"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2207 E., 2023/2363 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/77 E., 2023/196 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin banyo küvetleri, lavabolar, eviyeler gibi her nevi banyo malzeme ve ekipmanları ile seramikten karo, fayans gibi sıhhi ürünlerin ithalat ve ihracatını gerçekleştiren ve ayrıca bu ürünlerin imalatını yapan bir şirket olduğunu, ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 07.12.2022 tarihli ve 201501 ... yetki tespit bildirim yazısından anlaşıldığı kadarıyla diğer davalı Sendikaya, işyeri toplu ... sözleşmesi yapma yetkisi verildiğini, bu yetki tespiti yazısınca müvekkilinin çok alakasız bir sektörde çalışmakta olmasına rağmen diğer davalı Sendikaya nasıl yetki verildiğini araştırdığında ... Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından müvekkili Şirketin işkolunun "222390-Plastik İnşaat Malzemesi İmalatı" olarak belirlenmiş olduğunu öğrendiğini, ancak banyo küvetleri, lavabolar, eviyeler, tuvalet taşı ve rezervuarları ile seramikten karo ve fayans vb. sıhhi ürünlerin toptan ticareti ile iştigal etmekte olan müvekkili Şirketin mermer tozu, polyester reçine, kalsit, taş, karo, fayans gibi ham maddelerle çalıştığını, Şirketin lastik, ..., kimya, ilaç ve plastik sektöründe faaliyet gösteren diğer davalı Sendikanın işkolu ile uzak yakın bir ilgisi bulunmadığını, bu sebeple belirlenmiş olan işkolunun kabul edilemeyeceğini, müvekkilinin yapmakta olduğu asıl ... ile bahsi geçen işkolunun birbiri ile alakası bulunmadığını, Şirketin kuruluş tarihinden günümüze kadar olan süreç içerisinde plastik ile ilgili herhangi bir üretim ya da herhangi bir çalışma yapmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle daha evvel hatalı şekilde belirlenmiş olan işkolunun değiştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; işkolu tespitine yapılacak itirazın söz konusu olabilmesi için öncelikle Bakanlığın o işkolu ile ilgili bir kararının var olması gerektiğini ancak işyeriyle ilgili olarak Bakanlığın yayımlanmış bir işkolu tespit kararı bulunmadığını, dava dilekçesinde işkolu olarak belirlenen 222390 plastik inşaat malzemesi imalatı kodu Avrupa Birliğinin kullanmakta olduğu ....Rev.2 altılı ekonomik faaliyet sınıflanması esasına göre işyerinin tescili verilen ... kodunun müvekkili Bakanlıkça belirlenmediğini, davacı işverenlikçe yapılan kayda istinaden veri olarak Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından çekildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; olumlu yetki tespitine karşı davacı Şirket tarafından haksız, hukuka aykırı ve kötüniyetli bir şekilde yetki itirazında bulunulduğunu, bekletici mesele yapılması umuduyla davayı ikame ettiğini, işkolunda bir hata bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yapılan araştırma ve bilirkişi raporu doğrultusunda işyerinin ..., kimya, lastik, plastik ve ilaç işkoluna girdiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işbu davanın işkolu tespitine itiraz mahiyetinde değerlendirilemeyeceği, zira davacı tarafça iptali istenen kararın davalı Sendikanın işyerinde toplu ... sözleşmesi yapma yetkisi bulunduğunun tespitine ilişkin karar olduğu, işkolu tespitine ilişkin karardan dolayısı ile bahsedildiği, itirazın süresinde yapılmadığı, İlk Derece Mahkemesi kararının sonucu itibarıyla isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işkolu tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 ... Kanun) "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.”
2. 6356 ... Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
"(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) ... cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir."
3. 6356 ... Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
4. 19.12.2012 tarihli ve 28502 ... Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit talebi tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı vekili talep sonucunda açık bir şekilde işyerine ilişkin işkolu tespit kararı verilmesini talep etmiştir. Yukarıda ayrıntılı şekilde belirtilen düzenlemeler gereğince; bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti görev ve yetkisinin, münhasıran Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında olduğu tartışmasızdır. Bakanlık bu yetkisini, kendisine intikal eden uyuşmazlık üzerine yapacağı tespit ve bu tespitin Resmî Gazete'de yayımlanması suretiyle kullanacaktır. İlgililer ise, usulünce alınmış bir işkolu tespit kararı ve bu kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasını müteakip işkolu tespitine itiraz istemli dava açabileceklerdir. Usulüne uygun olarak alınan ve Resmî Gazete'de yayımlanan bir işkolu tespit kararı, bu davanın açılabilmesi için önşarttır.
3. Bu açıklamalara göre ... tarafından Resmî Gazete'de yayımlanmış bir işkolu tespit kararı bulunmadığından, davanın bu gerekçe ile reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile reddi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
4. Kabule göre de Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilmesine karşın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi de doğru değil ise de bu husus sonuca etkili olmadığından eleştiri ile yetinilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.