"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : İSTANBUL ANADOLU 21. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince, tereke temsilcisi ve davalı ...’in istinaf istemlerinin HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan, davacının istinaf talebinin HMK'nın 352. maddesi gereğince usulden reddine dair verilen karar davacı vekili tarafından süresi içinde duruşma istekli ve tereke temsilcisi tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 26/05/2022 Perşembe günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı ... vekili Avukat ... ile temyiz edilen davalılar vekili Avukat ... geldiler, davetiye tebliğine rağmen diğer temyiz eden tereke temsilcisi Ezgi Çakır gelmedi. Yokluğunda duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakanı...'in 1438 ada 86 parsel sayılı taşınmazını oğlu davalı ... adına bedelini ödemek suretiyle satın aldığını, ...’in taşınmazı alım gücünün olmadığını, mirasbırakanın amacının mirasçılardan mal kaçırmak olduğunu, davalılardan ...'in de taşınmazı diğer davalılara muvazaalı olarak temlik ettiğini ileri sürerek, taşınmazın tapu kaydının iptaline, mümkün olmaz ise 1.000,00 TL’nin yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiş, aşamada sunduğu dilekçe ile taşınmazın tüm mirasçılar adına tesciline, olmadığı takdirde miras payına isabet eden bedele karar verilmesini istemiş, İstanbul Anadolu 13. Sulh Hukuk Mahkemesinin 25/04/2019 tarihli 2018/95 Tereke ve 2019/46 Karar sayılı kararı ile, mirasbırakanın terekesine Av. ... tereke temsilcisi olarak atanmış ve tereke temsilcisi davaya dahil edilmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, davalı ...'in taşınmazı bedelini ödeyerek üçüncü bir kişiden satın aldığını belirterek, davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince; vazgeçme nedeniyle davacının davalı ...'e açtığı davada karar verilmesine yer olmadığına, davalılar ..., ..., ... ve ... yönünden ise dava konusu taşınmazın mirasbırakan tarafından temlik edilmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili, tereke temsilcisi ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
2.1. Tereke temsilcisi istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın davalı ... tarafından satın alındığını, ancak bedelinin mirasbırakan tarafından ödendiğini, davalının taşınmaz satın alındığında 26 yaşında olduğunu, taşınmazda birkaç yıl sonra inşaata başlandığını, davalı ...'in inşaatı tamamlamaya yetecek ekonomik gücünün olmadığını, bu hususların araştırılmadığını, mirasbırakanın inşaatı tamamladığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2.2. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı ve davalıların annelerinin farklı kişiler olduğunu, mirasbırakanın davacının annesinden davacı çok küçük yaşta iken ayrıldığını, davalı ...'in dava konusu taşınmazın alındığı dönemde kazancının olmadığını, mirasbırakanın hamam işletmecisi olduğunu, taşınmazın bedelinin mirasbırakan tarafından verildiğini, taşınmaz üzerindeki binanın mirasbırakan tarafından yapıldığını bu hususların araştırılmadığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2.3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı ... hakkında açılan davadan vazgeçildiğini, ancak anılan davalı lehine vekalet ücreti verilmemesinin hatalı olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının vekalet ücreti yönünden kaldırılarak davalı lehine vekalet ücretine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesince; dava konusu taşınmazın davalı ... tarafından 30/06/1987 tarihinde üçüncü kişiden satın alındığı, mirasbırakan tarafından davalı ...'e devredilen bir taşınmaz bulunmadığı, 01.04.1947 tarihli ve 1/2 sayılı İBK kapsamında yapılan muvazaalı bir işlem olmadığı, taşınmazın bedelinin mirasbırakan tarafından ödendiği iddiasının tenkis davasının konusu olabileceği, bu konuda açılmış bir dava olmadığı, davacının terekeye iade talepli dava açtığı ve aşamada terekeye temsilci atandığı, davacının istinaf talep hakkının olmadığı, davalı ...’e yönelik usulünce açılmış bir dava bulunmadığı, davalı ... lehine vekalet ücretine hükmetmemesinin yerinde olduğu gerekçesiyle tereke temsilcisi ve davalı ...’in istinaf istemlerinin HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca reddine, davacının istinaf talebinin HMK'nın 352.maddesi gereğince usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve tereke temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
2.1. Tereke temsilcisi istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2.2. Davacı vekili, isitnaf dilekçesinin usulden reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, davacı ve davalıların annelerinin farklı kişiler olduğunu, mirasbırakanın davacının annesinden davacı çok küçük yaşta iken ayrıldığını, davalı ...'in dava konusu taşınmazın alındığı dönemde kazancının olmadığını, mirasbırakanın hamam işletmecisi olduğunu, taşınmazın bedelinin mirasbırakan tarafından verildiğini, taşınmaz üzerindeki binanın mirasbırakan tarafından yapıldığını bu hususların araştırılmadığını belirterek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı terekeye iade istekli tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde bedel istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bununla birlikte, 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, mirasbırakanın kendi üzerindeki kayıtlı taşınmazlar yönünden yaptığı temliki işlemler için bağlayıcıdır. Mirasbırakanın gerçekte bedelini bizzat ödeyip, üçüncü kişiden satın aldığı taşınmazı, mirastan mal kaçırmak amacıyla tapu siciline yarar sağlamak istediği kişi adına kaydettirmesi halinde, diğer bir söyleyişle bedeli ödenerek "gizli bağış" şeklinde gerçekleştirilen işlemler hakkında anılan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının doğrudan bağlayıcı olma niteliği yoktur. Bunun yanı sıra, karara, yorum yoluyla gizli bağış iddialarına yönelik olarak uygulama olanağı sağlanamayacağı; koşulları var ise tenkis istenebileceği Hukuk Genel Kurulunun 30.12.1992 tarihli 586/782; 21.9.1994 tarihli 248/538; 21.12.1994 tarihli 667/856; 11.10.1995 tarihli 1995/1-608 sayılı kararlarında belirtilmiş; Dairenin yargısal uygulaması bu doğrultuda kararlılık kazanmıştır.
3.2.2. Türk Medeni Kanunu'nun 640. maddesi uyarınca terekeye temsilci atanması durumunda, davanın tereke temsilcisinin veya bu sıfatla vekil kıldığı avukatın huzuru ile sürdürülmesi gerektiği tartışmasızdır. Tereke temsilcisinin atanması ile mirasçıların terekeyi temsil ve davayı takip yetkisi ortadan kalkmaktadır. Bir başka söyleyişle, mirasçıların davayı takip yetkisi sona erer ve buna bağlantılı olarak da hükmü temyiz hakkı miras şirketini temsilen tereke temsilcisine geçer.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Uyuşmazlık terekeye iade talepli tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde bedel istemine ilişkin olup, tereke temsilcisinin atanması ile mirasçıların terekeyi temsil ve davayı takip yetkisi ortadan kalktığı gözetildiğinde davada davacı sıfatı kalmayan ... vekilinin temyiz itirazlarının dinlenme olanağı bulunmamaktadır.
3.3.2. Tereke temsilcisinin temyiz itirazlarına gelince, dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye ve özellikle kararın (IV./3.) no.lu bendinde yer verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesine göre yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle;
1. Davayı takip yetkisi bulunmayan ... vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2. Tereke temsilcisinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA, 20.11.2021 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz edilen davalı vekili için 3.815.00 TL duruşma vekâlet ücretinin ve aşağıda yazılı 21,40 TL bakiye onama harcının temyiz eden tereke temsilcisinden alınmasına, davacı ... tarafından yatırılan harcın talep edilmesi halinde iadesine, 26/05/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.