"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesinde bulunan 116 ada 3 ve 130 ada 95 parsel sayılı taşınmazların bir kısmını eklemeli zilyetlikte birlikte 30 yılı aşkın süredir 1/2'şer payla kullandıkları halde kadastro çalışmaları sonucunda taşınmazların davalı Hazine adına tespit ve tescil edildiğini ileri sürerek kullandıkları kısımların tapu kayıtlarının iptali ile 1/2 payla adlarına tescilini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı Hazine, zilyetlikle iktisap koşullarının davacılar lehine oluşmadığını, dava konusu taşınmazlarda davacıların ekip biçtiklerine dair hiçbir tarımsal faaliyetin bulunmadığını, taşınmazların kadastro sırasında ... olarak Hazine adına tescil edildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın 10 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, yasanın aradığı zilyetlik şartlarının oluşmadığını, dava konusu taşınmazların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan yerlerden olduğunu, eksik araştırma yapıldığını, ayrıca yargılama giderleri ve vekalet ücretinin de hatalı hesaplandığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, İlk Derece Mahkemesi kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1.b.1 inci maddesi uyarınca davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; önceki savunma ve itirazlarını tekrarlayarak kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun 713/1 inci 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucu, ... İli, ... İlçesi, ... Mahallesi 116 ada 3 ve 130 ada 95 parsel sayılı taşınmazların Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve tarım alanına dönüştürülmesi mümkün olan yerlerden olduğu belirtilerek "..." vasfıyla Maliye Hazinesi adına tespit ve tescil edildiği, tespitin 16.05.2006 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır.
2.Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, davacılar lehine kazandırıcı zamanaşımı ile iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
Şöyle ki; dosya içerisinde yer alan taşınmazların fotoğraflarında taşınmazların taşlık ve kayalık olduğu, içerisinde toplu halde taş ve kaya yığıntılarının bulunduğu, herhangi bir tarımsal faaliyet yapılmadığı görülmekte olup dosya içerisinde yer alan fotoğraflar ile mahalli bilirkişi, tanık beyanları ve bilirkişi raporları arasında çelişki oluştuğu halde mahkemece bu çelişki giderilmemiş, komşu parsel kayıtları eksiksiz getirtilip incelenmemiş, taşınmazların imar-ihyaya muhtaç olup olmadığı, kullanılıyor ise ne zamandan beri ne şekilde kullanıldığı, ekilip dikilen yer olup olmadığı kesin olarak belirlenmemiş, mahalli bilirkişi ve davacı tanıklarının soyut beyanları, yetersiz bilirkişi raporlarıyla yetinilerek, zilyetliğin niteliğinin ve süresinin belirlenmesinde esaslı unsur olan hava fotoğrafları usulüne uygun olarak incelenmeden karar verilmiştir.
3- Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece tespit tarihinden en az 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından getirtilip taşınmazın çevresinde bulunan taşınmazlara ait kadastro tespit tutanakları, varsa dayanakları (tapu kaydı, vergi kaydı gibi) ile kadastro tespiti kesinleşmişse tapu kayıtları dosya arasına alınmalı, dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişi huzuruyla yeniden keşif yapılmalı; keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmaz üzerinde sürdürülen bir zilyetliğin olup olmadığı, varsa bu zilyetliğin ilk kez hangi tarihte ve nasıl başladığı, kimden kime ve ne surette intikal ettiği, kimler tarafından ne kadar süreyle ve ne olarak kullanıldığı, taşınmazın imar-ihyaya konu edilip edilmediği hususlarında olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, komşu taşınmazların varsa dayanak kayıtlarının, çekişmeli taşınmaz yönünü ne okuduğu belirlenmeli; teknik bilirkişiden keşfi takibe elverişli krokili rapor alınmalı; üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmazın toprak yapısı ve niteliğini, eğimini, zirai durumunu, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresini belirten, taşınmazın imar-ihya edilip edilmediğini, edilmişse bu işlemin tamamlandığı tarihi bildiren komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi içeren ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye üç adet hava fotoğrafı üzerinde streoskopik inceleme yaptırılarak taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olması halinde imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı, ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren başladığı hususlarında ayrıntılı rapor istenilmeli, ondan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 373/1 inci maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının aynı Kanun′un 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf olduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.