"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/782 E., 2024/1122 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2024/40 E., 2024/509 K.
BİRLEŞEN DAVA MAHKEMESİ : Batman 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2017/95 E., 2017/704 K.
BİRLEŞEN DAVA MAHKEMESİ : Batman 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2017/356 E., 2017/256 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin asıl işveren davalı ... Ortaklığına (...) ait kuyularda alt işverenler yanında numune alım işi yaptığını, ... ile ... Sosyal Hizmetler Danışmanlık, Bilgi, Veri ve Otomasyon Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketi arasındaki işin muvazaalı olduğunu ileri sürerek müvekkilinin ilk işe girdiği tarihten itibaren asıl işveren işçisi olduğunun ve gerçek ücretinin tespiti ile kök ücret alacağı, fazla çalışma alacağı, ulusal bayram ve genel tatil alacağı, hafta tatili alacağı, yol çalışması alacağı, vardiya primi ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili Batman 1. İş Mahkemesinin birleşen 2017/95 Esas sayılı dosyasındaki dava dilekçesinde; kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin, yol ve yemek ücreti, hafta tatili, asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacı vekili Batman 2. İş Mahkemesinin birleşen 2017/356 Esas sayılı dosyasındaki dava dilekçesinde; müvekkilinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle işe iade davası açtıklarını, işe iade başvurusunda bulunmasına rağmen davalı asıl işveren tarafından ciddiyetten uzak ve samimiyetsiz şekilde Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğünde işe başlamaya davet edildiğini ileri sürerek boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili asıl ve birleşen davalara cevap dilekçesinde; husumet itirazı ve zamanaşımı def'inde bulunarak belirsiz alacak davası açılamayacağını, davacının işe başlama konusunda samimi olmadığını, davacını yasal süresi içinde işe davet edildiğini ancak işe başlamadığını, açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, müvekkilinin asıl faaliyet alanının petrol arama, üretim ve sondaj olduğunu, davacının müvekkili Şirketin personeli olmadığını, müvekkilinden alınan işin kamu ihale mevzuatına uygun olarak yapıldığını, muvazaa iddiasının doğru olmadığını, sözleşmenin muvazaalı olmadığını, davacının sendika üyesi olmadığını, kök ücret yönergesinden faydalanamayacağını, davacının fazla çalışma talebinin yerinde olmadığını, davacının yaptığı fazla çalışma karşılığının ödendiğini, davacının fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağının bulunmadığını, davacı sendika üyesi olmadığından vardiya prim alacağı hakkının bulunmadığını, yol çalışması alacağının bulunmadığını, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'na göre toplu iş sözleşmesinden ancak üye olan kişilerin yararlanabileceğini, toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında davacının sendika üyesi olmadığını, fesihten sonra sendika üyesi olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Dâhili Davalı ... Sosyal Hizmetler Dan. Bilg. Veri ve Oto Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. birleşen Batman 2. İş Mahkemesinin 2017/356 Esas sayılı davaya cevap dilekçesinde; davanın haksız ve kötüniyetli olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun olmadığı, ilişkinin muvazaaya dayandığı, davacının sendika üyeliği bulunmadığından toplu iş sözleşmesinden yararlanamayacağı, asıl işverenin davacının emsali olan ve toplu iş sözleşmesi kapsamında bulunmayan işçisi olmadığı, dolayısıyla davacıya fiilen ödenen ücretin gerçek ücreti olduğu, toplu iş sözleşmesinde düzenlenen malî haklardan yararlanamayacağı, işe iade kararının kesinleşmesinin ardından yapılan işe başlama başvurusu üzerine ... Sosyal Hizmetler Dan. Bilg. Veri ve Oto Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan işe davetin samimi olmadığı, davacının bilirkişi raporunda hesaplanan tutarda kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, ilave tediye, işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süre ücreti alacaklarının bulunduğu, diğer istemlerin yerinde olmadığı gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
1. Müvekkilinin alması gerektiği ücretin davalı ...'nun kadrolu emsal işçilerine ödediği ücret miktarına göre belirlenerek fark ücretin hüküm altına alınması gerektiğini, emsal ücret araştırması yapılmamasının ve alacakların emsal ücrete göre hesaplanmamasının hatalı olduğunu,
2. Kök ücret, yemek ve yol ücreti, yol çalışması ile asgari geçim indirimi taleplerinin reddinin hukuka aykırı olduğunu,
3. Yolda geçen sürelerin çalışma süresinden sayılması gerektiğini, fazla çalışma alacağın hesabının hatalı olduğunu,
4. Islah dilekçesi dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu,
5. Davalı lehine vekâlet ücretinin, yargı harç ve yargılama giderlerinin hatalı belirlendiğini,
6. Hükümdeki faiz tür ve başlangıç tarihlerinin hatalı belirlendiğini ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davalılar arasındaki hizmet alımına dair sözleşmenin muvazaalı olup olmadığı, davacının kök ücret yönergesinden yararlanıp yararlanamayacağı, emsali işçinin bulunmaması durumunda ücret araştırması yapılıp yapılamayacağı, talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, vekâlet ücreti ve yargılama giderlerinin doğru belirlenip belirlenmediği ile hükmedilen faiz noktalarında toplanmaktadır.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin 04.04.2019 tarihli kararında; işe başlatmama tazminatına, davacının işe başlatılmadığı 11.12.2015 tarihinden itibaren faiz işletilmiş olup sözü edilen karara karşı davalı Şirket tarafından istinaf başvurusunda bulunulmamıştır. Bu husus gözetilmeden işe başlatmama tazminatına, İlk Derece Mahkemesinin temyize konu olan son kararında dava tarihi olan 13.02.2017 tarihinden faiz işletilmesine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/2 hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılması ile İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. Davacı tarafın temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (C) bendinin (2) numaralı alt bendinin hükümden tamamen çıkartılarak yerine "Brüt 5.094,00 TL işe başlatmama tazminatının 11.12.2015 tarihinden itibaren işleyecek ve hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.