"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3707 E., 2023/3151 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 22. İş Mahkemesi
SAYISI : 2017/555 E., 2019/537 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ (Eski Ünvan: ... İnşaat AŞ) vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Bölge Adliye Mahkemesince reddedilen ve davacı tarafça temyize konu edilen miktarın ya da tek başına temyiz konusu yapılan vekâlet ücreti değerinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 238.730,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davacı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı ve davalı ... Köprü ve Üst Yapı İnşaat AŞ vekilleri tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 04.06.2024 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalılar vekili Avukat ... ile davacı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 2014-2016 tarihleri arasında davalı Şirketin yurt dışı şantiyelerinde çelik montaj ustası olarak çalıştığını, davacının iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedildiğini ve Türkiye’ye gönderildiğini, davacının davalı Şirkette her gün 08.00-19.00 saatleri arasında çalıştığını, hafta sonu tatili olan pazar günlerinde ise bir pazar istirahat edip bir pazar çalışmaya devam ettiğini, ayrıca resmî ve dinî bayramlarda çalıştığını, sadece yılbaşında bir gün istirahat ettiğini diğer günler çalıştığını, davacının davalı Şirkette aylık sabit 1.650,00 Euro ücret ile çalıştığını, davacının fazla çalışma, hafta sonu ve bayram çalışması yapmış olmasına rağmen maaşının her ay sabit olarak ödendiğini, yapılan fazla çalışmaların ücretine eklenmediğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve yıllık ücretli izin alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Nükleer ve Endüstriyel Tesisler Yapım AŞ (Eski ünvanları: ... İnşaat AŞ, ... Havalimanı İnşaatları AŞ) vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirket ile davacı arasında iş sözleşmesi bulunmadığını savunarak davanın pasif husumet yokluğundan reddini istemiştir.
2. 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre davaya dâhil edilen davalı ICA -... WHSD İnşaat AŞ (Yeni Ünvan: ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ) vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirket hakkında arabuluculuğa başvurulmadığını, bu sebeple usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmadığını, davanın öncelikle dava şartı yokluğu sebebiyle reddi gerektiğini, davalı ile diğer davalı arasında organik bağ, birlikte istihdam şeklinde bir ilişki bulunmadığını, davalı Şirketin sonradan davaya dâhil edilmesinin hatalı olduğunu, uyuşmazlığa Rusya hukukunun uygulanması ve davanın Rusya’da görülmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.12.2019 tarihli ve 2017/555 Esas, 2019/537 Karar sayılı kararıyla; 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesi gereğince davalı ... Havalimanı İnşaatları AŞ (Eski Ünvan: ... İnşaat AŞ, Yeni ünvan: ... Nükleer ve Endüstriyel Tesisler Yapım AŞ ) yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... İnşaat AŞ (Yeni Ünvanı: ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ) yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... İnşaat AŞ (Yeni Ünvan: ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ) vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 03.11.2020 tarihli ve 2020/1221 Esas, 2020/2407 Karar sayılı kararıyla: aleyhine hüküm kurulan davalı ... İnşaat AŞ (Yeni Ünvan: ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ) lehine indirim yapılan tutar üzerinden de vekâlet ücretine karar verildiği, davalı lehine vekâlet ücretinin 20,00 Euro olması gerektiği, her ne kadar İlk Derece Mahkemesince 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesi gereği taraf değişikliği için yapılan başvurunun zamanlaması dikkate alınarak hakkında husumetten ret kararı verilen davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmişse de, davalılar arasında organik bağ bulunduğunun sabit olduğu, ancak sadece bu bağ sebebiyle aynı şahıslara ait tüm Şirketlerin alacaklardan sorumlu tutulamayacağı, davacının işvereni olan Şirketin sorumlu tutulması gerektiği için husumetten reddedildiği, taraf değişikliği üzerine aynı vekil tarafından sadece vekâlet sunularak yargılamaya devam olunduğu, bu durumda husumetten ret kararı sebebiyle vekâlet ücreti takdirinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davalı ... İnşaat AŞ (Yeni Ünvan: ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ) vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ile davalı ... İnşaat AŞ (Yeni Ünvan: ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ) ve ... Nükleer ve Endüstriyel Tesisler Yapım AŞ ( Eski Ünvan: ... İnşaat AŞ, ... Havalimanı İnşaatları AŞ) vekilleri temyiz yoluna başvurmuşlardır.
2. Dairemizin 23.11.2021 tarihli ve 2021/11543 Esas, 2021/15729 Karar sayılı kararı ile; taraflar arasında bir hukuk seçimi anlaşması bulunduğundan, uyuşmazlık hakkında Rusya Federasyonu hukukunun uygulanması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Şirketin tasfiyesi veya personel azaltma durumlarında iş sözleşmesi feshedilen personele 2 aylık ortalama ücretini geçmeyecek şekilde iş bulana kadar bir işten çıkarma tazminatı ödendiği, bu nedenle davacının ödenen kıdem tazminatının mahsubu ile bakiye kıdem tazminatının hüküm altına alınması gerektiği, davacının ihbar tazminatına hak kazandığı, yıllık ücretli izin alacağının hüküm altına alındığı, davacı tarafça sunulan puantaj kayıtlarının incelenmesinde ise 04.09.2015-02.12.2016 tarihleri arası dönemi kapsadığı, ilgili puantaj kayıtlarının davacı taraf ve tanık beyanları destekler nitelikte olduğu ve talebi aşar şekilde çalışma saatlerinin yer aldığı, taleple bağlı kalınarak yapılan hesaplamanın dosyaya uygun olduğu, aynı şekilde ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatili alacakları için de kabul edilerek hüküm kurulduğu, her ne kadar Türk hukukunda yargısal içtihatlarla çalışmaya bağlı alacaklardan çalışılmayan günler olmasının mümkün olması, hesaplanan çalışma süresi ve hükmedilen tutar dikkate alınarak hakkın özüne dokunmayacak bir indirim yapılması kabul edilmiş ise de; taraflarca Rusya İş Hukukunda indirim yapılmasına dair içtihatlar bulunduğunun taraflarca iddia edilmediği, bu konuda emsal karar sunulmadığı dikkate alınarak hesaplamalardan indirim yapılmaksızın hüküm kurulduğu gerekçesiyle davanın davalı ... Nükleer ve Endüstriyel Yapılar AŞ (Eski Ünvan: ... İnşaat AŞ, ... Havalimanı İnşaatları AŞ) yönünden husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı davalı ... Köprü ve Üst Yapı İnşaat AŞ (Eski Ünvan: ... İnşaat AŞ) yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... Köprü ve Üst Yapı İnşaat AŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Köprü ve Üst Yapı İnşaat AŞ vekili; Rusya kanunlarına göre süresinde açılmayan davanın reddi gerektiğini, faiz başlangıç tarihinin hatalı olarak belirlendiğini, ücret miktarının hatalı tespit edildiğini, davacının hak kazandığı tüm alacakların kendisine ödendiğini, davacı ile davacı tanıklarının aralarında menfaat birliği bulunduğunu, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davacı tarafın temyiz dilekçesi miktardan reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; Rusya hukukuna göre kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ile yıllık ücretli izin alacaklarının bulunup bulunmadığına, alacakların hesaplanmasına, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından indirim yapılması gerekip gerekmediğine ve faiz başlangıç tarihine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri.
3. Rusya Federasyonu İş Kanunu hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Usul hukukuna ilişkin yasal karineler ve ispat yükü, hâkimin hukukuna (lex fori) tâbidir (Ergin Nomer, Devletler Hususi Hukuku, İstanbul, Yirmi Birinci Baskı, 2015, s.394 vd.). Yabancılık unsuru taşıyan ve Türk mahkemelerinde görülen bir davada ispat hukukuna ilişkin konulara Türk hukukunun uygulanması gerekecektir.
3. Fazla çalışmanın uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması hâlinde Yargıtayca son yıllarda indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama hâlini almıştır. Bu indirim, dosyadaki delillerin durumu ve niteliğine göre yapılması gerekli uygun bir indirimdir. Ancak fazla çalışmanın tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Aynı durum hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacakları için de geçerlidir.
4. Somut uyuşmazlıkta Bölge Adliye Mahkemesince Rusya hukukuna göre hesaplanan fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatili alacakları; Rusya hukukunda uygun indirim düzenlemesi bulunmadığı gerekçe gösterilerek indirim yapılmadan hüküm altına alınmış ise de fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından yapılan indirim uygulamasının ispat hukukuna ilişkin ve dolayısıyla hâkimin hukukuna tâbi olduğunun gözetilmemesi isabetli olmamıştır. Bilirkişi tarafından hesaplanan fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatili alacaklarından uygun indirim yapıldıktan sonra bulunacak miktarın hüküm altına alınması gerekirken yazılı gerekçe ile indirim yapılmaksızın karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
5. Diğer yandan davacı tarafın 11.10.2019 tarihli dilekçe ile 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü gereğince taraf değişikliği talebinde bulunduğu, İlk Derece Mahkemesince verilen ara karar ile ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ'nin davalı olarak davaya dâhil edildiği anlaşılmaktadır. Bu hâlde sözü edilen davalı bakımından faiz başlangıç tarihinin taraf değişikliği talep tarihi olması gerekirken dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davacı Temyizi Yönünden
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
B. Davalı ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı ... Köprü ve Üst yapı İnşaat AŞ yönünden takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.