"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın birleşen davada davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı birleşen davanın davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili asıl dava dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin Liberya Cumhuriyeti'nde bulunan altın madeni işyerinde alt işvereni olan dava dışı yabancı uyruklu ESP Meml Mining Corp. ünvanlı Şirkette (ESP) çalıştığını, iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğni, iş sözleşmesinden ve kanundan doğan alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek ihbar tazminatı ile ücret, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen davanın dava dilekçesinde; asıl davada ileri sürülen nedenleri tekrarlayarak davacının alacaklarından birleşen davada davalıların da sorumlu olduğunu ileri sürerek asıl davada talep etmiş olduğu dava konusu alacakların davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davanın davalısı Mng Holding AŞ cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulunduklarını, dava dışı yabancı şirketlerin müvekkili holding ile hiçbir hukuki ya da fiilî bağı bulunmadığını, Holding bünyesinde bulunan her bir şirketin ayrı bir tüzel kişiliği bulunduğunu, davacının çalıştığını iddia ettiği ESP Şirketi ile herhangi bir bağ bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Birleşen davanın davalıları ... ile tasfiye hâlinde Avesoro Madencilik Hizmetleri AŞ vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte müvekkili Şirketlerden ihbar tazminatı adı altında talep edebileceği herhangi bir alacağının bulunmadığını, davacının Türkiye'ye gelerek izin kullandığı dönemlerin toplu hafta tatili kullanımı niteliğinde olduğunu, bu nedenle de hafta tatili ücreti alacağının da bulunmadığını, davacının çalışma karşılığı olmaksızın Türkiye'de kaldığı günlerde davacıya hak ettiği ücretten daha fazla ödeme yapıldığını, bu nedenle de takas mahsup def'inde bulunduklarını, dava dışı işverenin işyerinde kural olarak 3 vardiya hâlinde çalışıldığını ve fazla çalışma yapılmadığını, belirli dönemlerde iş yoğunluğu nedeniyle yapılmak zorunda kalınan fazla çalışmalar için ise işçilerin belirli periyotlarla Türkiye'ye izne gönderilmeleri suretiyle serbest zaman olarak kullandırıldığını, davacının Türkiye'deki izin dönemlerinin öncelikle yıllık izin süresinden mahsup edildiğini, kalan izin dönemlerinin ise toplu hafta tatili kullanımı ve serbest zaman kullanımı olarak nitelendirildiğini, davacının çalışma süresince ulusal bayram ve genel tatil çalışmasının söz konusu olmadığını, iş sözleşmesinin fesih tarihinde ödenmemiş ücret alacağının da bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafından sunulan ve dava dışı İ. B. ile Mng Orko Madencilik AŞ arasında akdedilen Sulh Sözleşmesinin 3 üncü maddesinde, başvurunun Mng Orko, Mng Gold Liberia Inc. ve Averso Madencilik Hizmetleri AŞ bünyesindeki tüm iş sözleşmeleirnden kaynaklanan alacak ve haklarına ilişkin olduğunun belirtildiği, yine dosyada bulunan ticaret sicil gazeteleri ile açık kaynaklardan toplandığı anlaşılan bilgi ve belgelere göre birleşen dosyanın davalı şirketlerinin Liberya ülkesinde bulunan altın madeni işyerinde gösterdikleri faaliyet kapsamında davacının çalışmış olduğu bu şirketlerin davacı alacaklarından sorumlu olduğu, birleşen davanın davalıları tarafından davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin ispat edilemediği, davacının banka hesap ekstresi ile ödenen ücretler karşılaştırıldığında bakiye ücret alacağının bulunduğu, tanık beyanlarına göre davacının fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil alacağının bulunduğu, asıl davanın davacının alacaklarından ise sorumlu olmadığı gerekçeleri ile asıl davanın husumet yokluğundan reddine, birleşen davanın ise kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleşen davada davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Birleşen davanın davalıları vekili istinaf dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazlarını tekrar ettiklerini, davacı tarafından müvekkili Şirketler ile ESP Madencilik Taahhüt İnşaat San. ve Tic. AŞ ya da ESP Metal Mining Corporation arasında olduğu iddia edilen asıl-alt işveren ilişkisinin ispat edilemediğini, bu hususta Mahkemece de hiçbir araştırma yapılmadığını, işin yapıldığı yerin, Afrika'nın Liberya ülkesi olduğunu, somut olayda yabancılık unsuru bulunduğundan uygulanması gereken hukukun, Liberya Hukuku olduğunu, Liberya mevzuatında ise asıl işveren alt işveren ilişkisine ilişkin düzenleme bulunmadığını, müvekkili Şirketlerin sorumluluğuna gidilemeyeceğinin Liberya mevzuatı gereği sabit olduğunu, davacının işvereni, dava dışı "ESP Metal Mining Corporation" unvanlı Şirket olup; bu Şirketin Türkiye kuruluşlu ve huzurdaki davada ihbar olunan Şirket olan "ESP Madencilik Taahhüt İnşaat San. ve Tic. AŞ" ile organik bağı bulunduğu ve Liberya Hukukunda asıl-alt işveren kavramı bulunmadığından dava konusu taleplerden yalnızca bu Şirketin sorumlu olacağını, davacının, aylık ücretlerinin banka hesapları üzerinden "ESP Metal Mining Corporation" tarafından yapıldığını beyan etmiş olduğunu belirterek kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafça ihtilafa uygulanacak hukuka dair cevap dilekçesi ile itirazda bulunulmamakla, mahkemece uyuşmazlığın Türk hukukuna göre çözülmesinin yerinde olduğu, davacının, davalı tarafa ait Liberya'da bulunan altın madeninde işçi olarak çalıştığı, davalılar Mng Orko Mad. AŞ ile Tasfiye Hâlinde Avesoro Mad. Hiz. AŞ'nin, Mng Holding iştiraklerinden olduğu, davacı tarafından sunulan ve dava dışı İ. B. ile Mng Orko Madencilik AŞ arasında akdedilen Sulh Sözleşmesinin 3 üncü maddesinde, başvurucunun Mng Orko, Mng Gold Liberia Inc. ve Averso Madencilik Hizmetleri AŞ bünyesindeki tüm iş sözleşmelerinden kaynaklanan alacak ve haklarına ilişkin olduğunun belirtildiği, dosyada mevcut olan ticaret sicil gazeteleri ile sunulan belgelere göre, davalı ... AŞ ile Mng Orko Madencilik AŞ'nin yönetim kurulu üyelerinin aynı olduğu, davacının asıl işvereni olan Mng Gold İnc.'in yurt dışında kurulmuş olan bir Şirket olduğu, birleşen dosyanın davalıları Mng Orko Mad. AŞ ile Tasfiye Hâlinde Avesoro Mad. Hiz. AŞ Şirketleri diğer davalı ... AŞ bünyesinde yer almakla birlikte madencilik faaliyetlerinin bu 2 Şirket tarafından yerine getirildiği, Avesoro Şirketinin M. N.G. tarafından kurulan MNG grubunun bir parçası olduğu, Avesoro Şirketinin yönetim kurulu üyesinin S. U. olduğu, Mng Orko Madencilik Şirketi'nin yönetim kurulu başkanının M. N.G. başkan vekillerinin S. U., M. D. G. olduğu, gazete haberlerinde ve internet çıktıklarında Mng Gold Şirketinin Liberya'da altın arama işi yaptığının anlaşıldığı, yine Avesoro Şirketinin " Türkiye'nin lider uluslararası altın madeni şirketi olma vizyonu ile temmuz 2013 yılında kurulan MNG Madencilik Grubu'nun, Türkiye ve Afrika'da 3.000 çalışanı ile altın arama, geliştirme ve işletme faaliyetlerini gerçekleştirmekte olduğunu, grubun 2017 yılı itibari ile Avesoro Holdings adı altında faaliyetlerine devam etmekte olduğu" şeklinde internet paylaşımında bulunduğu, dosya kapsamında toplanan deliller, tanık anlatımları ve tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, her iki davalı Şirket arasında bağ bulunduğu, Mahkemece hükmedilen işçilik alacaklarından adı geçen davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmuş olmalarında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçeleriyle birleşen davada davalılar vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar vermiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleşen davada davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Birleşen davada davalılar vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; dava konusu uyuşmazlığa uygulanacak hukuk, davacının alacaklarından birleşen davada davalıların sorumlu olup olmadığı ile dava konusu alacak kalemlerinin hesabına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi,
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 46 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup birleşen davada davalılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.