"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1497 E., 2023/2447 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/345 E., 2022/403 K.
Taraflar arasında ... ... Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen işkolu tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının usulden bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 12.....2019 tarihli ve 30799 ... Resmî Gazete'de yayımlanan işkolu tespitine konu ... Temizlik Madencilik İnşaat Turizm Makine Otomotiv ve Ulaştırma San. Tic. Ltd. Şti. (Şirket) işverenliğine bağlı 1181449.045 sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin, İşkolları Yönetmeliği'nin 14 sıra numaralı enerji işkoluna girdiğine dair 2019/34 karar No.lu işkolu tespiti kararının 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’na (6356 ... Kanun), İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihatlarına açıkça aykırı olduğunu, davalı Şirket tarafından hizmet alım sözleşmesiyle yürütülen işlerin asıl işverenin yaptığı işlerden bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiğini, dava dışı ... Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü Ege Linyit İşletmesi Müdürlüğünde hizmet alım ihalesi ile faaliyette bulunan davalı Şirketin işyerinde yapılmakta olan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 14 sıra numaralı enerji işkoluna girdiğine dair 2019/34 Karar No.lu işkolu tespit kararının iptaline ve tespite konu hizmet alım ihalesi ile faaliyette bulunan işyerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin niteliği gereği İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; 6356 ... Kanun'a göre işkolunun tespiti kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasından itibaren onbeş gün içinde dava açılabileceğini, davanın süresinde açılmamış olması hâlinde süre yönünden reddine karar verilmesini talep ettiklerini, işyerinin hangi işkoluna girdiğinin tespiti için 12.12.2018-9431-İNC-26/10481-İNC-21 ... inceleme raporu düzenlendiğini, yapılan inceleme neticesinde işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 14 sıra numaralı enerji işkolu (35.30-Buhar ve İklimlendirme Temini) kapsamına girdiğinin tespit edildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Sendikası cevap dilekçesinde; davalı Bakanlığın yapmış olduğu tespitin hukuka uygun olduğunu, iptal isteminin yerinde olmadığını, işyerinde ısıtma- iklimlendirme- sıcak su temini vb. işlerin yapıldığını, bu işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolu içinde sayılan işlerle uzaktan yakından bir ilişkisi olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda faaliyet gösterdiğini, dava konusuna göre kendisine husumet yöneltilemeyeceğini, 12 sıra numaralı metal işkolunda bulunan işler incelendiğinde işyerindeki faaliyetin metal işkolu kapsamında kaldığının kabulünün gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
4. Diğer davalılar davaya cevap dilekçesi sunmamışlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yapılan yargılama sonucunda, davaya konu ilgili tesislerde keşif yapılarak alanında uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden rapor alındığı, ... Kömür İşletmeleri Kurumu Ege Linyitleri İşletme Müdürlüğü bünyesinde hizmet alımı sözleşmesi kapsamında ... alan davalı Şirket işyerinde yürütülen işlerin sözleşmeye uygun olarak 16 adet ısı merkezinin ve su arıtma tesislerinin işletilmesi, kazan, boyler, hidrofor ve yardımcı tesisat ile iletim hatlarının ve sıhhi tesisatın periyodik bakım onarım ve temizlik işlerinin yapılması olduğu, işçilerin büyük çoğunluğunun kazancı olarak çalıştıkları ve ısınma amaçlı sıcak su üretim faaliyetini desteklediği, bu hâli ile yapılan faaliyetin ... kodlarında 35.30 olarak belirtilen buhar ve iklimlendirme temini sınıfına dâhil olduğu, yapılan faaliyetin İşkolları Yönetmeliği uyarınca 14 sıra numaralı enerji işkolunda yer aldığı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; Yargıtayın yerleşik içtihatlarının alt işveren işçilerinin işkollarının hizmet alım ihalelerindeki faaliyet alanına, münhasıran yürütmüş oldukları faaliyete göre asıl işverenden bağımsız olarak belirlenmesi gerektiği yönünde olduğunu, genel temizlik hizmetlerini yürütmek üzere ihalenin üstlenildiğini, alt işverenin işkolu tespitinin asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenemeyeceğini, işyerinde yapılan işlerin asıl işveren işyerlerinde yapılan işlerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerektiğini, her türlü temizlik işlerinin genel işler işkolunda yer aldığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 14.02.2023 tarihli ve 2023/336 Esas, 2023/199 Karar ... kararıyla; davacı vekilinin başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 03.07.2023 tarihli ve 2023/11846 Esas, 2023/10085 Karar ... kararıyla; Bölge Adliye Mahkemesince, 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası ve 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) aradığı anlamda herhangi bir gerekçe oluşturulmadan karar verildiği, kararın, hangi sebep ya da sebeplerle verildiğine ilişkin açıklama ve gerekçe içermediğinden bahisle kararın usulden bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alt işveren işyerinin işkolu tespitinin asıl işverenden bağımsız olarak yapılması gerektiği, Bakanlık tespitinde de değerlendirmenin bu şekilde yapıldığı, dava konusu işyerinde yürütülen işlerin ısı merkezinin ve su arıtma tesislerinin işletilmesi, kazan, boyler, hidrofer ve yardımcı tesisat ile iletim hatlarının ve sıhhi tesisatın periyodik bakım, onarım ve temizlik işleri olduğu, işçilerin çoğunluğunun kazancı olarak çalıştığı ve ısınma amaçlı sıcak su üretim faaliyetini destekledikleri, yapılan faaliyetlerin buhar ve iklimlendirme temini sınıfına dâhil olduğu, İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; hükme esas alınan bilirkişi raporunda tespit konusu işyerinde yapılan işlerin temizlik faaliyeti niteliğinde olduğu belirtilmesine rağmen yapılan değerlendirmenin çelişkili olduğunu, alt işverenin işkolu tespitinin asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenemeyeceğini, işyerinde yapılan işlerin asıl işveren işyerlerinde yapılan işlerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerektiğini, her türlü temizlik işlerinin genel işler işkolunda yer aldığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 4 ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 ... Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.”
3. 6356 ... Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
"(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) ... cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir."
4. 6356 ... Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
"...Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ..."
5. 6356 ... Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
6. 19.12.2012 tarihli ve 28502 ... Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.