"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : SAKARYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - TENKİS - ECRİMİSİL
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis ve ecrimisil istekli dava sonunda; İlk Derece Mahkemesince tapu iptali ve tescil ile ecrimisil taleplerinin kabulüne ilişkin verilen kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince verilen 03/11/2021 tarihli ve 2021/1162 Esas, 2021/1378 Karar sayılı başvurusunun esastan reddine ilişkin karar yasal süre içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, kök mirasbırakanı ...’nin 181 ada 17, 18, 19 ve 20 parsel sayılı taşınmazlarını ikinci eşinden olma davalı oğlu ...’a ölünceye kadar bakma akdi ile devrettiğini, mirasbırakanın bakıma muhtaç hale gelmediğini, davalının bakım yükümlülüğünü yerine getirmediğini, mirasbırakanın ...'de davalının ise İstanbul’da ikamet ettiğini, devirdeki asıl amacın mirasçılardan mal kaçırmak olduğunu ileri sürerek, dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tesciline, olmadığı takdirde tenkise ve çekişme konusu taşınmazların haksız kullanımı nedeniyle 200 TL ecrimisile karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, mirasbırakanın hiç bir gelirinin olmadığını, ölünceye kadar kendisi tarafından bakıldığını, bir dönem yatılı bakıcı tutulduğunu ve masrafların kendisi tarafından karşılandığını, mirasbırakanın bakımı ile ilgili bir problem olsaydı bunun sağlığında kendisi tarafından ileri sürülebileceğini, oysa böyle bir durumun olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, mirasbırakan adına kayıtlı dört parça taşınmazın bulunduğu, bu taşınmazlarını da ikinci evliliğinden olan davalı oğluna devrettiği, bu taşınmazlar dışında davacılara intikal eden başkaca malvarlığının olmadığı, temlikin makul sınırlar içinde kalmadığı, dinlenen tanık beyanlarına göre de; mirasbırakan ile davalı dışında dava dışı diğer çocuklarının ve torunlarının da ilgilendiği, asıl amacın davacılardan mal kaçırmak olduğu gerekçesiyle tapu iptali ve tescil talebinin kabulüne, mirasçıların miras payı karşılığı 1.789,85 TL ecrimisilin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil ile ecrimisil talebinin kabulüne karar verilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, taşınmazların mirasbırakan tarafından ölümünden yaklaşık 5 yıl önce davalıya devredildiğini, bu süre içerisinde mirasbırakanın her türlü bakım ve ihtiyaçları ile davalının ilgilendiğini, bir süreliğine mirasbırakanın bakımı için bakıcı tuttuğunu ve ücretinin davalı tarafından ödendiğini, mirasbırakanın 13 yaşından beri nefes darlığı ve Koah hastalığı ile mücadele ettiğini, devirlerin muvazaalı olmadığını, bu nedenle tapu iptal ve tescil ile ecrimisil talebinin reddine karar verilmesinin gerektiğini belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 03/11/2021 tarihli ve 2021/1162 Esas, 2021/1378 Karar sayılı kararıyla; mirasbırakan ...’nin 23/10/2017 tarihinde öldüğü, davacıların miras payı oranın ¼ olduğu, mirasbırakan adına kayıtlı 4 parça taşınmazın tamamının davalı oğluna ölünceye kadar bakma akdi ile devredildiği, mirasbırakan adına kayıtlı başkaca mal varlığının bulunmadığı, dava konusu edilen taşınmazların toplam değerinin 1.293.996,84 TL olduğu, ileri sürülen bakım ile orantılı olmadığı, buna göre mirasbırakanın iradesinin bakımının sağlanmasından ziyade, diğer mirasçılarından mal kaçırmak amaçlı olduğu gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf talepli dilekçesinde ileri sürdüğü itiraz nedenlerini yineleyerek kararın bozulmasını istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ölünceye kadar bakma akdinden kaynaklanan muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis ile ecrimisil istemlerine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 611. maddesine göre ölünceye kadar bakıp gözetme sözleşmesi, taraflarına karşılıklı hak ve borçlar yükleyen bir akittir. Başka bir anlatımla ivazlı sözleşme türlerindendir. Bu sözleşme ile bakım alacaklısı, sözleşme konusu malın mülkiyetini bakım borçlusuna geçirme; bakım borçlusu da bakım alacaklısına yasanın öngördüğü anlamda ölünceye kadar bakıp gözetme yükümlülüğü altına girer.
Hemen belirtmek gerekir ki, bakıp gözetme koşulu ile yapılan temliki işlemin geçerliliği için sözleşmenin düzenlendiği tarihte bakım alacaklısının özel bakım gereksinimi içerisinde bulunması zorunlu değildir. Bu gereksinmenin sözleşmeden sonra doğması ya da
alacaklının ölümüne kadar çok kısa bir süre sürmüş bulunması da sözleşmenin geçerliliğine etkili olamaz.
Kural olarak, bu tür sözleşmeye dayalı bir temlikin de muvazaa ile illetli olduğunun ileri sürülmesi her zaman mümkündür. En sade anlatımla muvazaa, irade ile beyan arasında kasten yaratılan aykırılık olarak tanımlanabilir. Böyle bir iddia karşısında, asıl olan tarafların akitteki gerçek ve müşterek amaçlarının saptanmasıdır. Şayet bakım alacaklısının temliki işlemde bakıp gözetilme koşulunun değil de, bir başka amacı gerçekleştirme iradesini taşıdığı belirlenirse (örneğin mirasçılarından mal kaçırma düşüncesinde ise), bu takdirde akdin ivazlı (bedel karşılığı) olduğundan söz edilemez; akitte bağış amacının üstün tutulduğu sonucuna varılır. Bu halde de Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı olayda, uygulama yeri bulur.
Mirasbırakanın, ölünceye kadar bakıp gözetme karşılığı yaptığı temlikin muvazaa ile illetli olup olmadığının belirlenebilmesi için de, sözleşme tarihinde murisin yaşı, fiziki ve genel sağlık durumu, aile koşulları ve ilişkileri, elinde bulunan mal varlığının miktarı, temlik edilen malın, tüm mamelekine oranı, bunun makul karşılanabilecek bir sınırda kalıp kalmadığı gibi bilgi ve olguların göz önünde tutulması gerekir.
3.2.2. TMK’nın 565/4. maddesinde mirasbırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmaların tenkise tabi olduğu düzenlenmiştir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı (IV/3.2.) paragraftaki yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre Bölge Adliye Mahkemesince (IV/3.) paragrafta yer verilen gerekçeyle yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 16.665,37 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, 15/02/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.