"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL
Taraflar arasında görülen tescil davası sonunda mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, davalı ... vekili ve davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü;
- KARAR-
Dava, kazanmayı sağlayan zilyetlik hukuki sebebine dayalı olarak, 4721 sayılı TMK'nın 713/1. ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 17. maddeleri gereğince açılan, tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir.
Davacı ..., sınırlarını belirttiği taşınmazı 30 yılı aşkın bir zamandır kullandığını, lehine zilyetlik koşullarının oluştuğu iddiasına dayanarak dava konusu bölümün adına tescil istemiyle dava açmıştır.
Davalı ... davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen önceki tarihli hüküm, Yargıtay 16. Hukuk Dairesinin 26.09.2017 tarih ve 2015/10090 Esas 2017/5901 Karar sayılı kararı ile “tescil davalarında husumetin Hazine ile ilgili kamu tüzel kişilerine yöneltilmesi gerektiği, bu nedenle Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığına husumetin yaygınlaştırılması, ayrıca TMK 713/4 maddesi gereğince yasal ilanların yapılması” gereğine değinilerek bozulmuştur. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne, 19.06.2014 tarihli fen bilirkişisi raporunda (A) harfi ile gösterilen 20.998,38 metrekare bölümün davacı ... adına tapuya tesciline karar verilmiş; karar davalı ... vekili ve davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Bilindiği üzere; 4721 sayılı TMK'nın 713/1. ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 17. maddeleri gereğince açılan tescil davalarına ilişkin uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi için davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşup oluşmadığının her türlü tereddütten uzak biçimde, bilimsel verilere uygun olarak belirlenmesi gerekmektedir. Somut olayda çekişmeli taşınmaz kadastro tespiti sırasında nehir yatağı olarak tescil harici bırakılmış, davacı çekişmeli taşınmazın kendisi tarafından kullanıldığı gerekçesiyle adına tescil istemiyle dava açmıştır. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır. Yerel mahkemece çekişmeli taşınmaz kadastro tespiti sırasında nehir yatağı olarak tescil harici bırakıldığı ve sonrasında nehrin yatak değiştirdiği belirtilmiş ise de nehrin ne zaman yatak değiştirdiği belirlenmemiş, hava fotoğrafları yöntemince incelenmemiş, tek kişilik ziraat bilirkişi raporu ile yetinilmiş, taşınmazın evvelinde imar ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, imar ihyaya muhtaç ise imar ihyanın ne zaman başladığı ve tamlandığı saptanmamış, dava konusu taşınmaz bölümünün ne zamandan beri davacının zilyetliğinde olduğu araştırılmamış, hüküm kurulurken yerel bilirkişi ve tanıkların beyanlarıyla yetinilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazların bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü'nden getirtilerek dosya arasına konulmalı, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, uydu fotoğrafları ile memleket haritaları temin edilmeli, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra da mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisi katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazların öncesi itibariyle kime ait oldukları, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettikleri, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildikleri hakkında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanaklarıyla denetlenmeli; üç kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde çekişmeli taşınmazların kullanım biçimlerini, zilyetlik sürelerini, toprak yapılarını, eğimlerini ve bitki desenlerini açıklayıp tarımsal niteliklerini belirten, taşınmazın evvelinde imar ihya gerektirip gerektirmediği, imar ihya gerektiren yerlerden ise ne zaman başlayıp tamamlandığını belirleyen, önceki ziraat bilirkişi raporlarını irdeleyen, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları desteklenmiş ve bu fotoğrafların hangi bölüme ait olduğunu gösteren ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulundan yukarıda belirtilen hava fotoğrafları üzerinde stereskop aletiyle inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmazların fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki nitelikleri ile kullanım şekilleri ve süreleri hususunda ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli; 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulundan nehrin ne zaman yatak değiştirdiğinin belirlenmek suretiyle, çekişmeli bölümün nehir yatağı olup olmadığı, nehrin etkisinde olup olmadığı hususlarını açıklayan, önceki jeolog bilirkişi raporlarını irdeleyen rapor alınmalı, fen bilirkişisinden keşfi takibe yarar rapor hazırlaması istenilmeli, böylelikle çekişmeli taşınmazın dava tarihi itibariyle davacı taraf yararına zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak saptanmalı, bundan sonra da toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, davalı ... vekili ile davalı ... Belediye Başkanlığı vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz eden davalı ... Belediye Başkanlığına geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.