"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1748 E., 2023/2581 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 18. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/254 E., 2022/127 K.
Taraflar arasındaki iş teftiş raporuna itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı İŞKUR yönünden davanın husumet yokluğundan reddine, diğer davalılar yönünden esastan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 31.12.2018 tanzim tarihli iş müfettişi raporunda, müvekkili Şirket bünyesine geçişi sağlanan işçilere yapılan yemek yardımlarının, yürürlüğü devam eden toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre çalışılan her iş günü için 10,00 TL olarak ödenmesi gerekirken, söz konusu toplu iş sözleşmesinin yürürlük süresi bitmeden Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre 5,00 TL üzerinden noksan ödediğinin tespit edilmesinin hatalı olduğu, 696 sayılı KHK'nın (696 sayılı KHK) 127 nci maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (375 sayılı Kanun) geçici 24 üncü maddesi gereğince geçişleri yapılan işçilere yemek yardımlarının toplu iş sözleşmesi hükümlerine uygun olarak yapıldığını, teftiş raporundaki değerlendirmelerin mevcut belge ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı olduğunu dolayısıyla söz konusu rapora itiraz ettiklerini belirterek raporun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü vekili; öncelikle husumet itirazında bulunarak teftiş raporunda; alt işveren işçisi olarak çalışan 160 işçinin, geçişten önce YHK tarafından 23.01.2018 tarihinde karara bağlanan 01.04.2017-19.09.2019 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin 26 ncı maddesi kapsamında fiilen çalışılan günlerde 10,00 TL yemek yardımı almakta iken geçişten sonra, davalı Şirketçe yürürlüğü devam eden toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre değil de YHK tarafından karara bağlanan ve yürürlüğü 31.10.2020 tarihine kadar devam eden toplu iş sözleşmesi hükümleri doğrultusunda 5,00 TL olarak uygulandığının tespit edildiğini, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 37 nci maddesi, 375 sayılı KHK’nin geçici 24 üncü maddesi ve Bakanlıkça yayımlanan Tebliğ'in 49 uncu maddesi hükümleri kapsamında söz konusu işçilere yapılan yemek yardımlarının geçişten önce YHK tarafından karara bağlanan ve hâlen yürürlüğü devam eden 01.04.2017-19.09.2019 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesine göre 5,00 TL değil, 10,00 TL olarak ödenmesi gerektiğini, 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen maddenin dava konusu olayda uygulama olanağı bulunmadığını, açıklanan nedenlerle usul ve yasa hükümlerine uygun olarak düzenlenen teftiş raporunun iptalinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; davalı Şirket nezdinde çalışan işçilere, geçiş tarihinden önce sağlanan yemek yardımları 10,00 TL iken geçişten sonra davacı işverence 5,00 TL olarak uygulanmasından dolayı işçiler aleyhine oluşan bu durum sebebiyle yapmış oldukları şikayet üzerine iş müfettişleri tarafından yapılmış olan teftiş neticesinde, geçişi sağlanan işçilerin mali ve sosyal haklarının düzenlendiği 375 sayılı KHK’nın geçici 24 üncü maddesi ile söz konusu maddenin uygulanmasına yönelik olarak Bakanlıkça yayımlanan Tebliğ'in 49 uncu maddesi gereğince işçilere yapılan yemek yardımlarının geçişten önce Yüksek Hakem Kurulunca karara varılan ve yürürlüğü devam eden 01.04.2017-19.09.2019 tarihli toplu iş sözleşmesine göre 5,00 TL değil 10,00 TL olarak ödenmesi gerektiğinin belirlendiği, davacının işçilere yemek yardımının 5,00 TL olarak uygulanacağına yönelik iddiasını 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ye eklenen maddeye dayandırdığı ancak bu maddenin dava konusu olayda uygulama imkânı bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili; toplu iş sözleşmesi tarafı işverenin değişmesinin yürürlükteki toplu iş sözleşmesini sona erdirmediğini, toplu iş sözleşmesinde taraflara atfedilen tüm hak ve borçların yürürlük süresince devam edeceğini, 6356 Sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi uyarınca işyerinde çalışan işçilerin yararına olan toplu iş sözleşmesine göre 5,00 TL değil, 10,00 TL olarak ödenmesi gerektiğine yönelik uygulamanın devam etmesi gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; iptali istenen iş teftiş raporu doğrultusunda işçi yararına olan 10,00 TL yemek ücreti tutarının ödenmeye devam edilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın davalı İŞKUR açısından husumet yokluğundan reddine, diğer davalılar yönünden davanın esastan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'nın geçici 24 üncü maddesi kapsamında bir kısım işçilerin müvekkili Şirkete geçişinin sağlandığını, müvekkili Şirket tarafından yürürlükteki toplu iş sözleşmesi hükümlerine uygun olarak işçilere her gün için 5,00 TL yemek ücreti ödendiği, söz konusu ödemelerin kanuna ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine uygun yapıldığını, herhangi bir eksik ödemenin söz konusu olmadığını, bu nedenle iş teftiş raporunun iptali ile müvekkilinin sorumluluğu olmadığının tespitine karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkeme, 160 işçinin 696 sayılı KHK’nin 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’nin geçici 24 üncü maddesi uyarınca 02.04.2018 tarihinde davalı Şirkete geçişlerinin sağlandığı, geçişten önce YHK tarafından 23.01.2018 tarihinde karara bağlanan 01.04.2017-19.09.2019 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi bulunduğu, kadroya geçişten sonra da yürürlükte olan YHK tarafından 23.02.2018 tarihinde karara bağlanan toplu iş sözleşmesinde de işçilere çalışılan her bir fiili gün için 10,00 TL tutarında yemek bedeli ödeneceğinin düzenlenmiş olduğu, geçişten önceki şartnamede de yemek yardımının çalışılan her fiili gün için 10,00 TL olarak ödeneceğinin belirtildiği, davacı Şirket ile alt işveren şirket arasında 06.03.2017 tarihinde imzalanan 19.03.2017 - 19.09.2019 dönemi için geçerli hizmet alım sözleşmesinde yüklenici firmada çalışan tüm personele, çalıştıkları her fiili gün için brüt 10,00 TL yemek bedelini nakdi olarak ödeneceği ve bu ödeme tutarlarının ücret tahakkuk bordrolarında gösterileceğinin düzenlendiği, 02.04.2018 tarihli geçişten sonra 12.04.2018 tarihinde YHK tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar olan toplu iş sözleşmesinde ise yemek yardımı ile ilgili olarak işçilere fiilen çalışılan günler için 5,00 TL tutarında yemek bedeli ödeneceğinin düzenlendiği anlaşılmakla; 6356 sayılı Kanun'un "Tarafların Durumunda Değişiklik" başlıklı 37 nci maddesi uyarınca toplu iş sözleşmesi tarafı işverenin değişmesi yürürlükteki toplu iş sözleşmesini sona erdirmeyeceğinden işçilere yapılan yemek yardımlarının geçişten önce YHK'ca karara bağlanan ve kadroya geçiş sırasında yürürlüğü devam eden 01.04.2017-19.09.2019 tarihli toplu iş sözleşmesine göre 10,00 TL olarak uygulanması gerektiği, 6356 sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi ile hizmet alım sözleşmesinin 7.1 maddesinde belirtilen ve işçi yararına olan 10,00 TL yemek ücreti tutarının ödenmeye devam edilmesi gerektiği hususları hep birlikte değerlendirildiğinde mahkemece davanın reddine karar verilmesinde hatalı yön bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf sebeplerini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, teftiş raporuna itirazın yerinde olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 92 nci maddesi, 6356 sayılı Kanun'un 36 ve 37 nci maddeleri.
3. Dairemizin 25.10.2023 tarihli ve 2023/10076 Esas, 2023/15862 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dairemiz uygulamasına göre iş müfettişleri tarafından düzenlenen rapor ve tutanaklara 4857 sayılı Kanun'un 92 nci maddesi uyarınca itiraz edilmesi hâlinde, davanın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yanında kimliği belirlenebilen şikâyetçi veya ihbar eden işçiye de yöneltilmesi gerekir. Şikâyetçi veya ihbar eden işçi konumunda olmadığı sürece tutanakta veya teftiş raporunda adı geçen işçilere husumet yöneltilmesi gerekli değildir.
3. Somut olayda Belediye İş Sendikasının şikâyette bulunması üzerine iş müfettişleri tarafından teftiş raporu düzenlendiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Bu durumda şikayetin kimliği belirli bir işçi veya işçiler tarafından yapıldığından söz edilemeyeceğinden şikayette bulunan Sendika davaya dâhil edilmek suretiyle yargılama yapılması isabetsizdir. Ancak yargılama sonucunda davanın reddine karar verildiğinden Mahkemece verilen karar sonucu itibarıyla yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.