücetli izin alacağı ile kira yardımına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı Kanun'un 8, 32, 34, 41, 44, 53 ve 59 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı Millî Eğitim Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.