"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/819 E., 2023/582 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin sanatkâr işçi olduğunda eksik dereceden işe başlatıldığını ve hak kaybına uğradığını, sonraki dönem toplu iş sözleşmelerinde de aynı hükümler olmasına rağmen davalı Kurumun toplu iş sözleşmelerine aykırı hareket ettiğini ileri sürerek davacının sanatkâr işçi statüsüne geçirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinin ilgili maddesi gereğince 6. ücret derecesine intibakının yapılmasının ve sanatkâr işçi statüsüne geçirildiği tarih öncesi çalışmalarının da derece ilerlemesinde dikkate alınması gerektiğinin tespiti ile ücret farkı, ilave tediye farkı, ikramiye farkı ve fazla çalışma ücreti farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, toplu iş sözleşmesinin 25 inci maddesinin işverende ilk defa işe alınacaklarda verilecek derecenin tespitine ilişkin olduğunu ve davacıya uygulanma alanının olmadığını, işe girdikten sonraki mezuniyetlerin intibakta öneminin olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.10.2021 tarihli kararıyla; davacının sendika üyesi olduğundan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği, meslek lisesi mezunu olduğu, sanatkâr işçi statüsüne geçmiş olmasına rağmen ilgili toplu iş sözleşmesinin 25 inci maddesinin (d) bendine aykırı olarak 6. ücret derecesinden intibakının yapılmadığı ve sanatkâr işçi statüsüne geçtiği tarih öncesi çalışmalarının da derece ilerlemesinde dikkate alınmadığı, bu nedenle hak kaybına uğradığından davacının taleplerinin yerinde olduğu, bilirkişi raporu ile yapılan hesaplamaların dosya kapsamı ile uyumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 19.04.2022 tarihli kararıyla; işverence davacının sanatkâr işçi kadrosuna geçirilmesinden önceki çalışmalarının dikkate alınmadığı ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı derecelendirilme yapılması ile hak kaybına uğradığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 28.09.2022 tarihli kararıyla; davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, işe girdikten sonra sanatkâr işçi kadrosuna geçen davacının Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile Türkiye Demiryolu İşçileri Sendikası arasında imzalanan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin “İşe alınacaklara verilecek derece” başlıklı 25 inci maddesi kapsamında değerlendirilmesinin hatalı olduğu, davacının sanatçı kadrosuna geçiş tarihinde yürürlükte bulunan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 60 ıncı maddesinin sanatsız işçileri kapsadığı, bu maddedeki geçiş düzenlemesine göre davacının derece ve kademesinin yeniden değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Kurum tarafından davacının derece ve kademe tespit işlemlerinin toplu iş sözleşmesine uygun olarak yapıldığı, davacının fark alacaklarının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; toplu iş sözleşmesine göre sanatkâr işçilerin en düşük derecesinin 7. derece olduğunu, sanatsız işçilerin sanatkâr statüye geçtiklerinde önceki çalışma sürelerinin de dikkate alınarak derece ve kademe ilerlemesinin yapılması gerektiğini, ek raporda davalı Kurumun yaptığı derece ve kademenin hatalı belirlendiği ve fark alacakların bulunduğu tespit edilmiş olmasına rağmen davanın reddine karar verilmesinin doğru olmadığını belirterek davanın kabulü istemiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının sanatkâr işçi statüsüne geçirildikten sonra önceki çalışma sürelerinin de dikkate alınarak derece ve kademesinin doğru belirlenip belirlenmediği ve buna bağlı olarak fark alacaklarının bulunup bulunmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dairemizin 28.09.2022 tarihli bozma kararında; davacının, 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 25 inci maddesinden yararlanamayacağı; ancak sanatçı kadrosuna geçiş tarihinde yürürlükte bulunan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 60 ıncı maddesine göre derece ve kademesinin belirlenerek sonuca gidilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Bozmaya uyan İlk Derece Mahkemesince, davacının toplu iş sözleşmesinin 25 inci maddesinden yararlanamayacağı yönünde yapılan tespit isabetlidir.
23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 60 ıncı maddesinde, "Terfi" başlıklı 57 nci maddeye atıfta bulunulmuştur. Davacı, sanatkâr kadroya geçmeden önceki çalışmalarının da derece ve kademesinin belirlenmesinde dikkate alınmasını talep etmiştir. Dosyada bulunan işçi sicil fişine göre, davacının daimi kadroya geçirilmeden önce belirli süreli çalıştığı sabittir. Bu durumda davacının sadece bu çalışmalarından dolayı ve 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 57 nci maddesinin (II) numaralı bendindeki şartları taşıması hâlinde derece ve kademesinin belirlenerek sonuca gidilmesi dava dilekçesindeki talebe ve dosya kapsamına uygun olacaktır.
İlk Derece Mahkemesince, yukarıda yapılan açıklamalara göre ve davalı yararına oluşan usuli kazanılmış haklar gözetilerek bir karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
21.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.