"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1706 E., 2023/1676 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında Samsun 1. İş Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Samsun Köy Hizmetleri Müdürlüğünde çalışmaya başladığı tarihten itibaren Yol İş Sendikasına üye olduğunu, kadrolu işçi statüsüne geçirildiği 2001 yılına kadar geçici mevsimlik işçi olarak çalıştığını, her yıl yeni mevsimlik işçi sözleşmesi yapıldığını ve yıl sonunda işten ayrıldığını, kadrolu işçi statüsüne alındığında geçici mevsimlik işçilikte geçen çalışmalarının kıdem hesabında dikkate alınmayarak yeni işe başlamış gibi işlem yapıldığını, Köy Hizmetleri Müdürlüğünün 2005 yılında kapatılması ile tüm hak ve alacakların Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığına (Belediye) devredildiğini, müvekkilinin daimi kadrolu işçi statüsünde tüm hak ve alacaklarıyla beraber geçirilme sırasında yapılan intibakın yanlış olduğunun tespiti ile ücret farkı, yıpranma prim farkı ve yasal ve akdi ilave tediye farkı alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; mevsimlik çalışmalarda iş sözleşmesinin süreli yapıldığını, sürenin bitimi ile iş sözleşmesinin sona erdirildiğini, ilgili normatif düzenlemeler uyarında intibakının kanuna uygun biçimde yapıldığını, düz işçi pozisyonunda çalışan davacıya intibak ödemesinin de yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkili Kuruma husumet yöneltilemeyeceğini, müzekkere ile müvekkili İdareden istenilen davacıya ait her tür evrakın Mahkemeye gönderildiğini, yapılacak incelemede davacının taleplerinin hukuka aykırı ve yersiz olduğunun anlaşılacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.08.2021 tarihli ve 2020/765 Esas, 2021/634 Karar sayılı kararı ile; zincirleme olarak yenilenen sözleşmelerin belirsiz süreli hâl aldığı, davacı işçi işe yeni girmiş gibi işlem yapılmasının kanuni bir dayanağının da bulunmadığı, toplu iş sözleşmesi ile ancak 4857 sayılı İş Kanunu'nda işçilere tanınmış hakların işçi lehine genişletilebileceği, aksine düzenlemelerin geçerlilik taşımayacağı, bu sebeple işçi aleyhine sonuç doğuran protokole geçerlilik tanınmasının mümkün olmadığı, kadroya geçirilmeden evvelki çalışmalarının çalışma süresine dâhil edilmesi suretiyle derece ve kademesinin belirlenerek davacının kadroya geçirilmeden evvelki çalışmalarının çalışma süresine dâhil edilmesi gerektiği, davacının varsa dava konusu ettiği tüm ücret alacaklarının tespiti için bilirkişiden rapor alındığı, raporunun hüküm kurmaya ve denetime elverişli olduğu belirtilerek davacının, 27.12.2014 tarihi itibarıyla ile 11. derece ve 23. kademede bulunduğunun tespitine ve bilirkişi raporu ile hesaplanan alacaklar hüküm altına alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.02.2023 tarihli ve 2021/3002 Esas, 2023/227 Karar sayılı kararı ile; davacının geçici işçi kadrosundan daimi işçi kadrosuna geçişte derece ve kademesinin hesaplandığı, 2013 yılında fark ücretlerin hesaplanıp davalı tarafça ödendiği, ancak devam eden dönemde fark ücretlerinin tekrar oluştuğu, her bir davalı yönünden çalıştığı dönem ile ilgili olarak zamanaşımı def'i dikkate alınarak hesaplama yapıldığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalılar vekilleri ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 21.06.2023 tarihli ve 2023/6881 Esas, 2023/9713 Karar sayılı bozma ilâmı ile; İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı ... vekili ile davalı ... vekillerince ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunulduğu, buna rağmen Bölge Adliye Mahkemesince, davalı ... vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmadan ve kararda sadece Karayolları Genel Müdürlüğünün istinaf sebeplerine yer verilmek suretiyle davalı ... Müdürlüğünün istinaf başvurusu hakkında esastan ret kararı verildiği, diğer davalı Kurumun istinaf başvurusu incelenmeden karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma sonrası taraflara duruşma gün ve saatinin tebliğ edildiği, duruşmada Belediye vekilinin istinaf başvuru dilekçesinin okunduğu, davalı ... vekilinden beyanları sorulduğu, yapılan değerlendirmede davacının 2001 yılında geçici işçi kadrosunda daimi işçi kadrosuna geçişi sırasında geçici işçi olarak çalıştığı dönemin kıdemine katılmayarak derece kademesinin eksik hesaplandığı, 2013 yılında fark ücretlerinin hesaplanıp ödendiği, ancak devam eden dönemde tekrar fark ücretlerinin oluştuğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda Belediye yönünden fark ücretinin hesaplandığı ... yönünden ise yapılan ödemeler nedeniyle fark ücret alacağının bulunmadığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne, davacı 2001 yılına kadar geçici işçi statüsünde çalışmış olup, davacının 2001 yılında Samsun Köy Hizmetleri Müdürlüğünde (şimdiki adı ile İl Özel İdaresi) daimi/kadrolu işçi statüsüne tüm hak ve alacakları ile birlikte geçirilmesi sırasında yapılan intibakın yanlış olduğunun tespitine, 27.12.2014 tarihi itibarıyla 11. derecenin 23. kademesinde bulunduğunun tespitine, bilirkişi raporunda hesaplanan yevmiye ücret farkı, yıpranma primi farkı, yasal ilave tediye ve akdi ilave tediye farkı alacaklarının davalı Belediyeden alınarak davacıya verilmesine, davacının davalı ... Müdürlüğünden yevmiye ücret farkı, yıpranma primi farkı, yasal ilave tediye ve akdi ilave tediye farkı alacağı olmadığının tespitine dair karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi taraf vekilleri ayrı ayrı temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvurusunda; müvekkilinin derece ve kademeleri ile fark alacaklarının eksik ve hatalı hesaplandığını, alacakların tamamından iki Kurumun da müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu, vekâlet ücretinin hatalı belirlendiğini belirterek kararın bu yönlerden bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili; tüzel kişiliği sona eren Samsun İl Özel İdaresinin müvekkili Kuruma devredildiğini, kesinleşmiş yargı kararları ile de ... olduğu üzere geriye dönük 5 yıllık zamanaşımı süresinin başlangıcının belirlenmesi açısından yapılan değerlendirmede; 01.03.2013 yürürlük tarihinden önce emekli olanlar için intibak düzenlemesi ile ilgili geçici 2 nci maddenin uygulanamayacağını, yürürlük tarihinden sonra emekli olanların işlemleri yapılarak gerekli ödemelerin yapıldığını, toplu iş sözleşmesinin geçici 2 nci maddesiyle getirilen Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde daha önce mevsimlik işçi statüsünde çalışmış olup 2001 yılında daimi statüye geçirilen işçiler ile Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünden 2005 yılında İl Özel İdarelerine devredilen işçilerin, Köy Hizmetlerinde ve İl Özel İdarelerinde mevsimlik işçi statüsünde çalıştıkları sürelerin derece ve kademe terfiinde dikkate alınması yönündeki düzenlemenin kendiliğinden bir hüküm ifade etmediğini, işçinin dava açmaması veya açılmış dava varsa bu davalardan feragat etmesi kayıt ve şartına bağlı olarak kadroya geçtiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... vekili; İlk Derece Mahkemesi tarafından davacının intibakına ilişkin verilen kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, geçici/mevsimlik işçilikte geçen sürelerin ve fiilen çalışılan pozisyonun derece ve kademe hesabında dikkate alınıp alınmayacağı, buna göre davacının derece ve kademesinin doğru tespit edilip edilmediği ile fark alacaklarının hesaplanması ve bu bağlamda davalıların fark alacaklardan sorumlu olup olmadığı ve vekâlet ücreti noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesi (Mülga 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’nun 9 uncu maddesi), 772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin ilgili hükümleri.
3. Dairemizin 20.09.2021 tarihli ve 2021/8000 Esas, 2021/12322 Karar sayılı kararı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 03.05.2017 tarihli ve 2017/22-2094 Esas, 2017/910 Karar; 13.12.2017 tarihli ve 2016/ 9(7)-100 Esas, 2017/1688 Karar; 13.12.2017 tarihli ve 2016 9(7)-594 Esas, 2017/1694 Karar sayılı kararları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı ile davalı ... Başkanlığına yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.