"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 10.09.2017 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesi Destek Hizmetleri Dairesine bağlı olarak sosyal malzemeleri dağıtma işi yapmak üzere şoför olarak çalışmaya başladığını, son olarak davalı ... Kurumsal Hizm San. ve Tic. Ltd. Şti. (... Kurumsal Şirketi) sigortalısı olarak çalışmasına devam ederken dava dışı ... Şirketinde işe alınacağı söylenerek aynı işyerinde çalışan 30 kişi ile birlikte toplu olarak işten çıkarıldığını, davalı ... Kurumsal Şirketi tarafından davacıya çıkış verilmekle, işe alınmaları için sürecin hızlandırılması gerektiğinin belirtilmesi üzerine davacının toplu olarak yapılan görüşmeler sonucunda ihtiyari arabuluculuk tutanağı imzaladığını, davacının işten ayrılma iradesinin olmadığını, ... Büyükşehir Belediyesi tek söz sahibi olmasına rağmen davacının çalıştığı süre zarfında, ihale yoluyla işçi temini ilişkisi kurduğu alt işverenlere bağlı olarak davacının çalıştığını, bu durumda davalılar arasında muvazaalı alt işverenlik ilişkisi kurulduğunu ileri sürerek davacı ile davalı ... Kurumsal Şirketi arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının geçersiz olduğunun tespitine, davalı tarafça yapılan fesih işleminin geçersizliğine, davalılar arasındaki muvazaalı ilişki dikkate alınarak davacının ... Büyükşehir Belediyesi bünyesinde aynı işe aynı görev tanımıyla iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı ile diğer davalı Şirketin arabulucu nezdinde anlaştıklarını, davacının diğer davalı Şirket personeli olduğunu, davacının çalıştığı Şirket ile müvekkili Belediye arasındaki ilişkinin ihale sonucu kurulan ihale makamı ve yüklenici ilişkisi olduğunu, ihale makamının asıl işveren olmadığını, aralarında asıl işveren alt işveren ilişkisinin olmadığını, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, iddiaların asılsız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Kurumsal Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davacının iş bitimi nedeniyle 31.05.2020 tarihinde 18 kodu ile işten çıkışının verildiğini, davacının kendi el yazısı ile yazıp imzaladığı belge kapsamında işverene karşı tüm dava ve haklarından vazgeçtiğini, dava şartı olan arabuluculuk son tutanağının incelenmesinden görüleceği üzere, davacının kendi bünyelerinde işe iade talebinin kabul edildiğini, davacının kabul etmemesi nedeniyle işe iadenin gerçekleşmediğini savunarak davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.12.2022 tarihli kararı ile; İlk Derece Mahkemesince verilen ret kararının davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 28.06.2022 tarihli ve 2022/2143 Esas, 2022/2427 Karar sayılı kararı ile; birbirinden farklı olan işe iade talebi ile ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının geçersizliğinin tespitine ilişkin davanın tefrik edilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın ortadan kaldırıldığı, kaldırma kararı doğrultusunda davacının işe iade talebi yönünden açılan davanın tefrik edildiği, eldeki dosyada taraflar arasında düzenlenen arabuluculuk tutanağının usulune uygun olarak tutulup tutulmadığı ve bunun iptal talebinin incelendiği ve tefrik edilen işe iade dosyasında işbu dosyanın karara çıkıp kesinleşmesinin bekletici mesele yapıldığı, uyuşmazlığın taraflar arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk tutanağının iptaline ilişkin olduğu, davacının iddiası ve görgüye dayalı tanık beyanlarından davacının da içinde bulunduğu işçilere toplu hâlde dava dışı ... Şirketi nezdinde işe alınacaklarından bahisle 27.05.2020 tarihinde ihtiyari arabuluculuk tutanağı düzenlendiği, ihtiyari arabuluculuk tutanağında başvurucunun kendi isteği ile davalı ... Kurumsal Şirketinden istifa ettiğini beyan ettiği, ihbar ve kıdem tazminatı hakkı bulunmadığından böyle bir talebinin olmadığını belirttiği, söz konusu arabuluculuk tutanağının davacı tarafından imzalandığı, ancak davacının ... Şirketi nezdinde işe başlatılmadığı, bu şekilde davacının iradesinin fesada uğratıldığı, aslında işten ayrılma iradesinin bulunmadığı, anılan anlaşma ile sonuçlanan 27.05.2020 tarihli arabuluculuk tutanağının geçersiz olduğu gerekçesiyle 27.05.2020 tarihli arabuluculuk anlaşma tutanağının iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İlk Derece Mahkemesinin 29.12.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri tarafından tarafından ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesinin 05.04.2023 tarihli kararı ile; dosya kapsamı nazara alındığında davalı Belediyenin kendisi yönünden davanın husumetten reddi gerektiğine dair istinaf nedeninin yerinde görülmediği, davacının iş sözleşmesinin davalı Şirketin de kabulünde olduğu üzere 31.05.2020 günü işin ve ihale süresinin dolması sebebiyle işveren tarafından feshedildiği ve işten ayrılış bildirgesiyle bu hususun Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirildiği, davacı tarafça, Belediyeye ait dava dışı ... Şirketine geçişlerinin yapılacağı vaadi ile alındığı ileri sürülen ve davacı tarafça dosyaya sunulan kendi isteği ile işten ayrıldığına dair beyan içerir 27.05.2020 tarihli tutanağa geçerlik tanınmamasının dosya kapsamına uygun olduğu; nitekim dosyaya sunulan CD’nin incelenmesiyle 5 kişilik bir heyetin bir grup işçiye hitaben konuşma yaptığı ve işin süresi devam ederken işçilerin işten ayrılırken yapmaları gereken konuların anlatıldığı, tüm işçilerin aynı gün aynı arabulucuya başvurmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, istinaf incelemesinden geçen dosya tanık beyanları ile doğrulandığı üzere davacı ve diğer işçilerin bir otobüse doldurulup işveren tarafından nakillerinin sağlandığı, bu nedenle davacının serbest iradesi ile arabuluculuk sürecinin tamamlandığının kabul edilemeyeceği yönündeki İlk Derece Mahkemesi kabulünün isabetli olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 04.05.2023 tarihli ek kararı ile; gerekçeli karar tebliği yapılan davalı ... Kurumsal Şirketi vekili Avukat O.T'nin büro adres ve kaydının İskenderun olduğunun baro kaydından yapılan sorgulama ile tespit edildiği, bu kapsamda 120 sayılı 11.02.2023-32101 (1. Mükerrer) Resmî Gazete ilan tarihli Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereği, davalı Şirket vekilinin istinaf başvurusunun süresinde olduğu kabul edilerek, ek karar kapsamında istinaf başvuru dilekçesinin incelenmesi sonucu; aynı gerekçelerle, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı belirtilerek davalı Şirket vekilinin istinaf başvuru talebinin süresinde olduğunun kabulü ile Dairenin 05.04.2023 tarihli ve 2023/1323 Esas, 2023/1318 Karar sayılı kararının hüküm kısmının tamamen çıkartılarak yerine davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verildiği belirtilmiştir.
3. Bölge Adliye Mahkemesinin 29.05.2023 tarihli ek kararı ile; hükmün tashih edilebileceği hususların 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 304. maddesinde açıklandığı, Yargıtayda temyiz yolu açık olmak üzere verilen Daire kararlarında tashihi gerektirir hata bulunmadığı, talep sonucunun tespit niteliği nazara alındığında yapılan değerlendirmede isabetsizlik bulunmadığı, 05.04.2023 ile 04.05.2023 tarihli ve 2023/1323 Esas, 2023/1318 Karar sayılı karar ve ek kararların kesin olmadığı, Dairece verilen kararların temyizi kabil olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin tashih talebinin reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Bölge Adliye Mahkemesinin 05.04.2023 tarihli asıl kararının süresi içinde davalı ... Belediyesi vekili, 04.05.2023 tarihli ek kararının ise davalı ... Kurumsal Şirketi vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece; ... karar başlığında davalı olarak gösterilmiş ise de dava konusunun davalı ... Kurumsal Şirketi ile davacı arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçersizliğinin tespiti olup arabuluculuk tutanağında ... Büyükşehir Belediyesinin taraf olarak yer almadığı dikkate alındığında; ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının işbu davada davalı sıfatı bulunduğu kabul edilerek sonuca gidilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, iptali talep edilen arabuluculuk tutanağının davacı ile davalı ... Kurumsal Şirketi arasında düzenlendiği, söz konusu tutanakta ... Büyükşehir Belediyesinin taraf olarak yer almadığı, davalı ... hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeni ile reddi gerektiği, davalı ... Kurumsal Şirketi yönünden açılan davada; iptali istenen arabuluculuk tutanağının davacı tarafından imzalanmasında davacının iradesinin fesada uğratıldığı, işten ayrılma iradesinin bulunmadığı, anlaşma ile sonuçlanan 27.05.2020 tarihli arabuluculuk tutanağının geçersiz olduğu gerekçesiyle 27.05.2020 tarihli arabuluculuk anlaşma belgesinin iptaline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
1. İşe iade ile arabuluculuk tutanak iptali davasının birlikte açılması nedeniyle Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı sonrasında, dosyanın arabuluculuk tutanak iptali konusunda yalnızca davalı ... Kurumsal Şirketi yönünden tefriki talep edilmesine rağmen tefrik edilen dosyada, talep dikkate alınmadan davalı olarak ... Büyükşehir Belediyesi de taraf gösterilerek karar verildiğini ve sonrasında davalı ... yönünden husumetten ret kararı verildiğini,
2. Emsal dosyalarda her iki davalı yönünden arabuluculuk tutanak iptali kararlarının verildiğini, somut olayda da davanın tam kabulüne karar verilerek aleyhe vekâlet ücreti takdir edilmemesi gerekirken davanın kısmen kabulüyle, davalı ... yönünden husumetten ret kararı verilmesinin hatalı olduğunu, kararın davalı ... Belediyesi yönünden düzeltilerek onanması, aksi durumda ise kararın bozulması gerektiğini ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalı ... yönünden verilen husumetten ret kararının yerinde olup olmadığı ile davacı aleyhine hükmedilen vekâlet ücreti hususlarındadır.
Somut uyuşmazlıkta; davacı tarafından işe iade ile arabuluculuk tutanak iptali davaları birlikte açılmış ise de, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı sonrası davaların tefriki aşamasında, davacı vekili tarafından sunulan 18.10.2022 tarihli beyan dilekçesinde yer alan "... dava dilekçesinde davacı ile ... Kurumsal Şirketi arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının ve sözleşmelerin geçersizliğine karar verilmesi istenmiştir. Arabuluculuk anlaşma tutanağının geçersizliğinin tespiti konusunda husumet yalnızca ... Kurumsal Şirketine yöneltildiğinden davanın tefrik edilmesi aşamasında da taraf olarak yalnızca ... Kurumsal Şirketinin kaydedilmesini, dosyanın ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçersizliği yönünden yalnızca ... Kurumsal Şirketi yönünden tefrikini talep ederiz." şeklindeki talepte bulunduğu görülmektedir.
Dairemizin 18.09.2023 tarihli bozma kararında ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının işbu davada davalı sıfatı bulunduğu kabul edilerek sonuca gidilmesinin hatalı olduğu belirtilmişse de, bozmada yer alan bu ibarenin maddi hataya dayandığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara mahkemece uyulmasına karar verilmesi hâlinde dahi usuli kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı bozma kararından dönülmesi mümkündür. Bu nedenle davaların tefrikine karar verilmesinden sonra davacının 18.10.2022 tarihli dilekçesinde yer alan talebe rağmen, Mahkemece davalı ... Başkanlığının da somut davada davalı olarak gösterilmeye devam edilmesi, bozmadan sonra yeniden yapılan yargılamada da bu hata devam ettirilerek, davalı ... yönünden husumetten ret kararı verilmesi ve bu ret sebebi ile davacı aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmesi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 6100 sayılı Kanun'un 370/2 hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (A) bendinde yer alan "DAVALI ... YÖNÜNDEN AÇILAN DAVANIN HUSUMET YOKULUĞU NEDENİ İLE REDDİNE" ibaresinin ve hüküm fıkrasında yer alan "Davalı ... kendisini vekille temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. 'ne göre hesaplanıp taktir olunan 17.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı ... Belediyesi Başkanlığına verilmesine," ibaresinin hükümden tamamen çıkartılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
10.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.