"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/3234 E., 2024/3554 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/1007 E., 2024/461 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... İnşaat Temizlik Nakliye Gıda Petrol San. Tic. Ltd. Şti., ... Yapı Tekstil Gıda Turizm Madencilik San. Tic. Ltd. Şti. ve ... İnşaat Elektrik Yol Yapım ve Bakım Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.nin (davalı Şirketler) oluşturduğu adi ortaklık ile müvekkilinin üyesi olduğu Yol, Yapı, İnşaat İşçileri (Yol-İş) Sendikası arasında toplu iş sözleşmeleri görüşmeleri sırasında Yüksek Hakem Kurulu tarafından 12.09.2019 tarihli ve 2019/255 Esas, 2019/398 Karar sayılı karar ile toplu iş sözleşmesinin uygulanmaya başlandığını, davacının sendika üyesi olduğunu, toplu iş sözleşmesinde düzenlenen alacakların işverence hiç ödenmediğini, davalı Şirketlerin İdarenin alt işvereni olduğunu, davalı İdarenin de işçilik alacaklarından asıl işveren sıfatıyla sorumluluğunun bulunduğunu iddia ederek yemek yardımı, yakacak yardımı, direksiyon primi alacağı, bayram harçlığı, ikramiye ve ücret farkı alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, Sendikanın işçi adına dava açma yetkisinin araştırılması gerektiğini, dava dilekçesinin usule uygun olmadığını, davacı işçinin üyeliğinin işverene bildirildiği tarihin araştırılması gerektiğini, İdarenin ihale makamı olduğunu, davacının rutin yol bakım ve onarım ile kar ve buz mücadelesi yapılması işine ait ihale kapsamında çalıştığını, ihalenin yapım ihalesi olduğunu, İdarenin ihale makamı olarak hak ediş ilanları ile ilgili tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini, husumet itirazları bulunduğunu, ortak girişimi oluşturan Şirketler ile İdare arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığından ve alacağa dayanak olan toplu iş sözleşmesinin tarafı olmadıklarından toplu iş sözleşmesinden kaynaklı ödeme yükümlükleri bulunmadığını, faizin başlangıç tarihine ve türüne itiraz ettiklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Şirketler vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacının ... işçisi olduğunu, davalı ... Müdürlüğün işçi temini ile davacıyı istihdam ettiğini, müvekkili Şirketlerin işçilik alacaklarından herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını, davacının çalıştığı işyerinin toplu iş sözleşmesi kapsamında kalmadığını, davacının sendika üyeliğinin devam edip etmediği, sona ermiş ise hangi tarihte sona erdiğinin tespit edilmesi gerektiğini, davacı tarafça talep edilen faiz türünü kabul etmediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ... Müdürlüğüne ait bir kısım yolların bakım ve onarım gibi rutin işlerinin yapılan iş alım sözleşmeleri ile davalı Şirketlere verildiği, sözleşme konusu karla mücadele, yol bakım vb. işlerin niteliği itibarıyla hizmet alımı kapsamında olduğu, davalı İdare ile davalı Şirketler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, davalıların işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, davacının toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihte sendika üyesi olduğu gerekçesiyle bilirkişi raporundaki hesaplamalar doğrultusunda yemek yardımı, yakacak yardımı, bayram harçlığı, ikramiye ve ücret farkı alacaklarının kabulüne, direksiyon primi alacağının reddine dair davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin 19.07.2024 tarihli ek kararı ile kabul edilen alacakların davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi gerekirken sehven davalıdan tahsiline şeklinde hüküm kurulmasının maddi hata sonucu olduğu gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 304/1 hükmü uyarınca hüküm fıkrasının (2), (3), (4), (5) ve (6) numaralı bentlerinde yer alan "... davalıdan tahsili ile ..." ibaresi yerine "... davalılardan müştereken ve müteselsilen .." ibaresininin yazılması suretiyle düzeltilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı İdare ile davalı Şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, davalı İdarenin alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden ... yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumlu olduğu, davacının Yol İş Sendika üyesi olduğu ve davacının Yüksek Hakem Kurulu tarafından verilen karar gereğince yürürlüğe konulan toplu iş sözleşmesinden faydalanma hakkının bulunduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaların dosya kapsamına uygun olduğu, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara işletilen faiz türünde ve faizin başlangıç tarihinde bir hatanın bulunmadığı gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde;
1. Sözleşmenin tarafı olmayan İdarenin sözleşmeden kaynaklı taleplerden sorumlu tutulmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu,
2. İdarenin ihale makamı olması sebebiyle işçilik alacaklarından bu sebeple de sorumluluğunun bulunmadığını, yüklenici firmaların sorumlu tutulmaları gerektiğini,
3. Alacaklara uygulanan faizin başlangıç tarihinin ve türünün hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davalı ... ile davalı Şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olarak nitelenip nitelenemeyeceği, davacı işçinin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan yemek yardımı, yakacak yardımı, bayram harçlığı, ikramiye ve ücret farkı alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı, davalı ... Müdürlüğünün bu alacaklardan sorumlu olup olmadığı, alacaklara uygulanan faizin türü ile faizin başlangıç tarihine ilişkindir.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dairemizin yerleşik uygulaması uyarınca, işçi muaccel alacaklarını tek tek belirtmek kaydıyla ihtarname ile işvereni temerrüde düşürebilir. Söz konusu ihtarnamede alacak miktarlarının belirtilmesi gerekmez. Dava tarihinden önce yürütülen arabuluculuk süreci sonucunda anlaşma yapılamadığına dair düzenlenen son tutanak bu bağlamda değerlendirildiğinde, dava konusu alacakların dava tarihinden önce arabuluculuk aracılığıyla talep edilmesi karşısında davalı işverenin arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla temerrüde düştüğünün kabulü gerekmektedir. Bu sonuç davalı işverenin usulüne uygun davet edilmesine rağmen arabuluculuk görüşmelerine katılmadığı durumlarda da geçerlidir.
Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili dava dilekçesinde yemek yardımı alacağına dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi talebinde bulunmuştur. Islah dilekçesinde de ise yemek yardımı ve direksiyon primi alacağı dışındaki diğer alacaklara toplu iş sözleşmesinde öngörülen kesin vadeden itibaren faiz işletilmesini talep etmiş; hüküm altına alınan yemek yardımı alacağına ise yine dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesini istemiştir. İlk Derece Mahkemesince, davacının talebini aşar şekilde hüküm altına alınan yemek yardımı alacağının tamamına arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz işletilmesi hatalı olmuştur. Dava ve ıslah dilekçesindeki talepler dikkate alındığında, yemek yardımı alacağına dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekmektedir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370/2 hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılması ile İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. Davalı tarafın temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (6) numaralı bendinde yer alan “arabuluculuk son tutanak tarihi olan 08.07.2021 tarihinden itibaren” ibaresinin çıkartılarak yerine “dava tarihi olan 20.09.2021 tarihinden itibaren” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.