"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1471 E., 2023/2643 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 23. ... Mahkemesi
SAYISI : 2018/858 E., 2023/205 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunu esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketlerin personel istihdam ederek yükleniciliğini yapmış oldukları işi ifa ettiklerini, davalı Bakanlıkça yapılan 02.11.2018 tarihli ve 516142 ... yetki tespitinin 09.10.2018 tarihinde müvekkiline tebliğ edildiğini, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 43 üncü maddesi gereğince yapılan yetki tespitine itiraz ettiklerini, davalı Sendikanın yetki alabilecek kadar üyeye sahip olmadığını, yetki tespitinde sadece Isparta ilindeki işçi sayısının dikkate alınmasının hukuka aykırı olduğunu, ... geneli için davacıların ortak ... oluşturduğu tüm işyerlerinin irdelenerek işkolu tespiti yapılması ve işkolu tespiti sonrasında belirlenen işçi sayısının üye sayısına oranının değerlendirilmesi gerektiğini beyanla davalı Bakanlığın 02.11.2018 tarihli ve 516142 ... yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; itiraz dilekçesinin görevli makama kaydının dava şartı olduğunu, görevli makamın işletme toplu ... sözleşmesi için işletme merkezinin olduğu Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü olduğunun belirtildiğini, davanın görevli makam kayıt şartı yerine getilrmeksizin açıldığını, davacının kayıt altına alınması için dilekçesini 15.11.2018 tarihinde posta ile gönderdiğini, söz konusu dilekçenin Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü tarafından 19.11.2018 tarihinde kayıt altına alındığını, müvekkili Bakanlıkça yapılan yetki tespitinde 6356 ... Kanun'un 41 inci maddesi hükümleri uyarınca, e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işçi bildirimleri doğrultusunda tespit yapıldığını, yetki tespiti başvurusunda bulunan Sendikanın kurulu bulunduğu işkolunda yer alan işyerlerinin dikkate alındığını, e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyeliği ve üyelikten çekilme bildirimleri ile SGK'ya yapılan işçi ve işyeri bildirimleri doğrultusunda alınan dökümlere göre işyerinde 74 işçinin çalıştığı ve 65 işçinin yetki tespiti talep eden Sendika üyesi olduğunu, buna ilişkin 02.11.2018 tarihli ve 516142 ... yetki tespit yazısının taraflara gönderildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacılar vekilinin yetki tespitine ilişkin itirazlarının yetki tespitinin iptalini gerektirecek nitelikte olmadığını, 6356 ... Kanun uyarınca itiraz dilekçesinin görevli makama kayıt ettirilmesinin dava şartı olduğunu, davacıların görevli makama kayıt yaptırıldığına dair herhangi bir bilgi veya belgenin sunulmadığını, yetki tespiti başvuru tarihi olan 13.08.2018 tarihi itibarıyla işyerinde çalışan 74 işçinin 65'inin müvekkili Sendika üyesi olduğunu, itiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin sunulmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu yetki tespit yazısının 09.11.2018 tarihinde davacılara tebliğ edildiği, davanın 14.11.2018 tarihinde yani 6 ... günlük süre içerisinde açıldığı, ancak yetki itirazı dilekçesinin tebliğden itibaren 6 ... günlük süre içinde görevli makama kaydettirildikten sonra Mahkemeye verilmesi gerektiği hâlde bu koşulunun süresinde yerine getirilmediği, önce davanın açıldığı, itiraz dilekçesinin daha sonra görevli makama posta yolu ile gönderildiği, görevli makama kayıt işleminin 6 ... günlük süreden sonra 19.11.2018 tarihinde yapıldığı, ayrıca çoğunluk tespitine ilişkin olarak yetki tespitine konu işyeri dışında, başvuru yapan Sendikanın kurulu bulunduğu inşaat işkolunda, davacılara ait başka bir işyeri bulunmadığı, işyerinde toplam çalışan işçi sayısının yarıdan fazlasının başvuru yapmış Sendikaya üye olması gerektiği, 13.08.2018 olan yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla tespite konu işyerinde 74 işçinin çalıştığı, bunlardan 65'inin başvuruyu yapan Sendika üyesi olduğu, işyerinde çalışan işçi sayısı veya sendika üyeliklerine ilişkin aksi yönde başka somut bilgi ve belge bulunmadığı, davalı Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde; yetki tespit kararının hatalı olduğunu, davanın usule uygun olarak süresinde açıldığını, bunun dosya kapsamı ile de kanıtlandığını, postada meydana gelen gecikmelerin ya da Kurum kayıtlarına kayıt tarihinin müvekkilleri aleyhine yorumlanamayacağını, işçilerin sendikaya üyeliklerinin başvuru sırasında ve hâlen devam edip etmediği, söz konusu işçilerden sendikadan ayrılıp başka bir sendikaya geçenlerin olup olmadığı konularında inceleme ve değerlendirme yapılmadığını, eksik ve hatalı inceleme üzerinden haklı davalarının reddine karar verildiğini, İlk Derece Mahkemesince değerlendirme yapılırken sadece yetki tespit raporu ve işçi sayılarının değerlendirmeye esas alındığını, ortak ... işyerlerinin haksız yere değerlendirmeye esas alınmadığını, davalı Sendikanın yetki alabilecek üye sayısına sahip olmadığını, değerlendirme yapılırken müvekkillerinin tüm işyerlerinin irdelenerek işkolu tespiti yapılması ve işkolu tespiti sonrasında belirlenen işçi sayısının üye sayısına oranına göre yetki tespiti yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendikanın başvurusu üzerine yetki tespitine ilişkin davalı Bakanlığın 02.11.2018 tarihli yetki tespiti yazısının 09.11.2018 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, davanın ise 14.11.2018 tarihinde açıldığı, ancak 6356 ... Kanun'da dava açılmasının ön koşulu olan dilekçenin görevli makama kaydettirilmesi işleminin dava açıldıktan sonra 19.11.2018 tarihinde yapıldığı, yani dava açıldıktan sonra dilekçenin görevli makama kaydettirildiğinin anlaşıldığı, bu durumda usulüne göre açılmış bir davadan söz edilemeyeceği, davanın bir an için süresinde açıldığı düşünülse dahi davalı Bakanlık tarafından yapılan yetki tespitine göre 13.08.2018 yetki başvuru tarihi itibarıyla işyerinde çalışan 74 işçiden 65'inin davalı Sendikaya üye olduğu ve davalı Sendikanın 6356 ... Kanun'da aranan çoğunluğu sağlamış olduğu gerekçe gösterilerek davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasını
talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun’un 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına söyledir;
“Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
5. 6356 ... Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
6. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, görevli makama kayıt tarihi itibarıyla itirazın süresinde olduğu ve davanın 6 ... günlük süresi içinde görevli makama kayıt şartı yerine getirilerek açıldığı, 13.08.2018 yetki başvuru tarihi itibarıyla işyerinde çalışan 74 işçiden 65'inin davalı Sendikaya üye olduğu ve davalı Sendikanın 6356 ... Kanun'da aranan yarıdan fazla çoğunluğu sağlamış olduğu gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken Bölge Adliye Mahkemesince yetki tespitine itiraz davasının 14.11.2018 tarihinde açıldığı, itiraz dilekçesinin görevli makama kaydettirilmesi işleminin ise dava açıldıktan sonra 19.11.2018 tarihinde yapıldığı ve davanın usulüne göre açılmadığından bahisle reddine karar verilmiş olması isabetli olmamıştır.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacılar vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.