"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 52. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 8. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 07.09.1993 tarihinden iş sözleşmesinin ikale ile sona erdiği 14.07.2010 tarihine kadar davalı ... (THY) Şirketinde çalıştığını, iş sözleşmesinin feshinden sonra davacı tarafından Bakırköy 5. İş Mahkemesinin 2010/608 Esas sayılı dosyasına kayıtlı olarak davalı aleyhine işe iade davası açıldığını ve yargılama neticesinde Mahkemece davanın kabul edildiğini, ancak kararın Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 21.11.2011 tarihli ve 2011/12110 Esas 2011/5624 Karar sayılı kararı ile “davacının iş akdinin ikale yolu ile sona erdiği, bu nedenle davacının işe iade davası açamayacağı” gerekçesi ile bozulduğunu ve davacının işe iade talebinin reddine karar verildiğini, bunun üzerine müvekkilinin davalı Şirket tarafından verilen belge ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğüne başvurmak suretiyle emekli olduğunu ve kendisine emekli aylığı bağlandığını, davalı THY Şirketinde çalışanların ve emeklilerinin bir takım önemli sosyal hakları bulunduğunu, söz konusu hakların kullanılabilmesi için aktif çalıştıkları dönemde THY kimlik kartının, emekli oldukları dönemde de THY emekli kimlik kartının mevcut olması gerektiğini, THY'nin pas bilet işlemleri prosedürünün 6.3 maddesinin (a) bendinde; "Türk Hava Yolları personeli ve emeklileri ücretsiz veya indirimli bilet taleplerini personel tanıtma kartı ile ortaklık satış büroları veya istasyon müdürlüklerine yapar" açıklaması ile bu hususun açık olduğunu, yine aynı prosedürün 6.2.1 maddesinin (e) bendinde; "ortaklıktan emekli olmak suretiyle ayrılanlardan, Türk Hava Yolları A.O ve Devlet Hava Meydanlarında toplam hizmet süresi 10 yılı aşan emekli personel ve aile fertlerine her takvim yılında THY A.O nun yurt içi seferlerinde kullanılmak üzere 1 adet %100 indirimli gidiş-dönüş, yurt dışı seferlerinde kullanılmak üzere 1 adet %100 indirimli gidiş-dönüş seyahat pas bileti verildiğini, 6.2.4 maddesinde; "çalışan veya emekli personelin kendisinin, aile fertlerinin, anne ve babasının ölümü hâlinde cenaze nakli ücretsiz sağlanır, vefat eden personel ile refakatçisine gidiş dönüş pas I bileti verilir", yine THY Şirketinin personele özel ücretli ekonomi bilet uygulamasına ilişkin bilgilendirmenin 1.2. maddesinde; "Türk Hava Yolları AO ve Devlet Hava Meydanlarında toplam hizmet süresi en az 10 yıl olup, emekli olmak suretiyle ayrılanlar ve başka kuruluşlardan emekli olup, THY AO’da 10 yıl çalıştıktan sonra hizmet akdi bildirimsiz fesih hariç ayrılan personel özel ücretli ekonomi bilet hakkından faydalanır. Eşi ve öz/üvey çocuktan (medeni durum/yaş koşulu aranmaksızın) personel ile aynı hakka sahiptir.'' hükümlerine yer verildiğini, dolayısıyla çalışanlar ve ailelerinin, emekliler ve ailelerinin (personel tanıtma kartı ile) seyahat pass bileti (Türk Hava Yolları veya yabancı havayolları ile ücretsiz veya indirimli seyahati sağlayan bilet) hakları, ZED bileti (Anlaşmalı tüm havayollarında uçabileceği indirimli bilet) hakları, CED bileti ve özel ücretli ekonomi bilet hakkından faydalanabildiğini, ayrıca yurt içi ve yurt dışında yüzlerce otelde de indirimli konaklama hakları, Türkiye'de meydan ve şehir arasında THY Şirketinin otobüslerinden ücretsiz yararlanma hakları bulunduğunu, yine bunun haricinde alışveriş yapılan bir takım merkezlerde de indirim hakları bulunduğunu, tüm bunların haricinde başkaca sosyal haklarının da bulunduğunu, davacının ikale ile işten ayrıldığını ve tazminatlarını da almış olduğunu, iş sözleşmesi bildirimsiz fesih hâlleri haricinde bir nedenle sona erdiği hâlde sırf işe iade davası açması nedeniyle cezalandırılma mantığı ile emekli kimlik kartı verilmeyerek bahsedilen sosyal haklardan yararlanmasının önüne geçilmek istendiğini, bu durumun anayasal ve yasal düzenlemelere aykırı olduğunu, bu nedenle işçi işveren ilişkisinden kaynaklı olan, müvekkilinin (dolayısıyla ailesinin) belirtilmiş olan tüm haklarının verilmesi gerektiğini ileri sürerek, davacının emekli olduktan sonra kendisine ve ailesine tanınmış olan geçmiş tüm %100 indirimli yurt içi ve yurt dışı uçuş pas haklarının verilmesine, dava tarihinden sonra ki seyahat pass bileti hakları, ZED bileti hakları, CED bileti ve özel ücretli ekonomi bileti hakları yani ücretsiz veya indirimli bilet haklarının tamamı ile diğer kullanamadığı tüm haklarının var olduğunun tespiti ile tüm bu hakların davacıya (dolayısıyla ailesine) verilmesine, bu haklarını kullanabilmeleri için gerekli olan personel tanıtma kartının (müvekkilinin emekli olduğu için emekli kartının) davalı tarafından çıkartılarak davacıya verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının iş sözleşmesinin ikale ile sona erdirildiğini, davacının davalı işveren tarafından işten çıkarılmadığını, davacının davalı Şirketten emekli olmadığını, bu nedenle davacının talep ettiği haklardan yararlanma imkânının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya kapsamına göre davacının dava konusu olan ücretsiz veya özel ücretli bilet hakkından faydalanabilmesi için iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermesi, bir başka ifade ile işyerinden emeklilik nedeniyle ayrılması gerektiğinin anlaşılmakta olduğu, ne var ki davacının iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermediği, işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedildiğinin anlaşıldığı, mahkemece işe iade kararı ile feshin geçersizliği yönünde karar verilmiş olmasının da feshin işveren tarafından gerçekleştirildiği olgusunu ortadan kaldırmadığı, davacının iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermemesi karşısında davacının emekli personele tanınan haklardan yararlanmasının mümkün bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin davalı Şirkette uzun yıllar çalışıp emeklilik hakkını kazandığını, bu nedenle davalı Şirketin emeklilerinin yararlandığı haklardan müvekkilinin de yararlanması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davalı nezdinde 07.09.1993 tarihinde işe başladığı, çalışmasının aralıksız devam ettiği ve 14.07.2010 tarihinde iş sözleşmesinin sonlandığı, davacının Bakırköy 5. İş Mahkemesinin 2010/608 Esas sayılı dosyasına kayıtlı olarak açtığı işe iade davasında 17.02.2011 tarihinde feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verildiği, verilen işe iade kararının temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 21.11.2011 tarihli ve 2011/12110 Esas 2011/5624 Karar sayılı kararı ile davacının iş sözleşmesinin ikale yolu ile sona ermesi sebebiyle işe iade talebinde bulunulamayacağı gerekçesi ile kararın bozulduğu ve işe iade davasının reddine karar verildiği, bundan sonra davacının en son davalı Şirkette çalıştığına dair belge alarak emeklilik işlemlerini yaparak emekliye ayrıldığı, davacının davalı Şirketin emeklilerine sağladığı imkânlardan yararlanması gerektiğini iddia ettiği, davalı Şirket vekilinin ise davacının davalı işveren Şirketten emekli olmadığını, kendi isteği ile işten ayrıldığını bu nedenle davalı Şirketin emeklilerine sağladığı sosyal imkânlardan yararlanamayacağını savunduğunu, emsal nitelikli dosyalara sunulan Pass Bilet İşlemleri Prosedüründe; yurt içi ve yurt dışı uçuşlarında birer gidiş ve dönüşü kapsayan Pass Bilet Uygulamasının emekli olan işçilere sağlanan bir hak olduğunun, çalışanın iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermesinin ön şart kabul edildiğinin görüldüğü, ancak davacı açısından bu önşartın gerçekleşmediği, davacının 14.07.2010 tarihinde iş sözleşmesinin ikale suretiyle sona erdiği, işverenlikçe yapılan bir fesih bulunmadığının kesinleşen yargı kararı ile sabit olduğu ve davacının iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermemiş olması nedeniyle davacının davalı Şirketin emekli olan personeline sağlanan haklardan yararlanamayacağının anlaşıldığı şeklindeki değişik gerekçe ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelerle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücretsiz bilet kullanma hakkı bulunup bulunmadığı konusundadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Pass Bilet İşlemleri Prosedürü hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.