"İçtihat Metni"
İtirazname No : 2020/23508
KARARI VEREN
YARGITAY DAİRESİ : 1. Ceza Dairesi
MAHKEMESİ :Ceza Dairesi
SAYISI : 136-160
I. HUKUKÎ SÜREÇ
Sanık ... hakkında kasten öldürme suçundan açılan kamu davasında yapılan yargılama sonucunda Kütahya 1. Ağır Ceza Mahkemesince 12.11.2019 tarih ve 469-356 sayı ile; sanığın eylemini meşru savunmada sınırı heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşmak suretiyle gerçekleştirdiği kabul edilerek 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 223/3-c maddesi uyarınca ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Hükme yönelik olarak sanık müdafii ve katılanlar vekili tarafından istinaf talebinde bulunulması üzerine Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesince 29.01.2020 tarih ve 136-160 sayı ile istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
Kararın sanık müdafii ve katılanlar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 1. Ceza Dairesince 15.03.2023 tarih ve 6366-1076 sayı ile; “(...) Somut olayda 5237 sayılı Kanun'un 25 inci maddesinin birinci fıkrası ve 27 nci maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen meşru savunma ve meşru savunmada sınırın aşılması hükümlerinin uygulanma koşullarının oluşmadığı, olay öncesinde zamana yayılan ve olay günü de maktulden kaynaklanan haksız söz ve eylemlerin ulaştığı boyut da dikkate alınarak haksız tahrik nedeniyle 12 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası öngören 5237 sayılı Kanun'un 29 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca haksız tahrik indiriminin azami olarak uygulanarak asgarî cezaya hükmedilmesi suretiyle sanığın üzerine atılı kasten öldürme suçundan mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken, dosya kapsamı ile uyumlu olmayan gerekçe ile yazılı şekilde meşru savunmada sınırın aşılması nedeniyle ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi,” isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir,
Daire Üyesi A. O. Dağ; "Sanık hakkında TCK’nın 27/2. maddesi uyarınca verilen karanın onanması gerektiği" düşüncesiyle karşı oy kullanmıştır.
II. İTİRAZ SEBEPLERİ
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 13.04.2023 tarih ve 23508 sayı ile; “Sanık hakkında meşru savunmada sınırın aşılması nedeniyle 5237 sayılı TCK'nın 27/2. ve CMK'nın 223/3-c maddeleri uyarınca verilen ceza verilmesine yer olmadığına ilişkin karara yönelik istinaf başvurularının esastan reddi kararına yönelik temyiz istemlerinin esastan reddi ile hükmün onanması gerektiği” görüşüyle itiraz yoluna başvurmuştur.
CMK'nın 308. maddesi uyarınca inceleme yapan Yargıtay 1. Ceza Dairesince 21.06.2023 tarih, 3824-4429 sayı ve oy çokluğuyla itiraz nedenlerinin yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
III. UYUŞMAZLIK KONUSU VE ÖN SORUN
Özel Daire çoğunluğu ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanık hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 27/2. maddesinin uygulanma şartlarının bulunup bulunmadığının belirlenmesine ilişkin ise de Yargıtay İç Yönetmeliği'nin 27. maddesi uyarınca öncelikle; İlk Derece Mahkemesince verilen ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince verilen istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararın temyizinin mümkün olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.
IV. ÖN SORUNA İLİŞKİN OLAY VE OLGULAR
İncelenen dosya kapsamından;
Sanık ... hakkında kasten öldürme suçundan açılan kamu davasında yapılan yargılama sonucunda Kütahya 1. Ağır Ceza Mahkemesince 12.11.2019 tarih ve 469-356 sayı ile; sanığın eylemini meşru savunmada sınırı heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşmak suretiyle gerçekleştirdiği kabul edilerek sanık hakkında CMK'nın 223/3-c maddesi uyarınca ceza verilmesine yer olmadığına karar verildiği,
Hükme yönelik olarak sanık müdafii ve katılanlar vekili tarafından istinaf talebinde bulunulması üzerine Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesince 29.01.2020 tarih ve 136-160 sayı ile istinaf taleplerinin esastan reddine karar verildiği,
Bu kararın da sanık müdafii ve katılanlar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 1. Ceza Dairesince 15.03.2023 tarih ve 6366-1076 sayı ile sanığın eyleminin yoğun haksız tahrik altında kasten öldürme suçunu oluşturduğu gerekçesiyle bozma kararı verildiği,
Anlaşılmaktadır.
V. GEREKÇE
A. Ön Sorun İle İlgili Mevzuat
Bölge Adli Mahkemesince verilen karar tarihi itibarıyla CMK’nın "Temyiz" başlıklı 286. maddesi;
"(1) Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin bozma dışında kalan hükümleri temyiz edilebilir.
(2) Ancak;
a) İlk derece mahkemelerinden verilen beş yıl veya daha az hapis cezaları ile miktarı ne olursa olsun adlî para cezalarına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararları,
b) İlk derece mahkemelerinden verilen beş yıl veya daha az hapis cezalarını artırmayan bölge adliye mahkemesi kararları,
c) Hapis cezasından çevrilen seçenek yaptırımlara ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen; seçenek yaptırımlara ilişkin her türlü kararlar ve istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlar,
d) İlk derece mahkemelerinin görevine giren ve kanunda üst sınırı iki yıla kadar (iki yıl dâhil) hapis cezasını gerektiren suçlar ve bunlara bağlı adli para cezalarına ilişkin her türlü bölge adliye mahkemesi kararları,
e) Adlî para cezasını gerektiren suçlarda ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere ilişkin her türlü bölge adliye mahkemesi kararları,
f) Sadece eşya veya kazanç müsaderesine veya bunlara yer olmadığına ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararları,
g) On yıl veya daha az hapis cezasını veya adlî para cezasını gerektiren suçlardan, ilk derece mahkemesince verilen beraat kararları ile ilgili olarak istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararları,
h) Davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen bu tür kararlar veya istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlar,
ı) Yukarıdaki bentlerde yer alan sınırlar içinde kalmak koşuluyla aynı hükümde, cezalardan ve kararlardan birden fazlasını içeren bölge adliye mahkemesi kararları,
Temyiz edilemez.
(3) İkinci fıkrada belirtilen temyiz edilemeyecek kararlar kapsamında olsa bile aşağıda sayılan suçlar nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilir:
a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Hakaret (madde 125, üçüncü fıkra),
2. Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit (madde 213),
3. Suç işlemeye tahrik (madde 214),
4. Suçu ve suçluyu övme (madde 215),
5. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama (madde 216),
6. Kanunlara uymamaya tahrik (madde 217),
7. Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma (madde 217/A),
8. Cumhurbaşkanına hakaret (madde 299),
9. Devletin egemenlik alametlerini aşağılama (madde 300),
10. Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama (madde 301),
11. Silâhlı örgüt (madde 314),
12. Halkı askerlikten soğutma (madde 318),
suçları.
b) Terörle Mücadele Kanununun 6 ncı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrası ile 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan suçlar.
c) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 28 inci maddesinin birinci fıkrası, 31 inci maddesi ve 32 nci maddesinde yer alan suçlar. ” şeklindedir.
Bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle birlikte, ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı olağan kanun yolu olarak CMK’nın 272. maddesi uyarınca istinafa, istinaf üzerine verilen bölge adliyesi mahkemesi hükümlerine karşı olağan kanun yolu olarak da aynı Kanun'un 286. maddesi uyarınca temyize başvurulabilecektir. Kural bu olmakla birlikte, ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlerden hangilerine karşı istinaf yoluna başvurulamayacağı CMK’nın 272. maddesinin üçüncü fıkrasında, istinaf üzerine bölge adliye mahkemesi ceza dairelerince verilen hükümlerden hangilerine karşı temyiz yoluna başvurulamayacağı da 286. maddenin birinci ve ikinci fıkralarında sayılmak suretiyle kuralın istisnaları gösterilmiştir.
Uyuşmazlık konusunu oluşturan, CMK’nın 286. maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendinde; “Davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen bu tür kararlar veya istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararların” temyiz edilemeyeceği belirtilmiştir.
Düzenlemeye göre ilk derece mahkemesince davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine hükmedilmiş ve bu kararların istinaf edilmesi üzerine, bölge adliye mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine ret kararı verilmiş ise artık bu kararın temyizi Kanun'daki açık düzenleme uyarınca olanaklı değildir.
Kanun’un “Temyiz isteminin reddi” başlıklı 298. maddesi ise;
“Yargıtay, süresi içinde temyiz başvurusunda bulunulmadığını, hükmün temyiz edilemez olduğunu, temyiz edenin buna hakkı olmadığını ya da temyiz dilekçesinin temyiz sebeplerini içermediğini saptarsa, temyiz istemini reddeder.” hükmünü içermektedir.
B. Ön Soruna İlişkin Hukuki Nitelendirme
Kütahya 1. Ağır Ceza Mahkemesince sanık hakkında hükmedilen ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın istinaf edilmesi üzerine Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesince verilen istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararın, CMK’nın 286. maddesinin 2. fıkrasının (h) bendindeki; “Davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen bu tür kararlar veya istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararların” temyiz edilemeyeceğine ilişkin açık kanun hükmü ve kasten öldürme suçunun aynı Kanun’un 3. fıkrasında sayılan istisna düzenlemesi kapsamındaki suçlar arasında da yer almaması karşısında temyizi kabil olmadığı kabul edilmelidir.
Bu itibarla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının değişik gerekçe ile kabulüne, Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 15.03.2023 tarihli ve 6366-1076 sayılı bozma kararının kaldırılmasına, sanık müdafii ile katılanlar vekilinin Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesince verilen 29.01.2020 tarih ve 136-160 sayılı karara yönelik temyiz taleplerinin CMK’nın 286/2-h ve 298/1. maddesi uyarınca reddine karar verilmelidir.
Çoğunluk görüşüne katılmayan iki Ceza Genel Kurulu Üyesi; İlk Derece Mahkemesince verilen ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince verilen istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararın temyizinin mümkün olduğu düşüncesiyle karşı oy kullanmışlardır.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
1- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itirazının DEĞİŞİK GEREKÇE İLE KABULÜNE,
2- Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 15.03.2023 tarihli ve 6366-1076 sayılı bozma kararının KALDIRILMASINA,
3- Sanık müdafii ile katılanlar vekilinin Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesince verilen 29.01.2020 tarih ve 136-160 sayılı karara yönelik temyiz taleplerinin CMK’nın 286/2-h ve 298/1. maddesi uyarınca REDDİNE,
4- Dosyanın, CMK’nın 304/2-a maddesi uyarınca, gereği için kararı veren Kütahya 1. Ağır Ceza Mahkemesine, kararın bir örneğinin ise Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 25.10.2023 tarihinde yapılan müzakerede oy çokluğuyla karar verildi.