"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1670 E., 2023/2074 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Pertek Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2023/25 E., 2023/41 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... bünyesinde 1995 yılından itibaren zabıta görevlisi olarak çalıştığını, müvekkilinin en son görev yerinin zabıta hizmetleri birimi olduğunu, müvekkilinin davalı Belediyeye ait iş makinası ve diğer araçların çekildiği garajdan da sorumlu personel olarak çalıştığını, sendika işyeri temsilcisi olan müvekkilinin iş ve işyerinin, işveren tarafından kötüniyetli ve siyasi nedenlerle hukuka aykırı şekilde değiştirildiğini, işyeri sendika temsilcisi olan müvekkilinin yazılı rızası olmadan iş ve işyeri değiştirilerek çalışma koşullarının değiştirilmesi ve ağırlaştırılmasının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 24 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22 nci maddesine, Hizmet İş Sendikası ile davalı ... arasında 01.11.2019 tarihinde imzalanan 01.10.2019-30.09.2021 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesine açıkça aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle iş ve işyeri değişikliği işleminin hukuka aykırılığının tespiti ile iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 1995 yılından beri davalı Kurumda zabıta görevlisi olarak çalıştığını, en son hizmet biriminin zabıta hizmetleri birimi olduğunu, davalı Belediyeye ait iş makinası ve diğer araçların çekildiği garajdan sorumlu olduğunu, 28.01.2020 tarihinde görev değişikliği ile araç şoförü olarak görevlendirildiğini, davanın haksız ve yersiz olup reddi gerektiğini, davacının bu davayı açmasında hukuki yararının olmadığını, davacıya herhangi bir mobbing (psikolojik taciz) ya da sendika temsilcisi olması sebebiyle görev değişikliği yapılmadığını, davacının zabıta memuru olarak görevli olmadığını, vasıfsız işçi olduğunu, davacıya iş makinaları araç sorumluluğu verilmediği gibi Belediye bünyesinde bugüne kadar olan dönemlerde de birçok kez araç sorumluluğu verildiğini, kendisinin geçmişte de işyeri Sendika temsilcisi olmasına rağmen bu görevlendirmelerin hiçbirine itiraz etmediğini, davacının vasıfsız işçi olmasından dolayı Kurum içerisinde ihtiyaç olan bölümlerde görevlendirilmesinin işin gereği olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyuşmazlığın Belediye tarafından yapılan idari işleme yönelik olup iş sözleşmesinin feshi nedeniyle doğan haklara ilişkin olmadığı gibi sendika üyeliğinden ve toplu iş sözleşmesinden doğan haklara ilişkin alacak davası mahiyetinde de olmadığı, uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle ve davada adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işyeri sendika temsilciliğinin güvencesi kapsamında iş değişikliği işleminin geçersizliğinin tespiti istemine dair davada yargı yolunun caiz olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun'un "İşyeri sendika temsilciliğinin güvencesi" kenar başlıklı 24 üncü maddesi şöyledir:
"(1) İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez. Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde, temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açabilir.
(2) Dava basit yargılama usulüne göre sonuçlandırılır. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/31 md.) Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi kesin olarak karar verir.
(3) Temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması hâlinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma hâlinde de uygulanır.
(4) İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi hâlde değişiklik geçersiz sayılır.
(5) Bu madde hükümleri işyerinde çalışmaya devam eden yöneticiler hakkında da uygulanır."
2. 6356 sayılı Kanun'un 79 uncu maddesi, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 5 inci maddesi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2 nci maddesi.
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. İşyeri sendika temsilcisinin güvencesi, temsilcilik sıfatından kaynaklanmakta ve temsilcilik görevi ile sınırlı tutulmaktadır. Düzenlemenin amacı işyeri sendika temsilcilerine görevlerini yerine getirebilmeleri için güvence sağlamaktır. İşyeri sendika temsilciliğinin güvencesi kapsamında, işverence işyeri değişikliği veya işinde esaslı tarzda değişiklik işleminin gerçekleştirilebilmesi için temsilcinin yazılı rızası gerekmektedir. Aksi hâlde kanundaki ifadesiyle değişiklik geçersiz sayılır.
2. Dosya içeriğinden; davacının, yetkili Sendikanın 06.06.2011 tarihli kararı ile işyeri sendika temsilcisi olarak atandığı, dava konusu 27.01.2020 tarihli işlem ile de görevinin değiştirildiği anlaşılmaktadır.
3. Somut uyuşmazlıkta dava, 6356 sayılı Kanun'un 24 üncü maddesinde düzenlenen işyeri sendika temsilciliğinin güvencesi kapsamında, işverence yapılan iş ve işyeri değişikliği işleminin geçersizliğinin tespiti istemine ilişkindir. 6356 sayılı Kanun'un 79 uncu maddesi gereğince somut olayda iş mahkemesinin görevli olduğu açıktır. Mahkemece işin esasının incelenmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının usulden BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.