"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 48. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1618 E., 2023/1999 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/442 E., 2023/161 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın müvekkili işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için yetki tespiti talebinde bulunması üzerine ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 26.08.2021 tarihli ve 32070 sayılı yazısı ile yetki tespiti kararı verildiğini, bu çoğunluk tespitine karşı 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 43 üncü maddesi uyarınca İstanbul 26. İş Mahkemesinde açılan 2021/234 Esas sayılı yetki tespitine itiraz davasında müvekkilinin İstanbul'daki işyerinin de dikkate alınması gerektiği itirazının işkoluna itiraz mahiyetinde olması ve 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi uyarınca bu itirazın dikkate alınamayacağı gerekçesiyle ret kararı verildiğini, çekişmenin konusunun 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi kapsamında işkolunun tespiti olmadığını, 6356 sayılı Kanun'un 34 üncü maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca işletme niteliğinin tespiti olduğunu beyanla müvekkili Şirket adına kayıtlı 1150607.034, 1098635.033, 1133508.41 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerlerinin 6356 sayılı Kanun'un 34 üncü maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında işletme bütünlüğü ilişkisinde tek bir toplu iş sözleşmesi ünitesi olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davacı işverenin İstanbul 26. İş Mahkemesinin 2021/234 Esas sayılı dosyasında olumlu yetki tespitine itiraz davası açtığını, Mahkemenin Sendikanın sayısal çoğunluğu sağladığını ve davacının itirazının reddine karar verdiğini, davacıya ait iki işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 04 sıra numaralı petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda yer aldığını, 1150607.034 SGK sicil numaralı işyerinin ise 02 sıra numaralı gıda sanayi işkolunda yer aldığını bu nedenle farklı işkolunda faaliyet gösteren işyerinin yetki tespitinde dikkate alınmasının olanaklı olmadığını, davacının dava açmakta hukuki yararı bulunmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacı işverenin İstanbul 26. İş Mahkemesinin 2021/234 Esas sayılı dosyasında olumlu yetki tespitine itiraz davası açtığını, İstanbul 26. İş Mahkemesince davacının itirazının reddine karar verildiğini, davacının dava açmakta hukuki yararı bulunmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Şirkete ait işyerlerinin bağlı işyeri olup olmadığı iddiasının olumlu yetki tespitine itiraza ilişkin İstanbul 26. İş Mahkemesi 2021/234 Esas, 2022/441 Karar sayılı dosyasında ileri sürüldüğü ve söz konusu iddianın bu dosyada değerlendirilmesi gerektiği, yetki tespitine itiraza ilişkin davanın istinaf aşamasında olduğu, davacının iddiası ile ilgili açılmış bir dava bulunduğu gerekçesi ile davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Şirketin işletmesine nace kodlarından bağımsız olarak ve 6356 sayılı Kanun'daki işyeri tanımından hareketle İstanbul’daki işletme merkezi niteliğindeki işyerinin de dâhil olduğunu, işbu dava bakımından yetki tespitine itiraz davalarından farklı olarak 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki sınırlamanın geçerli olmadığını, bu nedenlerle müvekkilinin işbu davayı açmasında hukuki yararı olduğunu, hiçbir delil toplanmaksızın, davanın esasına girilmeksizin, ilk duruşmada davanın açılmasında hukuki yarar yokluğu gerekçesiyle reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, işbu davanın derdest yetki tespitine itiraz davasından bağımsız olarak, gelecekteki yetki tespiti süreçlerinde 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki sınırlandırmaya takılmama amacıyla açıldığını beyanla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; eldeki dava dosyasında davacının İstanbul'daki işyerinin de işletme kapsamına dâhil edilmesini amaçladığı, bu talebin mevcut yetki sürecinden ayrı tutularak ileride muhatap olacakları yetki tespit süreçleri bakımından istenildiği, dava konusunun davacının istanbul'daki biriminin de yetki tespitinde nazara alınması gerektiği iddiası olduğu ve esas itibarıyla işkolu itirazı niteliğini taşıdığı, dosya kapsamından davacının Kocaeli ve Mersin’de bulunan işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 04 sıra numaralı petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda, İstanbul’da bulunan işyerinin ise İşkolları Yönetmeliği’nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar işkolunda faaliyet gösterdiği anlaşıldığı, İstanbul’da bulunan işyerinin işkolu değişmediği müddetçe bu işyerinde çalışanların 04 sıra numaralı petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda örgütlü bir sendikaya üye olmalarının hukuken ve teknik olarak mümkün olmadığı, davacıya ait İstanbul'da bulunan ve 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar işkolunda kayıtlı olan işyeri için yetki başvuru tarihinden önce işkolu tespitine ilişkin itirazen yapılmış herhangi bir başvuru bulunmadığı, buna göre işkolu itiraz sürecinin tamamlanmadığı ve bu süreç tamamlanmadan dava açılması hâlinde davanın ön şartı yokluğundan reddi gerekeceği gözetilerek davacının dava açmakta hukuki yararı bulunmadığından bahisle davanın reddine karar verilmesinin kanunun olaya uygulanmasında hata niteliği taşıdığı gerekçesi ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı temyiz dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun’un 34 üncü maddesinde düzenlenen işletme niteliğinin tespiti davasının konusu bakımından işkolu tespiti ve yetki tespitine itiraz davası ile bir ilgisi olmadığını, işbu davanın İstanbul 26. İş Mahkemesinde görülen yetki tespiti davasının devamı olmadığını, 6356 sayılı Kanun’un 5 inci maddesi kapsamındaki prosedür işletilmeden açılamayacağına karar verilmesinin hatalı olduğunu, SGK kayıtlarındaki hatanın düzeltildiğini ve dava konusu işyerinin nace kodunun değiştirildiğini, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesinin davalılar lehine hükmettiği vekâlet ücretini artırmasının hukuka aykırı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu işyerlerinin işletme bütünlüğü ilişkisinde tek bir toplu iş sözleşmesi ünitesi olduğunun tespiti istemi ile vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114, 115 inci maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un 5 ve 34 üncü maddeleri, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.