"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/716 E., 2023/2593 K.
KARAR : Davacının istinaf başvurusunun esastan reddi, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 35. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/167 E., 2020/892 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 2013-2016 yılları arasında muhasebe şefi/müdürü olarak en son 4.000,00 USD net ücretle çalıştığını, ücret yanında prim ödendiğini ve ayrıca yol, yemek, barınma vb. sosyal yardımların davalı işveren tarafından karşılandığını, müvekkilinin haftanın her günü 07.00-19.00 saatleri arasında ve bazı günlerde işin durumuna göre 20.00-21.00 saatlerine kadar, ayda 1-2 hafta sonu tatili ile yılbaşı günü ve dinî bayramların birinci günü hariç bütün hafta sonları ve ... tatillerinde çalıştığını, iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından ihbar öneli verilmeden haksız ve hukuka aykırı bir şekilde sona erdirildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kıdem ve ihbar tazminatları, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının çalışmasının belirli süreli iş sözleşmesine dayandığını ve belirli sürenin sona ermesi nedeniyle iş sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiğini, davacının 3.500,00 USD ücretle çalıştığını, ödemelerin banka kanalıyla yapıldığını, davacının bulunduğu konum itibarıyla iddia ettiği fazla çalışmaların kendisi tarafından ayarlandığını, brüt ücret hesaplamasında davacının yurt dışında çalışmış bir işçi olduğunun dikkate alınması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı işyerinde 04.09.2014-14.02.2016 tarihleri arasında toplamda 2 yıl 11 gün çalışmasının olduğu; tanık beyanları, yapılan işin mahiyeti ve yurt dışında yapılması, emsal ücret araştırmaları, banka hesap hareketleri birlikte değerlendirildiğinde davacının ücretinin 4.000,00 USD olarak kabul edildiği; belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından kıdem ve ihbar tazminatını hak etmeyecek şekilde sona erdiğinin ispat edilemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili vekâlet ücreti bakımından hükmün düzeltilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; taraflar arasındaki uyuşmazlığın yabancı ülke hukukuna göre çözülmesi gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının ücretinin hatalı olarak belirlendiğini, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanları dikkate alınarak davacının ücretinin aylık 4.000,00 USD olarak tespit edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının iş sözleşmesinin belirli süreli olduğunu, bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatı hakkının bulunmadığını, tanıkların müvekkile karşı davalarının bulunduğunu, bu nedenle beyanlarına itibar edilmesinin hatalı olduğunu, davacının fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunmadığını, davacının brüt ücreti hesaplanırken yurt dışında çalıştığının göz önüne alınarak hesaplama yapılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; sair istinaf itirazları reddedilmiş; davacı vekilinin bilirkişi raporuna karşı 29.06.2020 tarihli beyan dilekçesi içeriğinde davacının 2014 Mart - Ağustos aylarında 3.500,00 USD, 2014 Eylül - 2016 Şubat ayları arasında 4.000,00 USD ücret aldığının beyan edilmesi karşısında davacının tüm dönem 4.000,00 USD ücretle çalıştığı yönündeki İlk Derece Mahkemesi kararının talep aşımı niteliğinde olduğu, ücretin netleştirilmesinde hata bulunduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yazılı şekilde esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; müvekkilinin fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil ücretleri hesaplanırken net ücret yerine brüt ücretten hesaplanmasının doğru olmadığını, bilinen dönemsel ücretlerin esas alınması gerekirken asgari ücrete oranlama ile yapılan hesaplamanın yerinde olmadığını, hesapta brütleştirme ve netleştirmenin hatalı yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, uygulanacak hukuk, hesaba esas net ve brüt ücretin tespiti, iş sözleşmesinin feshi ile davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığına, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un (5718 sayılı Kanun) 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 32, 37, 41, 44, 46, 47, 63 üncü maddeleri ile 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalının tüm, davacının aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.2.
2. Dosya kapsamındaki deliller, banka kayıtları, bilgi ve belgelere göre Bölge Adliye Mahkemesince davacının ücretinin Mart 2014- Ağustos 2014 döneminde net 3.500,00 USD, diğer aylarda net 4.000,00 USD olarak belirlenmesi yerindedir. Bununla birlikte kıdem tazminatı dışındaki alacakların hesaplanması noktasında brüt ücret tespit edilirken net ücrete sadece genel sağlık sigortası priminin eklenmesi, daha sonra net alacaklar tespit edilirken ise SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılması suretiyle çelişkili şekilde sonuca gidilmesi isabetsizdir.
3. Davacı vekilinin dava dilekçesinde net ücret üzerinden talepte bulunduğu, İlk Derece Mahkemesince de net ücret esas alınarak hüküm kurulduğu gözetildiğinde, Bölge Adliye Mahkemesince de kıdem tazminatı dışındaki alacaklar bakımından brütleştirme yapılmaksızın doğrudan tespit edilen net ücret üzerinden hesaplama yapılıp hüküm kurulması gerekmektedir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.