"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 16. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen dava sonucunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekilinin istinafı üzerine, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesinin 16. Hukuk Dairesince verilen, istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine ilişkin karar, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından yasal süresi içerisinde temyiz edilmiş olmakla, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... ... vekili dava dilekçesinde; hudutları dava dilekçesinde belirtilen yaklaşık 100 dönüm miktarındaki taşınmazın müvekkiline ait olduğunu, müvekkilinin 1991 yılında askerden geldikten sonra dava konusu taşınmazı 1-2 yıllık süreç içerisinde imar-ihya ettiğini ve arpa, buğday, mercimek ekmek suretiyle günümüze kadar zilyet ettiğini ileri sürerek, taşınmazın müvekkili adına tescil edilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar Aylan Mahallesi Muhtarlığı, ... ve Hazine davaya cevap vermemiş, ... vekili 25/12/2015 günlü celsede davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Dahili Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın yalnızca kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği hukuki nedenine dayanılarak açıldığını, oysaki eldeki davada davacı tarafından imar-ihya hukuksal nedenine de dayanılması gerektiği halde bu nedene dayanılmadığını beyan ederek, Mahkemece yapılacak araştırma ve inceleme sonunda davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Bozova Asliye Mahkemesinin 15/12/2016 tarihli ve 2014/417 Esas - 2016/607 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın, hükme esas alınan teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümü olduğu, dosya arasına alınan bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamından, dava konusu taşınmazda davacı lehine 3402 sayılı Yasa’nın 14. ve 17. maddesinde öngörülen zilyetlikle iktisap şartlarının gerçekleştiği, her ne kadar eldeki dava tescil davası olarak açılmış ise de, yargılama sırasında dava konusu taşınmaz bölümünü de içine alan taşınmazın idari yoldan 536 parsel numarası ile Hazine adına tescil edildiği, bu nedenle eldeki davanın da tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğü, dava tarihinde Hazine yasal hasım olduğundan ve davanın açılmasına sebebiyet vermediğinden, davacı lehine yargılama gideri ve vekalet ücreti takdirine yer olmadığı gerekçesiyle, Davanın kısmen kabulüne, 536 parsel sayılı taşınmazın, harita bilirkişisi ... ... tarafından tanzim edilen 14/06/2016 havale tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 99,658.06 metrekarelik bölümünün tapu kaydının iptali ile davacı ... ... adına tapuya kayıt ve tesciline,
Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 24.107,57 TL nispi karar ve ilam harcından, davacı taraftan peşin olarak alınan 170,80 TL, tamamlama harcı olarak alınan 2.677,70 TL ve 3.178,39 TL'nin mahsubu ile bakiye 18.080,68 TL'nin davanın mahiyeti gereği davacıdan alınarak Hazineye irad kaydına,
Davalılar yasal hasım olduklarından ve davanın mahiyeti gereği, davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına,
Davalılar yasal hasım olduklarından ve davanın mahiyeti gereği, dava ve duruşmalarda kendisini vekille temsil ettiren davacı lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Davalılardan ... ve ... kendilerini vekille temsil ettirdiklerinden karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca 1.800,00 TL maktu vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı ... ve Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanlığına verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı süresi içerisinde, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
2.1. Davalı Hazine temsilcisi istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporlarının soyut ve yetersiz olduğunu belirterek, istinaf taleplerinin kabulü ile re’sen yapılacak inceleme neticesinde ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2.2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz bölümünde davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği hususunda Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmak için yeterli olmadığını beyan ederek, istinaf taleplerinin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 09/01/2020 tarihli ve 2019/2871 Esas - 2020/8 Karar sayılı kararıyla; tüm dosya kapsamına göre, herhangi bir imar planı kapsamı içerisinde bulunmayan dava konusu taşınmazın mera, orman gibi yerlerle de ilgisinin bulunmadığı, taşınmazın imar ihyası tamamlandıktan sonra, ihdasen tescil tarihine kadar 20 yılı aşkın bir süredir, davacı tarafça hububat tarımı yapılmak suretiyle tasarruf edildiği, imar ihya ve zilyetlikle taşınmaz iktisabına ilişkin yasal koşulların davacı lehine gerçekleştiği, yerel mahkeme tarafından usulüne uygun olarak keşif uygulamasının yapıldığı, alınan rapor ve beyanlar ile imar ihya ve zilyetlik durumlarının şüpheye yer bırakmayacak şekilde tespit edildiği, bilirkişilerden alınan raporların denetime açık ve hüküm kurmaya elverişli olduğu, tüm bu sebeplerle istinaf gerekçelerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle, davalı Hazine ve Bozova Belediye Başkanığı’nın istinaf başvurularının, HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı süresi içerisinde, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından temyiz talebinde bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
2.1. Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporlarının soyut ve yetersiz olduğunu belirterek, temyiz taleplerinin kabulü ile re’sen yapılacak inceleme neticesinde kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
2.2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmaz bölümünde davacı lehine zilyetlikle iktisap şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği hususunda Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmak için yeterli olmadığını beyan ederek, hükmün bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Tapulama çalışmaları sırasında, Şanlıurfa İli/ Bozova İlçesi/ Aylan Mahallesi çalışma alanında bulunan dava konusu taşınmaz, kıraç olduğundan bahisle tescil harici bırakılmış, yargılama sırasında dava konusu taşınmaz bölümünü de içine alan taşınmaz 05/02/2015 gününde idari yoldan hali arazi vasfıyla Hazine adına tescil edilmiştir.
Dava, imar-ihya ve kazanmayı sağlayan zilyetlik hukuksal sebeplerine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi şöyledir.
“Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.”
3.2.2. 3402 Sayılı Kadastro Kanunu’nun 14/1. maddesi şöyledir.
“Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
3.2.3. 3402 Sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi şöyledir.
“Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde hazine adına tespit edilir.
İl, ilçe ve kasabaların imar planının kapsadığı alanlarda kalan taşınmaz mallarda bu hüküm uygulanmaz.”
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalıların sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak dava, imar-ihya ve kazanmayı sağlayan zilyetlik hukuksal sebeplerine dayalı olarak TMK'nın 713/1. ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddeleri gereğince tapusuz taşınmazın tescili istemi ile açılmış olmakla beraber, dava konu taşınmaz yargılama sırasında hali arazi niteliği ile idari yoldan davalı Hazine adına tapuya tescil edilmiş olduğundan, artık eldeki davanın tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğünün kabulü zorunludur.
Mahkemece, dava konusu taşınmazın idari yoldan Hazine adına tescil edilmesi nedeniyle taşınmazın tapulu hale geldiği ve davanın tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğü hususu gözönünde bulundurulmuş ise de tescil davası yönünden, ilgili kamu tüzel kişişi sıfatıyla yasal hasım konumunda bulunan davalı ... ile dahili davalı ...’nın davada artık taraf sıfatlarının kalmadığı ve mahalle muhtarlıklarının da tüzel kişiliklerinin bulunmadığı gözden kaçırılarak, davalılar ... ve Aylan Mahallesi Muhtarlığı ile dahili davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, aleyhlerine kabul kararı verilmiş olması isabetsiz olduğu gibi, dava tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğü halde karar ve ilam harcının davacıya yükletilmesi de isabetsiz olup, hükmün bu nedenlerle bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ
Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373/1. maddesi uyarınca, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 sayılı HMK'nın 371/1. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bozova Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın davalı ... Başkanlığına geri verilmesine, 29/03/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.