"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
1. Taraflar arasındaki “kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince verilen istinaf isteminin kısmen kabulü ile HMK'nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca esas hakkında yeniden karar verilmesine ilişkin karar, asıl ve birleşen dosyada davacı idare vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı asıl ve birleşen dosyada davacı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Asıl Dosyada Davacı İstemi:
4. Davacı idare vekili asıl dava dilekçesinde; ... Belediye Encümeninin 16.03.2015 tarihli ve 419 sayılı kararı ile ... ilçesi ... Mahallesi 52 adada bulunan parseller üzerinde kalan muhdesatlar ile ilgili olarak “... Tesis Alanı” yapılması için kamulaştırılmasına karar verildiğini, davalılar ile uzlaşma sağlanamadığını ileri sürerek ... ili ... ilçesi ... Mahallesi 52 ada 77 nolu parselin “Sosyo-Kültürel Tesis Alanı” yapılması için kamulaştırma bedelinin tespitine, taşınmazlar ve üzerindeki muhdesatların davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl Dosyada Davalı Cevabı:
5. Asıl dava dosyasında davalı ... vekili cevap dilekçesinde; bedel yerine trampa yoluyla uzlaşma talebinin kabulüne, aksi takdirde kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili talebi ile aleyhte açılan davanın usul ve esas yönünden reddine karar verilmesini savunmuştur.
6. Asıl dava dosyasında davalı ... vekili cevap dilekçesinde, dava konusu taşınmazda keşif yapılmasını, aynı özellikteki işyerlerinin satış ve kira değerlerinin baz alınarak emsal karşılaştırması yapılarak bedelin tespit edilmesini savunmuştur.
Birleşen ... 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/588 E. Sayılı Dosyasında Davacı İstemi:
7. Birleşen dava dosyasında davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili ... ilçesi ... Mahallesi 52 ada 77 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planına istinaden "Sosyo-Kültürel Tesis Alanı" yapılması için taşınmazlar ve üzerindeki muhdesatlardan davalıya ait hisselerin Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine göre bedelinin tespitine, taşınmazlar ve üzerindeki muhdesatların davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini, davanın ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/599 E. sayılı dosyası ile birleştirilmesini talep etmiştir
İlk Derece Mahkemesi Kararı:
8. ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.06.2017 tarihli ve 2016/599 E. 2017/432 K. sayılı kararı ile; asıl dava yönünden davalılar ..., ... ve ... hakkındaki davadan vazgeçme nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, davalı ... hakkındaki davanın açılmamış sayılmasına, davalı ... hakkındaki davanın kabulü ile, dava konusu ... ili ... ilçesi ... Mahallesi 52 ada 77 parsel 7, 8, 9 bağımsız bölüm nolu taşınmazların davalı ... adına olan tapularının iptali ile davacı adına tapuya tesciline, dava konusu olan taşınmazların kamulaştırma bedelinin 186.284,59TL olarak tespitine, 186.284,59TL’nin davalılara ödenmesine, ödenecek bedele Kamulaştırma Kanununun 10/9. maddesi gereğince 30.01.2017 tarihinden itibaren karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine, birleşen davanın kabulü ile, 52 ada 77 parsel 10, 11, 12, 13, 14, 15 bağımsız bölüm nolu taşınmazların birleşen davalı ... adına olan tapularının iptali ile davacı adına tapuya tesciline, dava konusu olan taşınmazın kamulaştırma bedelinin 191.891,35TL olarak tespitine, 191.891,35TL’nin davalılara ödenmesine, ödenecek bedele Kamulaştırma Kanununun 10/9. maddesi gereğince 12.02.2017 tarihinden itibaren karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararı:
9. İlk derece mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı asıl ve birleşen dosyada davacı idare vekili tarafından süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
10. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 22.03.2018 tarihli ve 2017/1192 E. 2018/461 K. sayılı kararı ile; “…Dosya içindeki bilgi-belge ve bilirkişi raporu ile dava konusu taşınmazın tespit edilen niteliklerine göre arsa vasfında olduğu, bu doğrultuda arsa vasfında olan taşınmaza yöntemine uygun şekilde bilirkişi kurulu tarafından emsal satış değeri esas alınmak suretiyle zemin değerinin ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yapı Yaklaşık Birim Maliyet fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek yapılara değer biçilmesinde ve buna göre kamulaştırma bedelinin tespit edilmesinde ve Kamulaştırma Yasasının 10. maddesine 6459 sayılı yasanın 6. maddesi ile eklenen ek fıkra uyarınca, davanın dört ay içinde bitirilmemesi nedeniyle asıl dava ve birleştirilen davada bu sürelerin bitiminden karar tarihine kadar kamulaştırma bedellerine yasal faiz yürütülmesi yerinde görüldüğünden davacı idare vekilinin istinaf başvuru talebinin esastan reddine, ancak birleşen dosyada davalı ...'un 12 nolu bağımsız bölüm tapu kaydında 6/170 pay sahibi olmasına karşın, 8/170 olarak hesaplandığından, davacı idare vekilinin bu yönden istinaf başvurusunun kabulü ile yapılan bu yanlışlığın düzeltilmesi yönünden yeniden yargılamayı gerektirmediğinden… HMK'nun 353/1-b/3 bendi gereğince; davacı idare vekilinin bedele yönelik istinaf başvuru talebinin reddine, 6100 sayılı HMK'nun 353/1-b/3 maddesi gereğince ... 1. Asliye Hukuk mahkemesinin 2016/599 esas, 2017/432 karar sayılı kararının kaldırılmasına, 1- Asıl dava yönünden, davalılar ..., ... ve ... hakkındaki davadan vazgeçme nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, davalı ... hakkındaki davanın açılmamış sayılmasına, davalı ... hakkındaki davanın kabulü ile, dava konusu ... ili ... ilçesi ... Mah. 52 Ada 77 Parsel 7, 8, 9 bağımsız bölüm nolu taşınmazların davalı ... adına olan tapularının iptali ile davacı adına tapuya tesciline, dava konusu olan taşınmazların kamulaştırma bedelinin 186.284,59TL olarak tespitine, 186.284,59TL nin davalılara ödenmesine, ödenecek bedele 2942 sayılı Kanunun 10/9 maddesi gereğince 30/01/2017 tarihinden itibaren karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine, karardan bir örneğin kararın kesinleşmesini beklenilmeksizin taşınmazın tapuda kayıtlı olduğu ... Tapu Sicil Müdürlüğü'ne ve tespit edilen kamulaştırma bedelinin kendilerine varsa işlemiş faizi ile birlikte ödenmesi için ... ... Adliye Şubesi'ne gönderilmesine, Tapu Sicil Müdürlüğü'ne gönderilecek karara krokili fen bilirkişi raporunun eklenmesine, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan var ise haciz ipotek vs. takyidatların kamulaştırma bedeli üzerine yansıtılmasına, 2-Birleşen davanın kabulü ile, dava konusu ... ili ... ilçesi ... Mah. 52 ada 77 parsel 10, 11, 12, 13, 14, 15 bağımsız bölüm nolu taşınmazların birleşen davalı ... adına olan tapularının iptali ile davacı adına tapuya tesciline, dava konusu olan taşınmazın kamulaştırma bedelinin 181.791,80TL olarak tespitine, 181.791,80TL nin davalılara ödenmesine, ödenecek bedele 2942 sayılı Kanunun 10/9. maddesi gereğince 12/02/2017 tarihinden itibaren karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine, karardan bir örneğin kararın kesinleşmesini beklenilmeksizin taşınmazın tapuda kayıtlı olduğu ... Tapu Sicil Müdürlüğü'ne ve tespit edilen kamulaştırma bedelinin kendilerine varsa işlemiş faizi ile birlikte ödenmesi için ... ... Adliye Şubesi'ne gönderilmesine, Tapu Sicil Müdürlüğü'ne gönderilecek karara krokili fen bilirkişi raporunun eklenmesine, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan var ise haciz ipotek vs. takyidatların kamulaştırma bedeli üzerine yansıtılmasına,…” dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
11. Karara karşı süresi içinde asıl ve birleşen dosyada davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
12. Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 31.10.2019 tarihli ve 2018/5463 E. 2019/17364 K. sayılı kararı ile; “…Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; 12 nolu bağımsız bölümde davalının 6/10 payı olduğu halde 8/10 olarak hesaplandığı anlaşıldığından davacı idare vekilince yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/599 Esas- 2017/432 Karar sayılı kararı ortadan kaldırılarak, arsa niteliğindeki ... İli, ... İlçesi ... Mahallesi 52 ada 77 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden, davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde, 12 nolu bağımsız bölümdeki davacı payına düşen bedele dair 6100 sayılı HMK'nun 353/1-b-2 maddesi uyarınca yeniden esas hakkında hüküm kurulmasında bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
1-... İli, ... İlçesi, ... Mahallesi, 52 ada 77 parsel sayılı taşınmaz arsa niteliğindedir. Kamulaştırma Kanunu'nun kıymet takdir esaslarını belirten 11.maddesinin 1.fıkrasının arsalara ilişkin (g) bendi uyarınca, arsaların bedelinin değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması zorunludur.
Bu itibarla, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerekir.
Yapılan incelemede; Dairemiz denetiminden geçen aynı mahallede bulunan, aynı kamulaştırma kapsamında 50 ada 56 parsel sayılı taşınmaza idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda Mart 2015 tarihi itibariyle 1.750,00-TL/m2 ve Ağustos 2015 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2015/507Esas-2016/230 Karar sayılı dosyasında 5.400,00TL /m2 değer biçildiği, 52 ada 79 parsel sayılı taşınmaza 2015 tarihi itibariyle 700,00-TL/m2 ve Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/587 Esas-2017/153 Karar sayılı dosyasında 2.235,00TL /m2 değer biçildiği, 69 ada 8 parsel sayılı taşınmaza idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda 2015 tarihi itibariyle 600,00-TL/m2 ve Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/578Esas-2017/78 Karar sayılı dosyasında 1.827,90TL /m2 değer biçildiği, 49 ada 37 parsel sayılı taşınmaza idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda 2015 tarihi itibariyle 900,00-TL/m2 ve Haziran 2016 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/415Esas-2017/130 Karar sayılı dosyasında 1.695,00TL/m2 değer biçildiği anlaşıldığından, Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle dava konusu taşınmaza 10.099,54-TL değer biçilmesi nedeniyle rapor inandırıcı değildir.
Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde re'sen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibariyle, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibariyle imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,
2-Dava aynı hukuki sebepten kaynaklandığından kendilerini vekil ile temsil ettiren davalılar lehine tek vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken farklı vekille temsil edildikleri gerekçesiyle davalılara ayrı ayrı vekalet ücreti takdir edilmesi,
Doğru görülmemiştir,…” gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Direnme Kararı:
13. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 27.02.2020 tarihli ve 2020/20 E. 2020/352 K. sayılı kararı ile; ilk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporuna göre taşınmazın m2 birim fiyatının 7318,51TL belirlenerek kamulaştırma bedelinin tespit edildiği, istinaf incelemesi neticesinde de bedel yönünden ilk derece mahkemesi kararı yerinde bulunarak idarenin bu yöndeki istinaf sebeplerinin reddedildiği, istinaf incelemesi neticesinde yeniden esas hakkında hükmün davalı ...'un 12 nolu bağımsız bölüm yönünden tapu kaydındaki arsa payının düzeltilmesi için kurulduğu, bozma kararında m2 birim fiyatının 10.099,54TL olarak fahiş belirlendiği gerekçesinin maddi hataya dayalı olarak yazıldığı kanaatine varıldığı, idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda 2015 yılı itibariyle 2300 TL/m2 değer biçildiği, 7318,51 TL/m2 birim fiyatını tespit eden bilirkişi raporunun Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin denetiminden geçen ve bozma kararında da belirtilen parsellere verilen m2 birim fiyatları da nazara alındığında hüküm tesisine yeterli, elverişli ve inandırıcı olduğu gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
14. Direnme kararı süresi içinde asıl ve birleşen dosyada davacı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
II. UYUŞMAZLIK
15. Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil istemine ilişkin eldeki davada, bilirkişi kurulu raporunun hüküm kurmaya elverişli nitelikte olup olmadığı, buradan varılacak sonuca göre mahkemece emsal araştırması yapılmak suretiyle bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde yeniden keşif yapılmasının gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
III. GEREKÇE
16. Konunun açıklığa kavuşturulması için öncelikle 4650 sayılı Kanun ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Kamulaştırma bedelinin tespiti esasları” başlıklı 11. maddesine değinmek gerekmektedir.
17. Anılan madde; “15 inci madde uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın;
a) Cins ve nevini,
b) Yüzölçümünü.
c) Kıymetini ektileyebilecek bütün nitelik ve unsarlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,
d) Varsa vergi beyanını,
e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,
f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın (…) mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini.
g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini,
h) Yapılarda, (…) resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını,
ı) (Değişik: 19/4/2018-7139/27 md.) (İptal ibare: Anayasa Mahkemesinin 10/4/2019 tarihli ve E.:2018/156; K.:2019/22 sayılı kararı ile) (İptal ibare: Anayasa Mahkemesinin 10/4/2019 tarihli ve E.:2018/156; K.:2019/22 sayılı kararı ile) her bir ölçünün etkisi açıklanmak kaydıyla bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri,
Esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kabul edilen değerleme standartlarına uygun, gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.
Taşınmaz malın değerinin tespitinde, kamulaştırmayı gerektiren imar ve hizmet teşebbüsünün sebep olacağı değer artışları ile ilerisi için düşünülen kullanma şekillerine göre getireceği kâr dikkate alınmaz.
Kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisinde, bu kamulaştırma sebebiyle taşınmaz mal veya kaynakta meydana gelecek kıymet düşüklüğü gerekçeleriyle belirtilir. Bu kıymet düşüklüğü kamulaştırma bedelidir”
şeklinde bir düzenlemeye yer vermiştir.
18. Bu maddeye göre taşınmazın cins ve nevinin, yüzölçümünün, kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurların, her unsurun ayrı ayrı değerinin, resmî makamlarca yapılmış kıymet takdirlerinin ve özellikle arsalarda, kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerinin esas alınarak bedelin takdir edilmesi gerektiği öngörülmüştür.
19. Kanunun lafzı ve ruhu göz önüne alındığında ana ilke, taşınmazın ve üzerinde bulunan muhtesatın gerçek değerinin tespit edilmesidir.
20. Bunun yanında aynı bölgeden, aynı kamulaştırma ile ilgili dosyalarda, az yukarıda açıklanan yasal unsurlar yanında uygulama birliği yönünden de yargısal denetim yapılması ve bilirkişi raporlarında taşınmaza biçilen değerin, özel nitelikleri de göz önünde bulundurularak, taşınmaza takdir edilen bedelin, kamulaştırma alanındaki diğer taşınmazlar için hükmedilip kesinleşen bedellerle uyumlu olup olmadığının denetlenmesi gerektiğinde duraksama bulunmamaktadır.
21. Bu cümleden olarak aynı kamulaştırma kapsamında, benzer konumdaki taşınmazlar için belirlenen bedeller arasında bir yeknesaklık bulunması, aşırı değer farklılıkları bulunmaması gerekir.
22. Bu noktada dava konusu taşınmaz ile aynı mahallede, aynı kamulaştırma kapsamında bulunan ve Özel Dairenin denetiminden geçerek kesinleşen bir kısım taşınmazlara değinilmesi gerekmektedir.
23. Dava konusu taşınmaza komşu ... Mahallesi 50 ada 56 parsel sayılı taşınmaza idare tarafından düzenlenen kıymet takdir raporunda Mart 2015 tarihi itibariyle 1.750TL/m2 ve Ağustos 2015 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/507 E. 2016/230 K. sayılı dosyasında 5.400TL/m2 değer biçilmiş, verilen karar Özel Dairenin 24.01.2019 tarihli ve 2017/17209 E. 2019/979 K. sayılı kararı ile düzeltilerek onanmıştır.
24. ... Mahallesi 52 ada 79 parsel sayılı taşınmaza 2015 tarihi itibariyle 700TL/m2 ve Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/587 E. 2017/153 K. sayılı dosyasında 2.235TL/m2 değer biçilmiş, verilen karar Özel Dairenin 16.09.2019 tarihli ve 2018/2437 E. 2019/13921 K. sayılı kararı ile onanmıştır.
25. ... Mahallesi 69 ada 8 parsel sayılı taşınmaza idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda 2015 tarihi itibariyle 600TL/m2 ve Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/578 E. 2017/78 K. sayılı dosyasında 1.827,90TL/m2 değer biçilmiş, verilen karar Özel Dairenin 16.09.2019 tarihli ve 2018/3064 E. 2019/13902 K. sayılı kararı ile onanmıştır.
26. ... Mahallesi 49 ada 37 parsel sayılı taşınmaza idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda 2015 tarihi itibariyle 900TL/m2 ve Haziran 2016 değerlendirme tarihi itibariyle ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/415 E. 2017/130 K. sayılı dosyasında 1.695TL/m2 değer biçilmiş, verilen karar Özel Dairenin 01.07.2019 tarihli ve 2018/1757 E. 2019/13130 K. sayılı kararı ile onanmıştır.
27. Dava konusu 52 ada 77 parsel sayılı taşınmaza ise Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle 7318,51 TL/m2 değer biçilmesi nedeniyle rapor inandırıcılıktan uzaktır.
28. Hâl böyle olunca; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkân tanınması, lüzumu hâlinde re'sen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibariyle, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibariyle imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların re’sen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.
29. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında dava konusu taşınmaza ... ilçesi Karasoku Mahallesi 175 ada 7 parsel sayılı taşınmaz somut emsal olarak alınmak suretiyle Eylül 2016 değerlendirme tarihi itibariyle 7318,51 TL/m2 değer biçildiği, Özel Daire kararında değinilen ... Mahallesi 50 ada 56 parsel sayılı taşınmaz için de aynı somut emsal alınarak Ağustos 2015 değerlendirme tarihi itibariyle 5.400TL/m2 değer biçildiği, anılan bedelin Özel Dairenin denetiminden geçtiği, her iki taşınmazın değerlendirme tarihleri arasında yaklaşık bir yıllık süre olması nedeniyle dava konusu taşınmaza 7318,51 TL/m2 değer takdir eden bölge adliye mahkemesi kararının yerinde olduğu ve onanması gerektiği görüşü ileri sürülmüş ise de, bu görüş Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir.
30. O hâlde Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
31. Bu nedenle direnme kararının bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
32. Öte yandan bölge adliye mahkemesince bilirkişi raporu uyarınca dava konusu taşınmaza 7318,51TL/m2 değer takdir edilmesine rağmen, Özel Daire bozma kararında “dava konusu taşınmaza 10.099,54TL değer biçildiği” belirtilmiş ise de, bu ifade maddi hataya dayalı olduğundan bu hususa işaret edilmekle yetinilmiştir.
IV. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Asıl ve birleşen dosyada davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371. maddesi gereğince BOZULMASINA,
İstek hâlinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine,
Dosyanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/2. maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 06.12.2022 tarihinde oy çokluğu ile kesin olarak karar verildi.