"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/167 E., 2021/434 K.
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasında görülen kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptal ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... dava dilekçesinde özetle; ...ilçesi, ... Köyünde yapılan kadastro çalışmalarında ... Köyü 113 ada 20 parsel sayılı taşınmazın davalı Hazine adına tespit edilip tapuya da geçtiğini, bu taşınmaz içinde sınırları sabit ve adına tespit gören 10 parselin devamı niteliğinde olan tahmini 4.5-5 dönüm kadar yerinin kaldığını, kadastro tespitinin yanlış olduğunu, taşınmazların babasından geldiğini, yapılan rızai taksim sonucu kendisine düştüğünü, taşınmazı kadastro öncesi ve halen en az 50 yılı aşkın zamandır adına tespit gören taşınmaz ile bir bütün olarak nizasız fasılasız malik sıfatı ile ekip biçmekte olup zilyet ettiğini, taşınmazın davalı Hazine ile alakasının bulunmadığını, bu nedenlerle tahmini 4,5-5 dönüm miktarındaki taşınmazın tapu kaydının iptali ile adına tapuya kayıt ve tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 09.06.2016 tarih ve 2015/390-2016/347 E-K sayılı kararıyla; Davanın kabulü ile dava konusu ...İli, ...İlçesi, ... Köyü 113 ada 20 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişis...'in 22.04.2016 tarihli rapor ve ekli krokisinde A harfi ile gösterilen 2264,29 metrekarelik kısmının davalı adına olan tapusunun iptali ile davacı adına kayıtlı ...İli, ...İlçesi, ... Köyü 113 ada 10 parsel sayılı taşınmaza eklenmek suretiyle tapuya kayıt ve tesciline, dava konusu 113 ada 20 parsel sayılı taşınmazın raporda B harfi ile gösterilen 1972,50 metrekarelik kısmının aynı adanın son parsel numarasıyla davalı Hazine adına olan tapusunun devamına karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesi'nin 16/10/2019 tarih ve 2016/14065 Esas 2019/6436 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece, çekişmeli 113 ada 20 parsel sayılı taşınmazın tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait üç farklı tarihte çekilmiş hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığı'ndan tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosya arasına konulmalı, davacı ve mirasbırakanı olan babası yönünden belgesizden zilyetliğe dayalı olarak kazanım miktarı yönünden araştırma yapılmalı ve komşu 113 ada 23 parselin tapulama tespit tutanağı ve dayanakları getirtilmelidir. Dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra hava fotoğrafları jeodezi veya fotogrametri uzmanı bilirkişiye tevdi edilerek hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılmalı, bu kapsamda çekişme konusu taşınmaz hava fotoğraflarında gösterilmeli, bu yerin o tarihlerdeki niteliğinin ve taşınmazın ekonomik amacına uygun olarak zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine yönelik rapor alınmalı, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; zilyetlikle kazanım koşullarının davacı lehine oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulü ile dava konusu ...İli, ...İlçesi, ... Köyü 113 ada 20 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişis...'in 22.04.2016 tarihli rapor ve ekli krokisinde A harfi ile gösterilen 2264,29 metrekarelik kısmının davalı adına olan tapusunun iptali ile davacı adına kayıtlı ...İli, ...İlçesi, ... Köyü 113 ada 10 parsel sayılı taşınmaza eklenmek suretiyle tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle, taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14üncü ve 17inci maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucu,... Köyü 113 ada 20 parsel sayılı taşınmaz hamtoprak vasfıyla senetsizden Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir.
2. Bilindiği üzere Yargıtay bozma kararlarına uyulduğunda, kararda belirtilen hususlarda araştırma ve inceleme zorunluluğu doğacağı kuşkusuzdur. Ne var ki, bozmaya uyulduğu halde bozma gerekleri yerine getirilmiş değildir.
3 Mahkemece zilyetlikle kazanım şartlarının davacı lehine oluştuğu kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, harita ve jeodezi bilirkişisince yapılan hava fotoğrafı incelemesinde taşınmazın açık olduğu, imar-ihya ve taşınmazın sınırlarının belirgin olup olmadığı hususunda hiçbir belirlenme yapılmadığı, önceki bozma ilamında senetsiz araştırması yapılmasına işaret edilmesine rağmen davacının ve mirasbırakanın adına kayıtlı taşınmazların numaralarının bildirmekle yetinildiği, öte yandan soyut ve denetime elverişsiz tek kişilik ziraat bilirkişi raporunun hükme esas alındığı görülmektedir.
4. Hal böyle olunca; sağlıklı bir sonuca ulaşılabilmesi için üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve teknik bilirkişinin katılımı ile mahallinde yeniden keşif yapılmalıdır.
5. Keşifte; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, önceki tarihli ziraat mühendisi bilirkişi raporu da irdelenmek sureti ile taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, öncesi itibariyle imar-ihya gerektiren yerlerden olması halinde imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığını ve üzerindeki zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, taşınmaz ve çevresinin yakın plan ve panaromik fotoğrafları çektirilip üzerine taşınmazın sınırlarının işaretlenilmesi istenilmeli; Mahkeme hâkiminin taşınmazın konumuna, niteliğine ve çevre parsellerle karşılaştırılmalı şekilde fiziksel özelliklerine ilişkin gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden, taşınmazın kadastro paftasındaki konumunun bilgisayar programı aracılığıyla uydu ve hava fotoğraflarına aktarılması suretiyle dosya arasında bulunan ve varsa temin edilecek başkaca hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılıp, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği, öncesi itibariyle imar-ihya gerektiren yerlerden olması halinde imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı, ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren başladığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlemesi istenilmeli; teknik bilirkişiden keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir krokili rapor alınmalı, davacı ve mirasbırakan adına senetsizden edinilen taşınmazların mahkemeler ve tapu müdürlüğünden sorulmak suretiyle tespit edilmeli, sulu tarımda 40 dönüm kuru tarımda 100 dönüm edinilebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
6. Kabule göre de, A ile gösterilen bölümün kabulüne karar verilmesi ile çekişmeli taşınmazın iki parçaya ayrıldığı, bu haliyle hükmün infaz kabiliyeti bulunmadığı gözetilmelidir.
Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek, eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13 üncü maddesinin “j” bendi gereğince Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 inci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.