"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/580 E., 2024/275 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin sendika üyesi olduğu işyerinde kalite kontrol görevi yaptığını ve toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde yazılı görevi yaptığından 52 nci maddenin (d) bendindeki (C) grubu idareci primine hak kazanmasına karşın bu alacağının ödenmediğini, daha önce aynı konuda açılan davanın kabulüne karar verildiğini ileri sürerek toplu iş sözleşmesinin 52 nci maddesinin (d) bendi gereği idareci primi alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının dilekçesinde sözünü ettiği sorumluluğun ifa ettiği asli görevinden kaynaklandığını, kendisine ayrıca kalite ya da teknik kontrol görevi verilmediğini, bu sebeple idarecilik primi alacağına hak kazanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.10.2021 tarihli kararıyla;davacının aynı talep ile açtığı davada ilgili davanın açıldığı tarihe kadar biriken alacakların tahsiline karar verildiği, bu davanın açıldığı tarihe kadar davacının davalı Kurumda çalıştığı, aynı görevi ifa ettiği ve sendika üyeliğinin devam ettiği, kesinleşen karara rağmen toplu iş sözleşmesinde düzenlenen (C) grubu idareci priminin ilk dava tarihinden sonra ödenmediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 17.05.2022 tarihli kararıyla; davacının bu dava tarihi ile daha önce açmış olduğu dava tarihinden sonraki döneme ilişkin idarecilik primi alacağını talep ettiği, davacı işçinin davalı aleyhine daha öncesinde açmış olduğu davanın kanun yollarından geçerek kesinleştiği, dolayısı ile davalının, davacının idarecilik primine hak kazanmadığı yönündeki istinaf nedenlerinin yerinde olmadığı, dava ve ıslah tarihi ile hesap dönemi dikkate alındığında zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı ve hesapların dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 25.10.2022 tarihli ilâmı ile; Mahkemece hüküm altına alınan (C) grubu idareci primi alacağına daha önce temerrüdün gerçekleştiği ispat edilemediğinden, arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu ve arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra ihtilaf konusu olan dönem yönünden davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma sonrası alınan bilirkişi raporundaki hesaplamalara itibar edildiği, davalı Millî Savunma Bakanlığı ile davacının üyesi olduğu Türk Harb-İş Sendikası arasında imzalanan 24, 25, 26 ve 27. Dönem Toplu İş Sözleşmesi hükümleri dikkate alındığında (C) grubu idareci primi yönünden bir ödeme günü tespit edilmediğinden arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanması gerektiği gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesi tarafından dava konusu işçilik alacaklarının tamamına arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz işletilmesinin hatalı olduğunu, 01.03.2019 yürürlük tarihli 27. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 52 nci maddesinin (ğ) bendine göre işçilere ödenecek tüm primlerin temerrüt tarihinin ücretle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini, bu nedenle 01.03.2019 tarihinden sonraki alacaklara arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren değil, toplu iş sözleşmesine uygun şekilde belirtilen temerrüt tarihlerinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını, bilirkişi raporunun eksik ve hatalı incelemeye dayandığını, idarecilik primi için düzenlemede aranan koşulların davacı açısından gerçekleşmediğini, söz konusu primin verilmesi için davacının kalite kontrol ve teknik kontrol görevlisi olması gerektiğini, davacının sorumluluğunun asli görevini yapmasından kaynaklandığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; arabuluculuk son tutanak tarihi ile dava tarihi arasındaki dönemde dava konusu alacak yönünden arabuluculuk dava şartının gerçekleşip gerçekleşmediğine ve faiz başlangıç tarihine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dairemiz bozma kararı üzerine İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılamada bozmaya uyulmuş ve davalı Millî Savunma Bakanlığı ile davacının üyesi olduğu Türk Harb-İş Sendikası arasında imzalanan 24, 25, 26 ve 27. Dönem Toplu İş Sözleşmesi hükümleri dikkate alındığında (C) grubu idareci primi yönünden bir ödeme günü tespit edilmediğinden kısmen kabulüne karar verilen alacak miktarının tamamı için arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanmıştır.
3. Davalı Millî Savunma Bakanlığı ile davacının üyesi olduğu Türk Harb-İş Sendikası arasında 23.08.2019 tarihinde imzalanan ve 01.03.2019-28.02.2021 yürürlük süreli 27. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin "Primler" başlıklı 52 nci maddesinin (ğ) bendinin (4) numaralı alt bendinde daha önceki dönem toplu iş sözleşmelerinden farklı olarak "... Primler o ayki ücretleri ile birlikte ödenir." düzenlemesi yer almaktadır.
Aynı Toplu İş Sözleşmesi'nin "Ücretler ve Ödeme Şekilleri" başlıklı 51 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerinin ilgili kısımları ise sırasıyla şöyledir:
"b. İşyerlerinde ücretler en geç çalışılan ayın son günü olan 14’ünde ödenir. Arızi hallerde ücretler 14’ünü takibeden 3 işgünü içinde ödenir...
c. Bu sözleşme gereğince birden fazla farklı (zamlı) ücrete ve prime (fazla mesai ücreti dahil) hak kazanan işçilere bu ödemeler, ücret cetvelindeki esas ücreti üzerinden, ayrı ayrı hesaplanıp, esas ücretine eklenerek yapılır."
4. Dava konusu (C) grubu idareci primi alacağının ödenmesi yönünden 01.03.2019-28.02.2021 yürürlük süreli 27. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin yürürlük tarihi başlangıcı olan 01.03.2019 tarihinden itibaren bir ödeme gününün belirlendiği anlaşılmaktadır. Bu itibarla İlk Derece Mahkemesince toplu iş sözleşmesine uygun olarak temerrüt tarihleri belirlenen 06.03.2024 tarihli bilirkişi ek raporu nazara alınarak 01.03.2019 tarihinden itibaren hesaplanan miktarlara ödeme tarihlerinden itibaren ve bu tarihten önceki alacaklara ise daha önce olduğu gibi arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın tüm, davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan "1-Brüt 9.764,13 TL C grubu idarecilik priminin arabuluculuk son tutanak tarihi olan 11/11/2020 tarihinde itibaren işleyecek ve hesaplanacak en yüksek işletme kredi faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine," ibaresinin çıkartılarak yerine "1-Brüt 9.764,13 TL C Grubu idarecilik prim alacağının 4.534,41 TL'lik kısmına arabuluculuk son tutanak tarihi olan 11.11.2020 tarihinden itibaren, bakiyesine 06.03.2024 tarihli bilirkişi raporundaki tabloda belirtilen temerrüt tarihlerinden itibaren işleyecek en yüksek işletme kredisi faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 06.03.2024 tarihli bilirkişi raporunun bu kararın eki sayılmasına," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Davalı Millî Savunma Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
17.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.