"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çal Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ...- Sendikası vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin talebi üzerine, davalı ... Bakanlığının 17.08.2019 tarihli ve 30861 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/82 Karar numaralı işkolu tespit kararında; davalı ... ... Toprak Ürünleri İnşaat Turizm Temizlik Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Belediye Şirketi) ünvanlı işverenliğe ait ... Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinde yürütülmekte olan asıl işin perakende otomotiv akaryakıtı ve LPG satış işi olduğu, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 04 sıra numaralı petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda yer aldığının tespit edildiği, dava konusu 2019/82 Karar numaralı işkolu tespit kararının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun), 5393 sayılı Belediye Kanunu'na (5393 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, ... SGK sicil numaralı işyerinde yürütülen işlerin tamamının niteliği itibarıyla 5393 sayılı Kanun'da yer alan düzenlemeler gereğince, İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığını, Belediyeler tarafından yürütülen hizmetlerin doğrudan yürütülmesi veya belediye şirketleri vasıtasıyla yürütülmesi hâlinde, belediyeye bağlı iş ve işyerlerinde yapılan işlerin hangi işkoluna girdiğinin tespitinde yürütülen işlerin münhasıran belediyelerin, belediyenin görev ve sorumlulukları ile yetki ve imtiyazları arasında bulunup bulunmadığına bakılması gerekeceğini, davalı Şirketin dava dışı ... Belediyesinin görev ve sorumluluklarının ifasını gerçekleştirmek için kurulduğunu, dava dışı ... Belediyesinin iştiraki davacı Şirket işyerlerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin tamamının niteliği itibarıyla 5393 sayılı Kanun'da yer alan düzenlemeler gereğince, yürütülmesi belediyelerin görev ve sorumluluğuna bırakılan işlerden olduğundan 17.08.2019 tarihli ve 30861 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/82 Karar numaralı işkolu tespit kararının iptaline, davalı Şirket işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, davanın yetkili mahkemede açılmadığını, ... ... Toprak Ürünleri İnşaat Turizm Temizlik Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işverenliğe ait ... SGK sicil No.lu işyerinde yürütülmekte olan asıl işin perakende otomotiv akaryakıtı ve LPG satış işi olduğunu, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 04 sıra numaralı petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda yer aldığını, tespit edilen işkolunun davalı Şirketin amaç ve konusu ile faaliyetlerine uyumlu olduğunu, yürütülen faaliyetlerin belediye hizmeti sayılmayacağından davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Yargıtay yerleşik içtihatlarına göre işkolu tespiti uyuşmazlıklarında, ilgili işkollarındaki tüm işçi sendikalarının davada taraf olarak gösterilmesi gerektiğini, usul bakımından, öncelikle bu eksikliğin tamamlanması gerektğini, davaya konu davalı Belediye Şirketine ait işletmenin ana sözleşmesinin, meslek grubunun ne olduğunun ilgili Kurumlara sorulmak suretiyle celbini talep etiklerini, dava dilekçesinde örnek olarak ileri sürülen kararların hiçbirisinin uyuşmazlık konusu işyeri ile özellikle de fiilen yapılan işlerle benzerlik taşımadığını, işkolunun işyerinde yapılan işler esas alınarak belirlenmesinin mevzuat gereği olduğunu, dava konusu işyerinde yapılan işin genel işler işkoluna girdiği iddiasının maddi ve hukuki bir dayanağı bulunmadığını beyan ederek davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar davaya cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya kapsamındaki mevcut deliller ve yapılan keşif neticesinde somut olayda, belediye şirketi niteliğini haiz davalı ... ... Toprak Ürünleri İnşaat Turizm Temizlik Hizmetleri San ve Tic. Ltd. Şti ünvanlı işverenliğe ait ... SGK sicil No.lu işyerinde ... satışı yapıldığı, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 30.03.2020 tarihli ve 2022/3597 Esas, 2022/4153 Karar, sayılı kararında da belirtildiği üzere, ... satışı faaliyetinin 5393 sayılı Kanun ile belirlenen belediyenin görev ve sorumlulukları kapsamında kalmadığı ve dolayısyla davalı Bakanlığın işkolu tespit kararının fiilî duruma, usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; alınan bilirkişi raporuna itibar edilmediğini, dava konusu işyerinde yapılan ... satışının önemli kısmının dava dışı Belediyeye yapıldığını, davalı Şirket hisselerinin tamamının dava dışı Belediyeye ait olduğunu, asıl amacın belde sınırları içinde ekonomi ve ticaretin gelişmesine katkı sağlamak olduğu gözetilerek yapılan işin belediye hizmeti niteliğinde olduğunu, dava konusu işyerinde yapılan işlerin asıl işe yardımcı iş niteliği nedeniyle genel işler işkolunda yer aldığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyadaki yazılara, hükmün Dairece tarafından da benimsenmiş bulunan kanuni ve hukuki gerekçeleri ile dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.